در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
ساخت پردیس معماری معاصر ایران در تهران/مجموعه‌ای از موزه‌‌ها، گالری‌ها و دفاتر فیلم‌سازی/هنرمندان دفتر و محل سکونت‌شان را به محله سیروس انتقال می‌دهند
عضو انجمن مفاخر معماری ایران گفت: گروه‌های مرجع هنری، معماری و مجموعه‌داری به بافت تاریخی محله سیروس منتقل می‌شوند. قرار است در این محله نمونه‌های شاخص معماری ایران متناسب با بافت محله ساخته شود. اگر این پروژه به اتمام برسد این محله تبدیل به پردیسی از معماری معاصر ایران خواهد شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، تفاهم‌نامه «برنامه استقرار و فعالیت معماران، هنرمندان و مجموعه‌داران در محله سیروس شهر تهران» پنجشنبه ۲۷ اردیبهشت‌ماه میان معاونت وزارت راه و شهرسازی و نماینده گروه‌های مختلف هنرمندان در «خانه گفتمان شهر» به امضا رسید.
هوشنگ عشایری (مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران) درباره این تفاهم‌نامه گفت: طرح اجرای احیای بافت‌های فرسوده شهری تکلیف دولت و وزارت راه و شهرسازی است و ما باید در این راستا ۲ هزار و ۷۰۰ محله فرسوده را در کشور احیا و بازسازی کنیم.
معاون وزیر راه و شهرسازی، بازآفرینی شهری را یکی از دغدغه‌های اصلی دولت دانست و گفت: در این راستا این طرح با اجرایی شدن ۹ بند دنبال می‌شود که سه بند آن مربوط به کالبد محله و شش بند آن به مسائل غیرکالبدی محلات و ساکنان آن تعلق دارد.
عشایری ادامه داد: هم‌اکنون در یک هزار و ۳۳۴ محله در ۵۴۳ شهر و در ۶۶ هزار هکتار اراضی شهری ۱۰ میلیون نفر جمعیت دچار بد مسکنی هستند و زندگی آن‌ها از سطح بسیار نازلی برخوردار است. دولت در نظر دارد در تأمین خدمات روبنایی و زیربنایی این محله‌ها نقش آفرینی کند تا با استفاده از سرمایه‌های مردمی و بخش خصوصی بتوانیم این محلات را با هویت گذشته خود نوسازی کنیم.
در همین رابطه، بهروز مرباغی (معمار و عضو انجمن مفاخر معماری ایران) در گفتگو با خبرنگار ایلنا گفت: این تفاهم‌نامه با شرکت بازآفرینی شهری ایران به امضا رسیده است. ما یک گروه هستیم که از ۱۲ تشکل صنفی - هنری تشکیل شده که عبارتند از خانه سینما، انجمن مفاخر معماری ایران، خانه موسیقی، خانه تئاتر، مؤسسه خانه عروسک، انجمن مجموعه‌داران ایران، مؤسسه توسعه مطالعات سازه‌های آشوری، انجمن آشوریان تهران، گروه پژوهش‌های معماری و شهرسازی، انجمن تشکل‌های صنفی مهندسان مشاور معماری و شهرسازی، کانون مهندسان معمار دانشگاه تهران و انجمن متخصصین ایرانی خارج از کشور.
این معمار با اشاره به جزئیات اجراییِ این طرح گفت: این گروه‌ها حدود یک سال و نیم است که دور هم جمع شده‌اند. یک طرف این تفاهم‌نامه سازمان بازآفرینی شهری است و طرف دیگر آن، شرکت مهندسی اردیبهشت مهرازان است. شرکت اردیبهشت مهرازان نمایندگی اجرایی این ۱۲ تشکل صنفی - هنری را برعهده دارد. سازمان بازآفرینی شهری ایران، حدود ۱۵۰ پلاک عموماً تخریب و صاف‌شده در محله سیروس تهران را در مالکیت خود دارد. ۶۶ تا از این پلاک‌ها به صورت پراکنده در کوچه‌‌پس‌کوچه‌های این محله قرار دارد که با اجرا شدنِ این طرح، عده‌ای از هنرمندان دفتر کار و محل سکونت‌شان را به این مکان انتقال می‌دهند.
