هادی مرزبان:
ذره‌بین اکبر رادی خیلی دقیق کار می‌کرد/برخی بدون شناخت می‌گویند اصلا درام ایرانی نداریم
مرزبان که قرار است به زودی نمایش «آمیز قلمدون» به نویسندگی اکبر رادی را روی صحنه ببرد، با اشاره به اجرای دوباره این متن بعد از دو دهه، گفت: ذره‌بین رادی در لایه لایه جامعه خیلی دقیق کار می‌کرد. روز روی مسایلی متمرکز می‌شد که ما در طول روز راحت از کنارش می‌گذشتیم و هرگز نمی‌دیدیمش.
هادی مرزبان در گفتگو با خبرنگار ایلنا خاطرنشان کرد: حس کردم زمان اجرای «آمیز قلمدون» فرارسیده. یک‌جوری حس می‌کنم الان وقتش است؛ به چند دلیل. اولا اینکه الان حدود ۲۴-۲۵ سال از اجرای قبلی آن گذشته و نسل تئاتر روی ما کلا تغییر کرده و آدم‌های جدیدی آمده‌اند که آن‌موقع کار را ندیدند. از طرفی شرایط جامعه‌مان الان ایجاب می‌کند که این کار را روی صحنه ببرم. البته در برنامه‌ام یکی دو کار دیگر هم برای اجرا در امسال هست که امیدوارم بتوانم به ترتیب کارهایی که دوست دارم را انجام دهم.
این کارگردان تئاتر با اشاره به اینکه اکبر رادی یکی از نمایشنامه‌نویسان تحلیل‌گر ایرانی است که وقایع اجتماعی روزگار خود را تحلیل و نمایشی کرده، گفت: رئالیسم اکبر رادی به نظرم یک رئالیسم خاص بود. رادی را چخوف ایران نامیدند اما من همیشه گفته‌ام او فقط «چخوف» ایران نبود؛ رادی میلرِ ایران و ایبسنِ ایران هم بود.
او ادامه داد: ذره‌بین رادی در لایه لایه جامعه خیلی دقیق کار می‌کرد؛ خیلی خوب به اعماق جامعه فرومی‌رفت و ناگهان یک مساله را می‌کشید بیرون و روی چیزی متمرکز می‌شد که ما در طول روز راحت از کنارش می‌گذشتیم و هرگز نمی‌دیدیمش اما دوربین و ذره‌بین رادی آنها را برجسته می‌کرد و به ما نشان می‌داد. همین «آمیز قلمدون» را اگر نگاه کنید، می‌بینید از یک قصه بسیار ساده، چه پیچیدگی و تراژدی‌ای به وجود می‌آورد!
این کارگردان تئاتر با بیان اینکه علیرغم این رئالیسم و نگاه اجتماعی رادی، آثار او کمتر این روزها روی صحنه می‌رود، گفت: گناه این مساله را به گردن برخی اساتید می‌دانم که شناخت کافی روی تئاتر ایران، تئاتر ملی و درام ایرانی و منابع نمایشی ما ندارند در نتیجه بچه‌های جوان دانشجو را به سمت کارهای ایرانی تشویق نمی‌کنند.
مرزبان ادامه داد: عده زیادی هم هستند که هم خودشان کار می‌کنند هم دانشجوها را ترغیب می‌کنند که به سمت درام ایرانی بیایند اما خب برخی را هم داریم که ادا و اصول درمی‌آورند و خیال می‌کنند فقط خودشان رفته‌اند خارج و فقط خودشان آن کتاب‌ها و نمایشنامه‌های خارجی را خوانده‌اند. بعد هم خیلی زود مقهور غرب می‌شوند و خیال می‌کنند همه‌چیز برای آنهاست. درحالی‌که هیچ شناختی نسبت به خودمان ندارند فقط بلدند بگویند ما اصلا درام ایرانی نداریم! خیلی بد است که یک استاد چنین حرفی بزند.
او با اشاره به اینکه متن «آمیز قلمدون» با اینکه نزدیک به سی سال از نگاشته شدنش گذشته است اما با امروز جامعه ایرانی انطباق دارد، گفت: رادی در «آمیز قلمدون» به گونه‌ای دارد صداقت و پاکی را محاکمه می‌کند و این را مطرح می‌کند که آیا آدم باید زندگی آقای «شکوهی» را داشته باشد و یک عمر سعی کند پاک زندگی کند و یک قدم پایش را آن طرف خط قرمز نگذارد اما تا آخر عمر با بدبختی زندگی کند و بمیرد یا اینکه اگر امکان کسب درآمد نامشروع و نادرست را دارد سراغش برود و آخر عمر را در پاریس و رم و به خوبی و خوشی و بی‌هیچ دغدغه‌ای بگذراند؟
این کارگردان تئاتر خاطرنشان کرد: بخش زیادی از مردم و بازنشسته‌های‌مان همین مساله را دارند چون خواسته‌اند خوب و پاک زندگی کنند و چون خواسته‌اند وقتی شب سرشان را زمین می‌گذارند راحت بخوابند، امروز با گرفتاری‌های زیادی مواجه هستند. یک کارمند هرچه درآمد دارد باید بدهد برای اجاره خانه. این زندگی چطور می‌خواهد تامین شود؟
مرزبان با بیان اینکه «اگر سی سال پیش این دغدغه اکبر رادی بوده، امروز همین مسائل بسیار پررنگ‌تر و همه‌گیرتر شده است» گفت: فقط مبالغ رشوه و پول‌هایی که رد و بدل می‌شود زیادتر شده است.
او خاطرنشان کرد: من باز امسال به طرف زنده‌یاد رادی رفته‌ام و انشاءالله که بتوانم رو سفید باشم. ما سعی خودمان را کردیم و مطمئنا این «آمیز قلمدون» با «آمیز قلمدون» دو دهه پیش که روی صحنه بردم، فرق می‌کند چون امروز من خودم به آمیز قلمدون نزدیک‌ترم.
