در گفت‌وگو با ایلنا عنوان شد؛
مهم‌ترین زیارتگاه‌های زرتشتیان کشور در جدال با تیشه معدن‌کاران/پارک ملی سیاه‌کوه با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کند
مدیر پایگاه میراث فرهنگی شهرستان اردکان می‌گوید: دو سال است که معدن‌کاران در حال کندنِ صخره‌های ورودی زیارتگاه هریشت هستند؛ به رغم اینکه ما در صفحات اجتماعی مدام به مسئولان این مسئله‌ی مهم را گوشزد کرده‌ایم، ولی هیچ اقدامی برای مقابله با این مسئله صورت نگرفته است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، محسن میرجانی (مدیر پایگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردکان) با اشاره به لزومِ ثبت بافت تاریخی شهر عقدا گفت: چندی است بافت تاریخی شهر عقدا، در نوبت ثبت ملی قرار گرفته ولی این مهم، مستلزم اعتبار و بودجه‌ی لازم است. ما در حال حاضر یک پرونده مقدماتی تهیه کرده‌ایم تا به شورای ثبت میراث برسانیم تا حداقل موافقت اولیه‌ی آن انجام شود اما متأسفانه تا امروز اعتباری در این خصوص به ما تعلق نگرفته است.
محسن میرجانی با ذکر پیشینه‌ای از این شهر تاریخی ادامه داد: اردکان؛ هفت بافت ثبتی دارد و خود مجموعه ارزشمند عقدا قابلیت این را دارد که به ثبت ملی برسد. منابع و کتب تاریخی، بنیان این شهر کهن را به پیش از سده‌های اسلامی می‌رسانند که به دست سرداری ساسانی به نامِ عقدا تأسیس شده است. ازجمله بناهای دیدنی این شهر نیز می‌توان به مسجد جامع عقدا، کاروانسرای ابوالقاسم رشتی، حصار خواجه نصیر، قلعه سام، حمام نو و مسجد شمس اشاره کرد.
او افزود: باید هرچه زودتر کارهای حقوقی این پرونده انجام شود و باید به فکر باشیم در صورت وجود اعتبار به‌صورت مشخص یک گروه پژوهشی کارهای مطالعاتی این شهر تاریخی را انجام دهند تا پرونده ثبتی آن حاضر شود. اگر هر مکان تاریخی دارای پلاک ثبتی نباشد از نظر دادگاه و یگان حفاظت میراث فرهنگی هیچ‌گونه پشتیبانی قانونی ندارند.
او با اشاره به کثرت زیارتگاه‌های مهم زردشتیان کشور در شهرستان اردکان گفت: اردکان بهشت زیارتگاه‌ها و پیرهای زرتشتی است. زیارتگاه مهربانو در عقدا، پارس‌بانو در زرجوع، پیرهریشت و پیر چک‌چک از مهم‌ترین زیارتگاه‌های زردشتیان هستند. در هیچ کجا از ایران این مقدار از تمرکز زیارتگاه‌های زرتشتی وجود ندارد. متأسفانه دو تا از مهم‌ترین این زیارتگاه‌ها یعنی پیر هریشت و پیر چک‌چک چند سال است که در محاصره فعالیت‌های معدن‌کاران قرار گرفته است.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردکان، با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های پیرهای زرتشتی در حجاب بودن و محصور بودن آنهاست؛ اظهار داشت: کسانی که به این دو زیارتگاه می‌روند تا حداقل 5 دور پیچ در کوه نخورند، زیارتگاه قابل دیدن نیست. حدوداً دو سال است که مدام معدن‌کاران در حال کندنِ صخره‌های ورودی هریشت هستند؛ به رغم اینکه ما در صفحات اجتماعی مدام به مسئولین این مسئله‌ی مهم را گوشزد کرده‌ایم. وقتی این محوطه‌ها لخت شوند دیگر ارزش‌های محیطی خود را از دست می‌دهند و لنداسکیپ و چشم‌انداز آن‌ها مخدوش می‌شود. این صخره‌ها هزاران سال در برابر طوفان‌های شنی ایستاده‌اند و اگر این‌ها از بین بروند، زیارتگاه‌ها فلسفه محیطی و فلسفه‌ی جغرافیایی خود را از دست خواهند داد و در ظرف چند سال تمام‌شان در زیر شن مدفون خواهد شد. متأسفانه چند سال است که معدن‌کاران در حریم درجه یک این زیارتگاه‌ها مشغول کار هستند
وی ادامه داد: ما وقتی مدام دم از ثبت جهانی می‌زنیم، این آثار هستند که از حیثِ دارا بودنِ زندگیِ چند‌فرهنگیِ مسالمت‌آمیز، پتانسیل ثبت جهانی دارند، ولی متأسفانه به رغم هشدارهای متعدد دوستداران میراث فرهنگی این روند همچنان بعد از دو سال ادامه داشته است.
