در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
مخالفت با فیلترِ تلگرام برای مردم حیثیتی شده/با تحول در اخبار صداوسیما نگرانی‌ها مرتفع می‌شود
قادر باستانی می‌گوید: رسانه ملی، اخبار جهت‌دار و غیرحرفه‌ای تولید می‌کند که نمی‌تواند به «نیاز خبری» مخاطب پاسخ دهد. اگر تلویزیون، اخبار درست و حرفه‌ای تولید کند که بتواند نظر مخاطبان را جلب کند، بسیاری از نگرانی‌های امنیتی پیام رسان تلگرام، خودبه‌خود رفع می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در روزهای تعطیل نوروز، خبر فیلترینگ پیام رسان تلگرام، چندبار مطرح و تکذیب شد. این خبر، کاربران را با واکنش‌های مختلفی روبرو ساخت و بخشی از مباحثات مردم را در دید و بازدیدهای عید نوروز به خود اختصاص داد. قادر باستانی، نویسنده و مدرس علوم ارتباطات و کارشناس رسانه، اطلاع‌رسانی ضد و نقیض درباره این موضوع را خلاف همدلی و وحدت ملی دانست و گفت: قاطبه مردم نسبت به موضوع فیلترینگ تلگرام حساس شده‌اند و واقعیت این است که مخالفت با فیلتر کردن این پیام رسان، برای مردم به نوعی حیثیتی شده است و مطرح کردن مستمر آن توسط مقامات، واکنش‌های عصبی داشته و خواهد داشت.
وی افزود: تلگرام، جایگاهی در نظام اطلاع‌رسانی ملی کشورمان پیدا کرده که تنها با جایگزین کردن رسانه همتراز، با همان مختصات و خدمات، می‌توان از آن خلاصی یافت؛ مثل زمانی که مردم از پیام رسان وایبر به تلگرام کوچ کردند. در حال حاضر پیام رسان‌های داخلی چنین امکانی را ندارند و مجبور کردن مردم به تغییر پیام‌رسان با بستن و فیلتر کردن، ضمن اینکه عملاً نتیجه‌ای نخواهد داشت، در شرایط مخاطره‌آمیز کنونی، افکار عمومی را به تقابل و رودررویی خواهد کشاند؛ همان چیزی که دشمن غدار انتظارش را می‌کشد.
باستانی خاطرنشان کرد: در دنیای امروز، وجود رسانه فراگیر آزاد، بهترین مزیت برای یک نظام سیاسی شمرده می‌شود که می‌تواند در مبارزه با فساد اداری، بسیار کارساز باشد و باعث وحدت ملی شود. یک نظام مردمی، چیزی برای پنهان کردن ندارد که بخواهد اطلاع‌رسانی را محدود کند، بلکه می‌تواند از آن در جهت افزایش همبستگی اجتماعی و بسیج افکار عمومی، برای رفع موانع و مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشور و نیز ایجاد همدلی و وفاق سیاسی بهره ببرد. جنبه‌های مثبت چنین پیام رسان فراگیری بسیار زیاد است، ضمن اینکه متولیان امنیت کشور، باید مراقب برخی جنبه‌های منفی آن باشند.
وی با یادآوری جایگاه شبکه‌های تلویزیونی ماهواره‌ای، افزود: در اوایل دهه هفتاد، وقتی بحث ورود شبکه‌های فارسی زبان به خانه‌های مردم مطرح شد، واکنش اصلی به ممنوعیت و بستن و جمع‌آوری آنتن‌ها از پشت بام مردم معطوف شد و کمتر به اصلاح و نوسازی در رسانه ملی پرداختند. درنهایت این شبکه‌ها تاثیر خود را گذاشتند، ولی اگر تلویزیون همین کاری را که اکنون در بخش سرگرمی کرده است، همان زمان انجام می‌داد، ماهواره نمی‌توانست چنین گسترده در خانه‌های مردم رخنه کند. امروز مردم سریال پایتخت را می‌بینند، مجموعه‌هایی چون خندوانه و دورهمی را تماشا می‌کنند، درحالیکه به برنامه‌های ماهواره دسترسی دارند. دلیلش این است که این برنامه‌ها به «نیاز سرگرمی» مخاطب به خوبی پاسخ می‌دهد درحالیکه در بخش خبررسانی تلویزیون اینطور نیست.
وی اضافه کرد: رسانه ملی، اخبار جهت‌دار و غیرحرفه‌ای تولید می‌کند که نمی‌تواند به «نیاز خبری» مخاطب پاسخ دهد، بنابراین مردم اطلاعات خبری خود را از تلگرام و ماهواره دریافت می‌کنند. اگر تلویزیون، اخبار درست و حرفه‌ای تولید کند که بتواند نظر مخاطبان را جلب کند، بسیاری از نگرانی‌های امنیتی پیام رسان تلگرام، خودبه‌خود رفع می‌شود. فشار سیستم باید به صداوسیما باشد که چرا نمی‌تواند عطش خبری مردم را فرونشاند. احزاب و گروه‌های سیاسی و نمایندگان مجلس هم باید از رسانه ملی مطالبه‌گری کنند تا سیستم خبری کهنه و غیرکارآمد خود را به‌روز کند و از تکنیک‌های جدید تولید خبر و مخاطب محوری استفاده کند.
این استاد دانشگاه، «جبر فناوری» را یک موضوع غیرقابل کتمان دانست و تأکید کرد: فناوری اطلاعات و ارتباطات راه خود را می‌رود و اصولاً راه مقابله با آن، بستن و فیلتر کردن نیست. یعنی این روش‌ها دیگر مثل گذشته کارساز نیست. به نظر من، نظام سیاسی باید از جامعه‌شناسان کشور بخواهد تحقیق کنند که چرا مردم در دی ماه سال گذشته، بعد از فیلترینگ تلگرام، به‌صورت یکپارچه در حجم وسیع از فیلترشکن استفاده کردند و از آنها بخواهند، راهکار گذار از این گردنه سخت را نشان دهند.
باستانی در پایان این مصاحبه بر نقش مهم رسانه ملی تأکید کرد و گفت: من معتقدم، باید به مسئولان سازمان صداوسیما اجازه داده شود، همین تحولاتی را که در برنامه‌های سرگرمی شبکه‌ها ایجاد کرده‌اند، در بخش اخبار و اطلاع‌رسانی هم ایجاد کنند. آنگاه خواهیم دید که نگرانی‌ها از تلگرام و امثال آن که در آینده نزدیک ایجاد می‌شوند، مرتفع خواهد شد.