او ادامه داد: فرض کنید هنرمندی بخواهد کارگاه مجسمه‌سازی‌اش را در این محله دایر کند. او می‌تواند با در نظر گرفتن شرایط موجود و طبق قوانین تملکات دولت، زمین را خریداری کرده، ساختمان مورد نظر خود را بسازد و مشغول به کار شود.
مرباغی در پاسخ به این سؤال که آیا ساختمان‌های تاریخی این محوطه موردِ تعرض قرار می‌گیرند یا نه؟ گفت: تمام این محوطه زمین‌های صافی است که عمارتی ندارند و از قبل تخریب شده‌اند. اما مسئله مهم این است که کسی حق ندارد هر چیزی که می‌خواهد بسازد. بایستی متناسب با معماری اصیل ایرانی که با این منطقه به عنوان یک بافت تاریخی و نه بافت فرسوده ارتباط داشته باشد، نقشه‌ای طراحی شود. همچنین ما یک شورای معماری خواهیم داشت که آن‌ها طرح بنا را تأیید یا رد می‌کنند.
او ضمن تأکید بر اهمیت این طرح افزود: چند کار به‌طور هم‌زمان صورت می‌گیرد. یکی اینکه گروه‌های مرجع هنری، معماری و مجموعه‌داری به یکی از بافت‌های تاریخی تهران منتقل می‌شوند. دوم آنکه قرار است در این محله نمونه‌های شاخص معماری ایران متناسب با بافت محله ساخته شود و هر پلاک را یک معمار شاخص طراحی می‌کند. طراح شاخص کسی است که صاحب امضا و صاحب‌نام است. اگر این پروژه به اتمام برسد این محله تبدیل به پردیسی از معماری معاصر ایران خواهد شد.
او در پاسخ به این سؤال که آیا سازمان میراث فرهنگی و شهرداری هم در جریان این طرح هستند یا نه؟ اظهار داشت: هر دو در جریان این طرح هستند. چندین بار با آقای طالبیان (معاون میراث فرهنگی) در این خصوص گفت‌وگو داشته‌ایم و خودِ ایشان جزو کسانی است که قصد دارد در این محله زندگی کند.
مرباغی با اشاره به پیشنیه‌ی این طرح گفت: ما این پروژه را با محله اودلاجان شروع کردیم اما به دلیل قوانین بسیار پیچیده، دست‌وپاگیر و زمان‌برِ شهرداری (که مالک زمین‌ها و پلاک‌های خالی بود) و علی‌رغم آنکه تا مرحله‌ی نوشتن توافقنامه پیش رفته بودیم به تغییرات شهرداری خورد و افراد جدیدی که آمدند در جریان این طرح نبودند و عملاً به دلیل عدم ثبات مدیریتی در شهرداری موفق به اجرای این طرح نشدیم.
این عضو انجمن مفاخر معماری ایران، دربارهی طرحِ سه مرحله‌ایِ محله‌ی اودلاجان که محقق نشد، گفت: ما در اودلاجان یک برنامه خیلی وسیعی داشتیم که امیدوارم یک روزی محقق شود. یک پهنه‌ی تخریب‌شده‌‌ی وسیع وسط اودلاجان میانی به اسم پهنه‌ی برازجان واقع شده که حدود ۱۰ هزار متر است. نخستین طرح ما این بود که این ۱۰ هزار متر را تبدیل به پردیس فرهنگی – هنریِ مرکز تهران کنیم که شامل گالری‌ها، دفاتر معماری و سالن‌های نمایش می‌شد.