او هم‌چنین درباره‌ی بحران کمبودِ آب پارک ملی سیاه‌کوه اردکان گفت: چشمه‌های طبیعی مجموعه سیاه‌کوه به دلیل خشکسالی‌های چند سال اخیر در خطر کمبود آب هستند. سیاه‌کوه برای سامان گرفتن نیازمند یک عزم ملی است. این مجموعه نیازمند احداث چندین آب انبار و آب شرب است. در نزدیکی‌های این پارک ملی، معدن‌کاری‌های گسترده‌ای صورت گرفته و باتوجه به اینکه سیاست‌های کلی و کلان کشور در این راستا قرار دارد معمولا محیط زیست و سازمان میراث فرهنگی قربانی آن می‌شوند.
او درخصوصِ میزان تخریب در بافت تاریخی اردکان گفت: وضعیت تخریب‌ها در اردکان تاحدودی تحت کنترل است. باتوجه به اینکه طی دو سه سال گذشته بخش خصوصی وارد گود شده و چندین خانه تاریخی را تبدیل به خانه‌های بوم‌گردی کرده‌اند. بافت اردکان یک بافت تاریخی زنده است به رغم اینکه بسیاری از ساکنان آن، به دلیل صنعتی بودنِ این شهر از اتباع بیگانه و بعضاً افرادِ غیربومی هستند. از طرفی چون مجموعه‌ی به‌سازی و نوسازی شهرداری اردکان از سال گذشته با بدنه‌سازی، کف‌سازی و نورپردازی معابر تاریخی جذابیتی در بافت تاریخی ایجاد کرده و چهره‌ی بافت را مطبوع‌تر ساخته و کمک کرده به اینکه ساکنان قدیمی‌ی که همچنان در بافت ساکن هستند از نظر تسهیلات جمع‌آوری زباله و ساماندهی معابر وضعیت بهتری داشته باشند.
میرجانی افزود: از آنجا که بافت داخل حصار اردکان در قلب شهر قرار دارد، بوم‌گردی‌ها هم تمرکزشان را بر این محوطه گذاشته‌اند و شهرداری و میراث هم به‌طور مرتب پایشِ بافت تاریخی را انجام می‌دهند می‌توان امیدوار بود باتوجه به اینکه بافت تاریخی یزد در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده و یک مرکز مهم گردشگری در قلب کشور محسوب می‌شود، به رونق شهرهای هم‌جوار کمک کند تا علاوه بر اینکه ارزش‌های تاریخی و مذهبی مجموعه حفظ شود از نظر بعد اقتصادی و زیرساخت‌های اسکان هم کم کم به سمتی برویم که بتوانیم از خانه‌های بافت تاریخی به‌صورت مجموعه‌های بوم‌گردی رستوران سنتی استفاده کنیم.
مدیر پایگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اردکان در پاسخ به این سؤال که با توجه به صنعتی بودن این شهر، آیا تلاشی از سوی بخش خصوصی صورت گرفته تا از بافت تاریخی به نحو مطلوبی بهره‌برداری شود، گفت: در اردکان بیشتر صنایعی که وجود دارد دولتی است و به بخش خصوصی ارتباطی ندارد؛ اما در خصوص کارخانجات متلعلق به بخش خصوصی مثل شیشه و کاشی، واقعیت امر این است که تعامل چندانی در این رابطه با میراث فرهنگی صورت نمی‌گیرد؛ اینکه برای مثال کارخانه‌ای روی یک خانه تاریخی سرمایه‌گذاری کند و عملیات مرمت گسترده‌ای برای آن انجام دهد، چنین اتفاقی نیفتاده است. البته یکسری اتفاقاتِ محدود از سوی بخش خصوصی برای برگزاری چند دوره آموزشی صورت گرفته است اما این کارها بیشتر مربوط به امور جاری است که با پشتیبانی و ساپورت مجموعه‌ها صورت می‌گیرد ولی کاری که زیرساختی باشد تاکنون صورت نگرفته است.
