در ثبت خانه فروغ فرخزاد نه سیخ بسوزد، نه کباب/شهرداری خانه فروغ را تملک کند

به گزارش خبرنگار ایلنا، کوچه خادم آزاد در محله‌ امیریه‌ تهران، چند روزی است دست‌خوش خبرهای متعدد شده است. این کوچه روزگاری قلب فروغ فرخزاد را دزدید. فروغ فرخزاد هشتم دی‌ماه ۱۳۱۳ در محله‌ امیریه‌ تهران، کوی خادم آزاد به دنیا آمد. نام «خادم آزاد» تا به حال که ۴۶ سال از مرگ فرخزاد در ۲۴ بهمن‌ماه سال ۱۳۴۵ می‌گذرد، همچنان بر سر این کوی باقی مانده است. انتهای این کوچه درب سبز رنگی وجود دارد که قوی سفیدی روی آن خودنمایی می‌کند و حتا اگر سر کوچه بایستید آن را می‌بینید.

«کوچه‌ای هست که قلب من آن را

از محله‌های کودکی‌ام دزدیده‌ست» (فروغ/ تولدی دیگر)

پدر فروغ این ملک را به خانواده نوروزی فروخت و این سال‌ها الحاقات متعددی در این ملک انجام شده، با این وجود ورثه قصد داشتند ملک را بکوبند و جای آن آپارتمان بسازند که کار به رسانه‌ها کشیده شد.

شهرام نوروزی(یکی از ورثه) با اشاره به اینکه سال ۹۲ اجازه طرح و دستور نقشه ساخت را گرفته بود، تصریح کرد: ای کاش همان سال ملک را تخریب می‌کردیم تا با این مشکلات روبه‌رو نمی‌شدیم.

در نهایت شهردار منطقه ۱۱ همراه یکی از اعضای شورای‌شهر تهران، اصحاب رسانه و تعدادی از دوستداران میراث‌فرهنگی راهی خانه پدری فروغ شدند تا ضمن بازدید از این ملک از شرایط ثبت این اثر در فهرست ملی پرس‌وجو کنند.

نوروزی که سعی داشت با نشان دادن الحاقات متعدد ملک، این خانه را چیزی جدای از آنچه که فروغ فرخزاد در آن زندگی می‌کرد نشان دهد و اثبات کند این ملک فاقد ارزش تاریخی است، گفت: زیر زمین کنونی تغییر کرده است. در دوره‌ای شاهد ترکیدن لوله آب آشپزخانه طبقه بالا بودیم  از این رو پدرم درصدد بستن  بخش‌هایی از زیرزمین برآمد و بخش‌هایی را تخلیه کرد. آنچه امروز می‌بینید تنها بخشی از زیرزمین اصلی خانه است. حتا آب‌نمایی به سبک و سیاق جدید در آن تعبیه شده که البته دیگر آبی در آن جریان ندارد.

به گفته او حیاط زمانی‌که فروغ در این خانه زندگی می‌کرد به همین شکل و شمایل بود و حوضچه وسط آن قرار داشت اما سال‌های بعد، دیوارهای حیاط به‌صورت سیمان تگری بازسازی و کف حوضچه سرامیک شد.

 به گفته مالک خانه پدری فروغ، در گذشته‌ای نه چندان دور در انتهای حیاط تهویه‌ای قرار داشت که  کار سرد و گرم کردن خانه را انجام می‌داد.

می‌توان از اماکن تاریخی درآمدزایی کرد

همسر مهرداد فرخزاد که گروه را در این بازدید همراهی می‌کرد با تاکید بر اینکه از طرف همسر خود صحبت می‌کند، گفت: خانواده فرخزاد ادعایی نسبت به این خانه ندارند اما زمانی که بحث تخریب این ملک به میان آمد دل‌مان به‌عنوان یک ایرانی به درد آمد چراکه برخی مکان‌ها به‌دلیل سابقه تاریخی که دارند باید باقی بمانند. حتا می‌توان از این ملک برای معرفی هرچه بیشتر فروغ فرخزاد و زندگی او استفاده کرد و از این راه درآمد کسب کرد.

 او با اشاره به اینکه منطقه ۱۱ از جمله مناطق تاریخی و قدیمی تهران به شمار می‌آید، یادآور شد: در این منطقه خانه‌های تاریخی و قدیمی بسیار زیادی وجود دارد که شهرداری می‌تواند با شناسایی و معرفی آنها درصدد کسب درآمد بر آید.

حجت نظری(عضو کمیسیون فرهنگی- اجتماعی شورای‌شهر تهران) نیز تصریح کرد: امیدواریم بتوانیم با تعاملی که بین صاحب ملک و شهرداری ایجاد خواهد شد به نتیجه مثبتی دست یابیم.

الحاقات متعدد

شهرام نوروزی(یکی از ورثه) در ادامه متذکر شد: سال‌های گذشته الحاقات زیادی به ملک انجام شده که یکی از آنها افزوده شدن سرویس‌های بهداشتی به داخل خانه است چراکه در گذشته سرویس بهداشتی در خانه ساخته نمی‌شد و خارج از خانه بود اما در دوره جدید سرویس‌های بهداشتی به داخل خانه‌ها منتقل شده است. از آنجایی که بسیاری از بخش‌های خانه از بین رفته بود برای راحتی حال اهالی خانه درصدد بازسازی و نوسازی برآمدیم.

پشت‌بام خانه فروغ نیز  با الحاقات بسیاری همراه است و جلوی اتاق فروغ آشپزخانه‌ای ساخته شده و آن بخش به‌صورت واحدی مستقل درآمده که دیگر از تک اتاق فروغ، حوض وسط پشت‌بام و فواره‌ آن خبری نیست. بخشی از این الحاقات در سال ۶۳ انجام شده و برخی دیگر طی سال‌های گذشته به این ملک اضافه شده است.

