باستان شناسان در جستجوی شناسنامه فرهنگی شهر قهاوند

به گزارش ایلنا، حمید کریمی (سرپرست هیأت باستان شناسی) با اشاره به آنکه باستان شناسان در جستجوی شناسنامه فرهنگی شهر قهاوند هستند، گفت: تپه‌های باستانی در ایران همواره مورد تاراج قاچاقچیان آثار باستانی بوده و برخی دیگر از این تپه‌ها نیز به محل اقامت بیخانمان‌ها و معتادان تبدیل شده‌است.

وی با بیان اینکه گاه تعیین حریم  تپه‌های باستانی موجب اختلاف بین سازمان‌ میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری  و سایر نهادها بوده تصریح کرد: در هر حال حفاظت و جلوگیری از تخریب این میراث فرهنگی به اشکال مختلف صورت می‌گیرد.

این باستان شناس اظهار داشت: عملیات گمانه زنی به منظورتعیین عرصه و پیشنهاد حریم تپه‌های باستانی از راهبردهای عملیاتی در حوزه‌های شناخت سریع به اهداف باستان شناختی، حفاظت و جلوگیری از تخریب این میراث فرهنگی محسوب می‌شود.

به گفته کریمی، این نوع از عملیات در مواردی که هدف حفاظت از تپه باستانی و حریم آن   است، با صرفه هزینه و زمان کم، قابلیت عملیاتی زیادی دارد.

سرپرست هیأت باستان شناسی با اشاره به این نکته که استان همدان و دشت‌های آن از نظر وجود  تپه‌های باستانی بسیار غنی بوده و  بی شک می‌تواند پاسخگوی بسیاری از سوالات یاد شده باشند افزود: به همین ترتیب حفظ و نگهداری از این میراث ملی امری مهم محسوب می‌شود.

این باستان شناس گفت: در این راستا، گمانه زنی تپه دشته شهر قهاوند به منظورتعیین عرصه و پیشنهاد حریم و به دست آوردن اطلاعات اولیه در مورد این اثر فرهنگی در راستای آگاهی یافتن از شناسنامه فرهنگی شهر قهاوند مورد توجه قرار گرفت. به گفته او ، روستای دشته در  دو کیلومتر جنوب شهر قهاوند و تپه دشته در  ۲۰۰ متری غرب روستای دشته قرار گرفته و روستا دشته دارای دو اثر تاریخی بنام‌های گورستان قدیمی و تپه دشته است.

وی تصریح کرد: تپه دشته دارای آثاری از هزاره اول پیش از میلاد است و در شهرستان همدان، بخش شراء، دهستان جیحون دشت، روستای دشته واقع شده است .

سرپرست هیأت باستان شناسی اظهار داشت: این اثر در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۸۷ با شماره ثبت ۲۵۱۴۶ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

نقض حریم و عرصه تپه دشته

وی با اشاره به  حفاری‌های غیر مجاز که در دهه‌های گذشته در این تپه انجام گرفته گفت: به علت قرار گرفتن تپه دشته در بافت زمین‌های کشاورزی ،حریم و عرصه این اثر با مشکلاتی همراه شده و با توجه به  تلاش اهالی در سند دار کردن زمین‌ها این بحث وجود دارد که حریم و عرصه تپه دشته نقض خواهد شد.

کریمی گفت: شرایط موجود و رسالت سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری در حفاظت از آثار ثبت شده باعث شد این پژوهش حاضر صورت گیرد به نحوی که عملیات میدانی پروژه گمانی زنی و تعین حریم تپه دشته قهاوند انجام شد.

این باستان شناس با اشاره به اینکه به منظور رسیدن به هدف اصلی پروژه گمانه زنی تپه دشته که همان تعیین عرصه و حریم این اثر است ۱۲ گمانه در اطراف آن ایجاد شد افزود: از این تعداد گمانه هیچ یک دارای لایه و یا نهشته فرهنگی نبود و به عبارت دیگر تمامی گمانه ها در خارج از عرصه حقیقی تپه باستانی دشته قرار داشتند.

وی گفت: با بررسی لایه‌ها و داده‌های این گمانه‌ها مشخص شد تپه که دارای شکلی مخروطی بوده به هیچ یک از جناح های اطراف گسترش نیافته و دارای آثار و لایه‌های متمرکز و برجا در محدوده فعلی آن است و تمامی گمانه‌ها در واقع ، در محدوده حریم آن واقع شده‌اند.

سفال‌های اشکانی و ساسانی

کریمی در مورد دوره بندی آثار و سفال‌های بدست آمده از این گمانه‌ها گفت: سفال‌های این گمانه عمدتا مربوط به دوران اشکانی و ساسانی اند که شاموت تمامی آنها بجز یک قطعه کانی بوده و با پخت کافی در طیف رنگی نخودی – نخودی تیره و قرمز قرار گرفته و تمامی تزئینات بکار رفته در این سفالها از نوع کنده فشاری و شیاری هستند.

وی تصریح کرد  که سفال‌هایی از دوران اسلامی و نیز آهن ۳ نیز در میان سفالینه‌ها دیده می‌شود که بیانگر توالی فرهنگی در این محوطه است.

او گفت: با توجه به ارتفاع نسبتا بلند این محوطه و مشاهده آثار خشت و سازه خشتی در سطح این محوطه به نظر می‌رسد که این محوطه در برگیرنده یک سازه عظیم خشتی احتمالا در ارتباط با استحکامات نظامی؟ است.

وی در پایان تصریح کرد: با در نظر گرفتن نقاط مشخص شده و حریم تعیین شده عرصه این تپه مساحتی بالغ بر ۱۸۱۵۰متر مربع را در بر می‌گیرد و با توجه به وجود آثار دوران تاریخی اشکانی و ساسانی و نیز دوران عصر آن در این محوطه انجام پژوهش‌های دامنه دار در این محوطه ضروری می‌کند.

گمانه زنی به منظور تعیین عرصه و پیشنهاد حریم تپه دشته شهر قهاوند با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری انجام شد .