مشکلات و چالش‌های تئاتر در شهرستان‌ها/(۴):
ارتباط نماینده‌های مجلس مشهد با تئاتر کاملا قطع است/کار هنری در این شهر سخت است
رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی گفت: مشهد برای کار هنری از یک منظر شهر سختی است و با همه شهرهای ایران از همه لحاظ فرق دارد و مدیریت و برنامه‌ریزی خاص خودش را می‌خواهد. تلاش ما این بود که تئاترمان در چهارچوب شرع و قانون باشد و موسیقی هم یکی از عناصر تئاتر است که در برخی نمایش‌ها پررنگ است. به‌هرحال سعی کردیم مدیریت کنیم که اتفاق بدی نیفتد و از آثار تئاتری و هنرمندان‌مان صیانت کنیم.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی در گفتگو با ایلنا، مهم‌ترین مشکلی که در فضای تئاتر استان‌ها تبدیل به چالش شده را نداشتن یک ردیف بودجه مشخص دانست که باعث شده برنامه‌ریزی اصلی در حوزه مدیریت انجام نشود و گفت: در مرکز استان‌ها معمولا مشکل هزینه‌های جاری وجود ندارد و از طریق سالن اصلی تئاتر شهر یا اجراهای عمومی تا حدی تامین می‌شوند ولی مشکل اساسی در شهرستان‌های هر استان است که اگر نامه‌نگاری یا مطالبه‌ای برای تجهیزات سالن‌ها نباشد، قطعا به آنها رسیدگی نمی‌شود.
جواد اشکذری با تاکید بر اینکه «شعار تمرکززدایی زیاد می‌دهیم اما هیچ وقت عملی نمی‌شود» گفت: نه اینکه نخواهیم بلکه نمی‌توانیم؛ در خیلی از شهرستان‌های استان خراسان رضوی در طول سال جشنواره‌های ملی برگزار می‌شود اما در همین شهرها نمی‌توانیم جشنواره استانی تئاتر خودمان را به خوبی برگزار کنیم. مشکل از سالن است؛ اکثر نمایش‌های هنرمندان استان خراسان رضوی در طول سال‌های اخیر به سمت تئاتر بی‌چیز، بی‌امکانات و در بلک‌باکس‌های کوچک رفته درحالی‌که ما یک سالن بلک‌باکس درست حسابی در شهرستان‌های خراسان‌رضوی نداریم.
اشکذری با اشاره به اینکه «ارتباط نماینده‌های مجلس و شورای شهر و نهاد شهرداری با تئاتر کلا قطع است» گفت: فکر می‌کنم باید حلقه وصلی بین شهرداری‌ها، شورای شهر و مجلس شورای اسلامی با هنرمندان تئاتر ایجاد شود چون متولی تئاتر استان، یعنی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی نمی‌تواند به تنهایی کاری در این خصوص انجام دهد چون نمی‌تواند هزینه‌های جاری تئاتر را پرداخت کند حتی همان ردیف بودجه مشخص هم به موقع و کامل تخصیص پیدا نمی‌کند.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی در سه محور اصلی مشکلات تئاتر این استان را برشمرد و گفت: من فکر می‌کنم مهم‌ترین مشکل بحث بودجه، سپس طراحی – برنامه‌ریزی و ایده‌پردازی در مورد تئاتر استان‌ها و سومین مساله قانون‌گذاری در مورد قراردادهای بازیگران است. شهر مشهد در حوزه تئاتر به سطحی رسیده که بسیاری از هنرمندان زندگی‌شان را از راه فعالیت در همین حوزه تامین می‌کنند و باید شرایطی ایجاد شود که این هنرمندان بتوانند در شهر خودشان به فعالیت ادامه دهند.
اشکذری با اشاره به فعالیت هنرمندان در خراسان رضوی و لزوم اختصاص سهمیه‌ای بیشتر از دو اثر از این استان در جشنواره تئاتر فجر، گفت: به عقیده خیلی از داوران و کارشناسان در طول این سال‌ها، حتی کار هفتم و هشتم جشنواره تئاتر استانی ما از اثر برگزیده برخی استان‌ها کیفیت بهتری دارد. این قضیه انگیزه هنرمندان مشهد را کم می‌کند. معتقدم ظرفیت و سهمیه هر استان باید براساس توانایی آن بوده و الزاما همه استان‌ها نباید سهم برابری در معرفی آثار برگزیده به جشنواره تئاتر فجر داشته باشند.
او همچنین با اشاره به اهمیت مساله آموزش در تئاتر با بیان اینکه «آموزش تبدیل به یک شعار شده است» گفت: وقتی یک مدیر از آموزش حرف می‌زند حال همه بد می‌شود چون تنها تبدیل به یک پز مدیریتی شده درحالی‌که نیاز اول همه شهرهای استان‌هاست و با این حال به صورت درست، منسجم و برنامه‌ریزی شده انجام نمی‌شود.