«چقدر روی پشت‌بام خوابیدن خوب‌ست

چقدر باغ ملی رفتن خوب‌ست

چقدر سینمای فردین خوب‌ست

و من چقدر از همهٔ چیزهای خوب خوشم می‌آید

و من چقدر دلم می‌خواهد

که گیس دختر سید جواد را بکشم ....

من پله‌های پشت‌بام را جارو کرده‌ام

و شیشه‌های پنجره را هم شسته‌ام.

چرا پدر فقط باید

در خواب، خواب ببیند

من پله‌های پشت بام را جارو کرده‌ام

و شیشه‌های پنجره را هم شسته‌ام.

کسی می‌آید

کسی می‌آید

کسی که در دلش با ماست، در نفس‌ش با ماست

در صدایش با ماست»

پذیرایی خانه تغییر نکرده حتی هنوز طاقچه و دکوری آن دوران روی دیوار خودنمایی می‌کند. هنوز حوض وسط حیاط است و درختان باغچه سبز هستند. از همه آن درخت‌های انگور و پرتقال و... یک درخت خرمالو مانده که ثابت کند فروغ راست می‌گفت: "کسی نمی‌خواهد باور کند که باغچه دارد می‌میرد/و ذهن باغچه دارد آرام آرام از خاطرات سبز تهی می‌شود".

اما پله‌هایی که فروغ فرخزاد روی آن قدم می‌گذاشت و عکس‌های متعددی خانوادگی را روی آن گرفته بودند دیگر وجود ندارند و از سمت راست حیاط به سمت چپ منتقل شده‌اند. نرده‌ها فلزی شده‌اند. پنجره‌ها کشویی شده‌اند. کف اتاق‌ها سرامیک شده است.

نگاه خانه کلنگی نداشته باشیم

نوروزی با تاکید بر اینکه نباید با نگاه خانه کلنگی به این ملک توجه شود، تصریح کرد:  روی این خانه دستور نقشه داشتیم و هنوز هم داریم. تمام این مدت، قصد ساخت ملک جدید را در این بخش داشتیم. در واقع اگر شهرداری یا هر نهاد دیگری قصد داشته باشد تملک این بنا را در دست بگیرد باید به نوعی به این ملک توجه کند  که برای ما نیز صرفه اقتصادی داشته باشد چراکه این ملک دارای ورثه است و من به‌عنوان کسی که با مالک اصلی که پدرم بود قرارداد مشارکت امضا کرده‌ام باید به ورثه پاسخگو باشم.

به گزارش خبرنگار ایلنا، مالک اصلی خانه حدود دو ماه است که فوت کرده و ملک به  ورثه  رسیده است. آنها می‌گویند این ملک سه دوره بازسازی را پشت سر گذاشته و آنچه امروز از آن می‌بینیم با توجه به الحاقات متعددی که دارد دیگر ارزش تاریخی ندارد.

با این وجود حجت نظری گفت: اگر بتوانیم تملک ملک را به دست آوریم با توجه به اسناد و مدارک و گفته‌های شاهدان الحاقات برداشته خواهد شد و خانه فروغ به همان حال و احوال روزهایی که فروغ زندگی میکرد باز خواهد گشت.

نه سیخ بسوزد، نه کباب

نوروزی با اشاره به اینکه فروغ فرخزاد و خانواده فرخزاد برای آنها نیز عزیزند، گفت: اگر فروغ فرخزاد ۱۶ سال در این خانه زندگی کرد، من از سال ۵۳ تاکنون در این ملک زندگی می‌کنم. می‌خواهم بگویم من نیز دوست دارم این ملک حفظ شود و بعدها با نوه‌هایم به دیدن خانه پدری بیایم اما من در قبال خواهرها و برادرهای  خودم مسئول هستم و باید حق و حقوق آنها را بدهم. اگر مسئولان شهری پیشنهادی ارائه بدهند که حقوق ما هم حفظ شود مخالف حفظ و احیا این خانه نیستیم.

نظری(عضو شورای‌شهر تهران) نیز با تاکید بر اینکه دید اقتصادی به این ملک وجود ندارد گفت: سعی ما بر آن است که حافظه تاریخی شهر را حفظ کنیم.  در این میان قصد نداریم تا مالکان این خانه فروغ فرخزاد را متضرر کنیم.

نوروزی نیز در پاسخ خاطرنشان کرد: اگر برنامه‌ای داشته باشید که به‌قول معروف نه سیخ بسوزد نه کباب؛  خانواده من اشتیاق‌شان از خانواده فرخزاد برای تبدیل این خانه به مکانی تاریخی و حفظ آن بیشتر است.

اسناد کامل نبود، خانه فروغ ثبت نشد

نظری در ادامه در پاسخ به سوال خبرنگار ایلنا مبنی بر چرایی عدم ثبت خانه فروغ فرخزاد در فهرست میراث ملی گفت: با توجه به صحبت‌هایی که با فرهاد نظری داشتم عنوان کردند اسناد و مدارکی که هفته گذشته از پرونده خانه فروغ ارائه شده بود برای ثبت آن کافی نبود، از این رو در کمیته ثبت مطرح نشد. به احتمال زیاد چهارشنبه هفته‌جاری ثبت خانه فروغ در کمیته ثبت مطرح خواهد شد و به نظر می‌رسد با توجه به اسناد و مدارک موجود شاهد ثبت‌ملی این اثر خواهیم بود. امیدواریم در کنار به ثبت رساندن این خانه در فهرست میراث‌ملی بتوانیم از طریق شهرداری تملک آن را به دست آوریم.