بنیاد رودکی گنجشک را رنگ می‌کند و جای قناری می‌فروشد/انتقاد تند پرویز بیات از مدیرت بنیاد رودکی در چهارمین سال‌نوا

به گزارش خبرنگار ایلنا، چهارمین سال‌نوای موسیقی ایران در قالب آیین نکوداشت تقی ضرابی، محمدجواد ضرابیان، رضا عالمی، مهرآذین کاراندیش، محمدعلی لقا، جاوید مجلسی و زنده‌یادان ناصر چشم‌آذر و پیتر سلیمانی‌پور، عصر جمعه دوم آذر در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.

این برنامه با پخش ویدئوکلیپی که مروری بود بر سه سال گذشته سال‌نوا، با اجرای نیما رئیسی و نواخته شدن دو قطعه «نیایش یزدان» از حشمت سنجری و «kyrie eleisone» از ایور کلیو توسط گروه کُر نیاوران به رهبری مهدی جاور آغاز شد.

قبل از به کار بردن واژه استاد، در دهان‌مان مزه‌مزه‌اش کنیم

اولین سخنران این مراسم کامبیز روشن‌روان بود که صحبت‌هایش را با گلایه از «تکرر به کار بردن واژه استاد» آغاز کرد و گفت: متاسفانه این عنوان امروز به خیلی‌ها داده می‌شود در حالی که قاعدتا باید در استفاده از آن کمی محتاط بود. این واژه با بار معنایی ویژه‌اش زمانی فقط به استادی که در دانشگاه تدریس می‌کردند اطلاق می‌شد، آن هم کسانی که مراحل استادیاری و دستیاری استادها را گذرانده بودند. در حوزه موسیقی نیز به کسانی استاد می‌گفتیم که عمرشان را در این راه صرف کرده بودند ولی واژه «استاد» امروز به بلایی موسیقایی تبدیل شده است و به هر کسی که چند صباحی در این عرصه فعالیت داشته است، گفته می‌شود و به این طریق شان آن کس که واقعا لایق این واژه است نیز پایین آورده می‌شود و کنار کسانی قرار می‌گیرند که شش ماهی بیشتر نیست که در این عرصه فعالیت می‌کنند. استاد، هنرمند و هنرجو سه ساحت متفاوت است که باید هنگام نسبت دادن هر کدام از آن‌ها به افراد دقت کرد.

روشن‌روان تصریح کرد: وقتی به همه می‌گوییم استاد، افراد دیگر به شنیدن کمتر از این واژه راضی نمی‌شوند و به محض شنیدن کوچکترین انتقادی طوفانی در فضای مجازی راه می‌اندازند و شروع به بد و بیراه گفتن به گوینده آن سخن می‌کنند. پس بهتر است قبل از به کار بردن واژه استاد، این کلمه را در دهان‌مان مزه‌مزه کنیم.

او ادامه داد: امشب قرار است از کسانی تجلیل شود که بعضی‌هایشان نوازنده‌اند و تجلیل از نوازندگان به معنای تجلیل از موسیقی است و اگر نوازندگان نبودند امروز هیچ نشانی از سونات‌ها و کنسرتوها نبود. نوازندگان باعث زنده کردن آثار موسیقی و زنده ماندن این آثار می‌شوند. هر چند در زمان ما از نرم‌افزارها هم بسیار استفاده می‌شود ولی روحی که در اجرای نوازنده هست در هیچ ماشینی نیست.

او افزود: کسان دیگری هم امشب تجلیل می‌شوند که معلم‌اند و فقط موسیقی تدریس کرده‌اند منهای آهنگسازی یا نوازندگانی و فقط معلم بوده‌اند که جایگاهی بسیار ارزشمند است. توصیه من به همه خانواده‌هایی که می‌خواهند فرزندشان را برای آموزش موسیقی نزد معلمی بگذارند این است که در انتخاب معلم بسیار دقت کنند، چون معلم می‌تواند فرزندتان را خراب کند و بالعکس و انتخاب معلم خوب، خدمتی است به آینده موسیقی.

روشن‌روان در پایان گفت: سال‌نوا از درست‌ترین اتفاقات موسیقایی ماست چراکه به دنبال تجلیل از نوازندگانی است که عمرشان را در این راه گذاشته‌اند و کمتر دیده شده‌اند. ممنونیم از علی جعفری‌پویان که بنیانگذار چنین برنامه‌ای است که باید توسط اهالی موسیقی و شاگردانِ این اساتید حمایت شود.

آغاز آیین‌های نکوداشت با حضور هنرمندان روی سن

اولین هنرمندی که برای تجلیل روی سن فراخوانده شد محمدعلی لقا بود که پیش از حضورش بر صحنه کلیپ کوتاهی در موردش پخش و از میلاد کیایی و ناصر رحیمی درخواست شد برای اهدای لوح تقدیر او روی صحنه بیایند.