اشکذری خاطرنشان کرد: امروز که اقتصاد تئاتر خراسان رضوی به جای خوبی رسیده بیشتر از قبل به آموزش نیاز داریم چون برای تماشاگر کیفیت کار بسیار مهم است.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان‌رضوی با بیان اینکه 41 گروه تئاتری در خراسان رضوی ثبت شده‌اند، گفت: متاسفانه بسیاری از این گروه‌ها فقط ثبت شده‌اند تا اگر بودجه‌ای اختصاص یافت سهمی از آن داشته باشند و ثبت‌شان الزاما به معنای فعالیت مستمرشان نیست؛ باید تغییر ذهنیتی ایجاد شود که بدانیم آمده‌ایم تا جریان و تحولی در حوزه فکری خودمان ایجاد کنیم.
اشکذری ادامه داد: قبلا در مشهد مرکز آموزش تئاتر داشتیم که یکسری گروه‌ها زیر نظر آنها کار می‌کردند و مدیریت می‌شدند. هر گروهی در یک حوزه، از تئاتر سیاسی تا عامه‌پسند و روشنفکری کار می‌کرد و هر گروهی یک شناسنامه و برنامه‌ای برای تولید و اجرای کارهایش داشت اما متاسفانه این اتفاق کمتر برای گروه‌های ما در حال حاضر رخ می‌دهد.
او با اشاره به تعداد سالن‌های مشهد گفت: سالن اصلی تئاتر شهر مشهد یک سالن قاب‌صحنه‌ای و یک سالن بلک باکس دارد اما حدود 5 سال است تماشاخانه‌های خصوصی پرشماری در شهر راه‌اندازی شده‌اند. فقط در سال گذشته 4 تماشاخانه در شهر مشهد ایجاد شده و خیلی‌های دیگر متقاضی راه‌اندازی تماشاخانه‌های خصوصی هستند. خوشبختانه تقاضا در این زمینه وجود دارد اما نیازمند قانون‌گزاری و برنامه‌ریزی است.
اشکذری با اشاره به مسائل صنفی تئاتر در شهر مشهد گفت: تولید و اجرای هنرمندان نباید به سمت اجرای غریزی برود بلکه هنرمندان باید به اصولی پایبند باشند. نگاه تخصصی باید وجود داشته باشد چون کسی که تئاتر کار می‌کند با فرهنگ شهر خودش سر و کار دارد و باید متخصص باشد. همه مشاغل، صنفی برای خودشان دارند اما ما تئاتری‌ها هیچ صنفی نداریم. نمی‌گویم جلوی جوانی که از راه می‌رسد را بگیرند که کار نکند بلکه برعکس کسی که در جشنواره تئاتر فجر از مشهد جایزه می‌گیرد متولد دهه 70 است اما تنها ده درصدشان اینطور کار می‌کنند 90 درصد بقیه باید آموزش‌های لازم را ببینند.
رئیس انجمن هنرهای نمایشی خراسان رضوی با اشاره به فعالیت شورای ارزشیابی و نظارت گفت: ارزشیابی حلقه مفقوده تئاتر در شهرستان‌های کشور است. ما آثار را ارزیابی نمی‌کنیم، بلکه نظارت می‌کنیم و این نظارت هم به سانسور و ممیزی خلاصه می‌شود که یک موقع منجر به جابجایی مدیری نشود؛ این نگاه باید عوض شود. تئاتر استان نیاز به ارزیابی و ارزشیابی دارد؛ مثلا اگر جوانی می‌آید و احساس می‌کنیم باید روی کارش سرمایه‌گذاری فکری، معنوی و مادی کنیم و به او سالن دهیم این اتفاق در همان پروسه ارزیابی شکل می‌گیرد نه نظارت. قسمت تخصصی و هنری در ارزشیابی اتفاق می‌افتد اما متاسفانه به صورت جدی وجود ندارد و همه چیز به نظارت خلاصه می‌شود.
اشکذری در پاسخ به این سوال که «علیرغم حساسیت‌هایی که در بخش موسیقی در شهر مشهد وجود دارد، تئاتر شما فعال است و حتی اپراها و موسیقی‌نمایش‌هایی هم بدون مشکل روی صحنه می‌رود» گفت: این مسائل در حوزه تئاتر با مدیریت حل می‌شود. مدیریت کرده‌ایم که اتفاق بدی نیفتد. مشهد برای کار هنری از یک منظر شهر سختی است و با همه شهرهای ایران از همه لحاظ فرق دارد و مدیریت و برنامه‌ریزی خاص خودش را می‌خواهد. تلاش ما این بود که تئاترمان در چهارچوب شرع و قانون باشد. موسیقی هم یکی از عناصر تئاتر است که در برخی نمایش‌ها پررنگ است. به‌هرحال سعی کردیم از آثار تئاتری و هنرمندان‌مان صیانت کنیم که اتفاق بدی نیفتد.