او ادامه داد: برنامه دوم ما این بود که تک‌پلاک‌های اودلاجان میانی را در اختیار و یا در تملکِ تک‌هنرمندان، تک‌معماران و تک‌موزه‌داران قرار دهیم. در حال حاضر، همین طرح را برای محله‌ی سیروس در دست اجرا داریم. در نهایت، طرح سوم این بود که طرحِ ساماندهیِ کل محدوده‌ی اودلاجان میانی را بدهیم و شهرداری هم آن را اجرا کند. درواقع قصد داشتیم در آن محله یک منظومه درست کنیم که پهنه بزرگ ۱۰ هزار متریِ وسط، خورشید آن بود و ستاره‌هایش هم در کوچه‌ها پخش شده بود و می‌خواستیم کل محدوده را به عنوان یک محوطه تاریخی که بتوان ثبت جهانی کرد، پیش ببریم.
او محقق نشدنِ‌این طرح را در اثر عدم ثبات مدیریتی در شهرداری دانست و افزود: متأسفانه شهرداری علی‌رغم حسن‌نیتی که آن موقع منطقه ۱۲ داشت به تغییرات بنیادین در این سازمان خورد و این برنامه محقق نشد. تقریباً ۹ ماه پیش متوجه شدیم که وزارت راه و شهرسازی علاقه‌مند است که ما این طرح را در پلاک‌های آن‌ها واقع در محله‌ی سیروس تهران عملی کنیم.
او در پاسخ به این سؤال که ساختمان‌های این محله چه نوع کاربری‌ای خواهند داشت، بیان کرد: بیشترین کاربری، کاربری‌های نمایشگاهی است، بدین معنا که به صورتِ موزه، گالری‌های نقاشی و مجسمه‌سازی درمی‌آید. همچنین دفاتر معماری، شهرسازی و انجمن‌ها نیز در آنجا دایر می‌شود. مثلا، یکی از مواردی که خیلی جدی دارد روی آن کار می‌شود خانه آشور است. همچنین خانه معماری معاصر ایران نیز در این محله برپا خواهد شد و طبیعتاً یکسری فضاهای میانی مثل کافه معمار هم خواهد بود که ترکیب کاربری‌ها با پذیرایی‌هاست.
این معمار دربارهی محلِ تأمینِ بودجه‌های این طرح گفت: افرادی که به این محله می‌روند بودجه‌اش را هم تأمین خواهند کرد. هیچ بودجه‌ای از دولت گرفته نمی‌شود. اگر دولت وام بدهد یا تخفیفاتی را ارائه کند، ما استقبال خواهیم کرد. علت اینکه امید می‌رود طرح ما موفق باشد همین است که به دولت وابسته نیست. معتقدیم که با رفتن ما به آنجا این محله منزلت پیدا می‌کند و وقتی که محله منزلت پیدا کرد ما هم به خواسته‌هایمان رسیده‌ایم.
مرباغی درخصوصِ مساحتِ این طرح گفت: بیش از ۱۵۰ پلاک است که از ۱۰۰ تا ۴۰۰ متر است. قسمتی که در حال حاضر داریم روی آن کار می‌کنیم ۶۶ پلاک است که در حدود ۱۵ هزار متر مساحت دارد.
او همچنین دربارهی مدت زمان اجرایی این طرح بیان داشت: امیدواریم که در یک پروسه‌ی چهار ساله همه ساختمان‌ها را بسازیم و در سه ماه آینده ساختِ اولین واحدها شروع خواهد شد.
او با نام بردنِ از هنرمندان و مجموعه‌دارانِ صاحب‌نامی که در این طرح شرکت خواهند داشت، افزود: از میانِ هنرمندان رضا کیانیان و مرضیه برومند و ... حضور دارند. همچنین در بین مجموعه‌داران استاد سحاب که بزرگ‌ترین مجموعه‌دار نقشه‌های تاریخی ایران است، دفتر خود را به این محله منتقل می‌کند.
او گفت: بر این عقیده‌ایم که بیش از ۳ طبقه نباید ساختمان احداث شود. همچنین عده‌ای از افراد پیشنهاد دادند که طبقه اول ساختمان‌ها را به واحد مسکونی تبدیل کنند.
او در پایان درخصوص شرایط کسانی که قصد دارند در این پروژه سهیم باشند، گفت: ۱۲ تشکلی که نام برده شدند، در اولویت هستند. البته افراد دیگری نیز با رعایت بعضی شروط می‌توانند در این پروژه سهیم باشند.