کیایی در صحبت‌های کوتاهی گفت: من امشب احساس نوجوانی می‌کنم. تصور کنید از عشق من به لقا که آن زمان مسعود صدایش می‌زدیم چند سال می‌گذرد از 1340 تا به حال و خوشحالم که از لقا که همیشه کنار بوده است و کمتر دیده شده است تجلیل می‌شود.

لقا نیز  با قرار گرفتن پشت تریبون گفت: من خود را کوچکتر از آن می‌دانم که شایسته این حجم از محبت باشم. سپاسگزارم از علی جعفری‌پویان که مرا به یاد داشت. من از سال 65 مشغول تدریس در هنرستان دختران و پسران شدم و هشت سال در هنرستان دختران درس دادم و هنوز هم در هنرستان پسران درس می‌دهم و شاگردان خوبی تربیت کرده‌ام که خودشان خوب بوده‌اند و همیشه به آن‌ها می‌گویم 80 درصد شمایید و 20 درصد من.

هنرمند دوم مهرآذین کاراندیش بود که مینا افتاده و اسماعیل واثقی برای تجلیل از او روی سن آمدند و هنرمند سوم رضا عالمی که پیش از تجلیل از او آرش هژیرآزاد (پیانو) و یگانه حسینی‌نیا (ویلن) به افتخارش دوئت لیرا را نواختند. برای تجلیل از عالمی محمد سریر و همایون رحیمیان روی صحنه حاضر شدند.

تقدیر محمد سریر از انتقال پاسداشت‌ها از دولت به مردم

سریر در صحبت‌های کوتاهی گفت: چقدر خوب است که در سرزمینی زندگی می‌کنیم که پاسداشت‌ها و سپاسگزاری‌ها در حال منتقل شدن از دولت به مردم است، اتفاقی که در باقی نقاط دنیا نیز شاهدش هستیم.

او ادامه داد: رضا عالمی از خانواده‌ای موثر در جامعه هنری می‌آید و اگرچه در بیشتر کارها حضوری موثر دارد ولی همواره کناری ایستاده است. خوشحالم که مردم خودشان از بزرگانشان تجلیل می‌کنند و این سنتی خوب است.

برای برگزاری آیین نکوداشت تقی ضرابی از رحمت افشار و وارطان ساهاکیان درخواست شد که روی صحنه بیایند. رحمت افشار در حالی که منقلب بود گفت: موسیقی جان من است، موسیقی نفس من است و به خاطر زمزمه موسیقی در ذهنم است که همچنان نفس می‌کشم.

تقی ضرابی نیز با حضور روی صحنه گفت: صحبت‌های آقای افشار مرا هم دگرگون کرد و یاد صحبتی از ابوعلی سینا افتادم که می‌گفت موسیقی در کالبد انسان است و کامل‌تر از او مولانا که می‌گوید انسان چون نای است و خداوند نوازنده این نای.

هوشنگ کامکار و نوازندگانی که نزد او ارزش‌شان هزار برابر بیش از خوانندگان است 

برای تجلیل از جاوید مجلسی، منوچهر صهبایی روی سن آمد و هوشنگ کامکار. کامکار در صحبت‌های کوتاهی گفت: بابت حضور در این جا بسیار خوشحالم. نمی‌دانم پیش از این هم بوده است یا نه ولی خوشحالم که در این جا از هنرمندانی غیر از خوانندگان تجلیل می‌شود. چون نزد من ارزش هنرمندان موزیسین غیرخواننده هزار برابر بیش از هنرمند خواننده است و متشکرم از جعفری‌پویان که چنین برنامه‌ای را ترتیب داده است.

او افزود: آقای جاوید مجلسی غیر از موزیسین حرفه‌ای بودن، دارای شخصیت فوق‌العاده‌ای هم هست و به عقیده من 70، 80 درصد وجود یک هنرمند توانایی نوازندگی و ارائه هنرش است و  20، 30 درصدش شخصیت اوست که مجلسی هر دو را به تمام دارد.

صهبایی نیز در صحبت‌های کوتاهی که در ادامه واکنش ارسلان کامکار را برانگیخت، گفت: برنامه‌ای این چنین بسیار خوب است و مفید ولی ما باید همان‌طور که خوبی‌ها را می‌بینیم، بدی‌ها را هم ببینیم. ما باید به سطح کار بعضی از نوازندگان ارکستر سمفونیک‌مان که می‌خواهند آثار کلاسیک جهان را بنوازند و بسیار ضعیف‌اند هم توجه کنیم، کسانی که کارشان توام است با بدجنسی و خرابکاری و حتی دزدی اموال ارکستر! و در مقابل افرادی که امشب از آن‌ها تقدیر می‌شود از کلماتی که عرض کردم بسیار دورند.

او که برای تقدیر از جاوید مجلسی روی سن آمده بود، گفت: جاوید مجلسی از دوستان قدیمی من است و من به اصرار او و محسن افتاده از اروپا به ایران آمدم. 

جاوید مجلسی نیز گفت: خوشحالم که موسیقی‌دانان خوبی برای تقدیر از هنرمندانی که کنارتر هستند و چهره شناخته شده‌ای ندارند گرد آمده‌اند. امیدورام این مسئله در شهرستان‌ها نیز اتفاق بیفتد. چند وقت پیش شنیدم که در رشت با موزیسین‌های خیابانی بدترین رفتارها را کرده‌اند و امیدوارم چنین چیزهایی دیگر پیش نیاید.

کسانی که موسیقی کلاسیک می‌زنند بروند بمیرند؟!/ انتقاد ارسلان کامکار از منوچهر صهبایی   

پیش از برگزاری آیین نکوداشت محمدجواد ضرابیان، گروه راستان به سرپرستی آزاده امیری به اجرای قطعه دو ضربی شور به آهنگسازی ضرابیان پرداخت و سپس ارسلان کامکار و بیژن بیژنی برای تجلیل از او روی صحنه آمدند.

بیژن بیژنی گفت: حدود 40 سالی هست که دوستی من و محمدجواد ضرابیان ادامه دارد و خوشحالم که بعد از 11 سال به ایران برگشته است و آماده ضبط موسیقی برای خواننده‌ای جوان است. خوشحالم که اثری را با عنوان «حرفی دیگر» با ایشان ضبط کردم و امیدوارم زین پس سفرهایشان کوتاه باشد و دیگر 11 سال طول نکشد که به ایران بیایند.

ارسلان کامکار نیز گفت: آهنگ بسیار زیبایی هست که بارها و بارها از رادیو و تلویزیون پخش شده و می‌شود؛ «نبسته‌ام به کس دل...» اما همان‌طور که هوشنگ گفت همه می‌دانند که همایون شجریان این قطعه را به زیبایی خوانده اما کسانی نمی‌داند که آهنگسازش محمدجواد ظرابیان است! و کسی از آهنگسازش نمی‌گوید و همه از خواننده‌اش می‌گویند.

او ادامه داد: من نمی‌خواستم صحبت کنم ولی در این جا چیزی برخلاف عقیده‌ام گفته شد که باید در موردش حرف بزنم. آقای صهبایی گفتند کسانی که در ایران موسیقی کلاسیک کار می‌کنند خیلی ضعیف‌اند و در واقع گفتند بهتر است بروند بمیرند! ولی من دختر 14 ساله‌ای را دیده‌ام که در سنندج موتزارت می‌زند و ارزش آن برای من میلیون‌ها بار بیشتر از کسی است که در اتریش موتزارت می‌زند. ارزش کسانی که در ایران موسیقی کلاسیک می‌زنند نه تنها یاپپن نیست که بسیار هم بالاست و خیلی بالاتر از کسانی که این کار را در اروپا انجام می‌دهند.

در ادامه نوبت به بزرگداشت ناصر چشم‌آذر و پیتر سلیمانی‌پور رسید. برای بزرگداشت چشم‌آذر، محمدرضا چراغعلی و شیرین احمدلو روی صحنه آمدند و برای بزرگداشت پیتر سلیمانی‌پور، داریوش تقی‌پور و آزاده بابایی‌فر.

ما نباید التماس آن‎ها را کنیم و آن‌ها هستند که باید التماس ما را کنند/ اعتراض پرویز بیات به وضعیت ارکستر سمفونیک و ملی

سپس نیما رئیسی اعلام کرد که امسال بخش ویژه‌ای به سال نوا اضافه شده است و آن تقدیر و تشکر از استادان موسیقی ایرانی است و از اسماعیل تهرانی درخواست کرد برای تجلیل از پرویز بیات روی صحنه بیاید.

پرویز بیات با حضور روی صحنه گفت: خوش‌حالم که این جا هستم. من 22 سالم بود که به ارکستر سمفونیک رفتم و تا پارسال نیز در این ارکستر بودم یعنی 55 سال. یک سالی هست که به دلایلی نوازندگی نمی‌کنم و آن هم کم‌مهری و بی‌مهری‌ای است که دستگاه بر ما روا می‌دارد. ما نباید التماس آن‌ها را کنیم و آن‌ها هستند که باید التماس ما را کنند. دستگاه کسانی را در ارکسترها بر سر کار گذاشته است که از هیچ چیز اطلاعی ندارند و همه این‌ها به علت کم‌توانی رئیس بنیاد رودکی است. ما 50، 60 نفر بودیم که ارکستر سمفونیک و ارکستر ملی را ترک کردیم و من در نامه‌ای هم به رئیس بنیاد رودکی نوشتم که شما گنجشک را رنگ می‌کنید و جای قناری می‌فروشید.

اسماعیل تهرانی نیز که برای اهدای لوح تقدیر پرویز بیات روی صحنه آمده بود، گفت: میلاد کیایی که روی سن آمد گفت احساس نوجوانی می‌کند و من احساس می‌کنم تنها نیستم و اهالی هنر این جا هستند.