ابراهیم شقاقی مطرح کرد؛
تشریح روند بازگشت الواح هخامنشی به ایران
مدیرکل حقوقی سازمان میراث‌فرهنگی از مذاکره برای تسریع انتقال الواح هخامنشی به کشور خبر داد.
به گزارش ایلنا، ابراهیم شقاقی گفت: رأی صادرشده از‌سوی دادگاه دیوان عالی آمریکا در مورد ”رد مصادره الواح هخامنشی“ قطعی است و خوشبختانه این رأی، استقبال دیوان عالی کشور آمریکا را نشان داد.
او با اشاره به تلاش‌های سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری برای ارتباط با دانشگاه شیکاگو بعد از اعلام رأی دیوان عالی آمریکا، افزود: بعد از انجام مکاتبات و اقدامات معمول باید به مرور بتوانیم این الواح را مانند روندی که در چند سال گذشته برای بازگرداندن الواح قبلی به ایران استفاده شده، به کشور برگردانیم.
مدیرکل حقوقی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری با تأکید بر اینکه اداره‌کل حقوقی پیگیر این قضیه است تا با مرکز خدمات حقوق بین‌الملل و دفترلاهه مذاکره‌هایی انجام شود و مراحل بعدی برای انتقال آثار بررسی شود، به وجود سه شاخصه مهم در رأی صادر شده برای رد مصادره الواح هخامنشی در آمریکا، اشاره کرد.
«وحدت رویه» رأی دیوان عالی آمریکا برای الواح هخامنشی
او نخستین شاخصه رأی دیوان عالی آمریکا که در ۱۹ صفحه تنظیم شده است را «وحدت رویه» در رأی دادگاه دانست و تصریح کرد: رأی صادر شده از‌سوی دیوان عالی آمریکا این شاخصه را دارد به این معنا که سایر محاکم سیستم قضائی آمریکا، تکلیف به تبعیت از این رأی دارند.
شقاقی با بیان اینکه رأی صادر شده برای استرداد پرونده الواح هخامنشی فقط این موضوع خاص نیست، بیان کرد: رأی از‌سوی دیوان عالی آمریکا صادر شده است که این دیوان بالاترین سیستم قضایی آمریکا است، بنابراین این رأی برای سایر محاکم و در سایر دعاوی مشابه حتی برای کشورهای دیگر و در سال‌های آینده نیز قابل استناد است، یعنی قابلیت توقیف و مصادره اموال عمومی کشور دیگر از‌سوی اشخاص خصوصی و عمومی را از بین می‌برد.
او تأکید کرد: عمل خانواده بازمانده بیت‌المقدس از این نمونه بوده است. آن‌ها با حضور در دادگاه‌های خصوصی و عمومی نخست رأی گرفتند و سپس بر مبنای آن رأی برای مصادره اموال را گرفتند و عملیات استرداد را توقیف کردند.
«بدیع» بودن رأی دیوان عالی آمریکا تأثیرگذار بود
مدیرکل حقوقی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری دومین شاخصه این رأی را «بدیع»، جدید و شاخص بودن آن دانست و تصریح کرد: چنین رأیی در حقوق بین‌الملل عمومی اثر مستقیم دارد، یعنی صرف‌نظر از مرزهای کشور آمریکا، معمولا کل سیستم‌های قضایی و حتی یونسکو از آن تبعیت می‌کنند.
او شاخصیت رأی صادر شده را اثرگذاری آن روی سایر مؤسسات بین‌المللی و امکان استناد به آن دانست و گفت: گستردگی این رأی بسیار زیاد است، به اندازه‌ای که در خاک آمریکا و در حقوق بین‌الملل عمومی سایر کشورها نیز اثرگذاری مستقیمی دارد. حتی اگر چنین پرونده‌ای متعلق به کشور ایران نباشد، به خصوص کشورهایی مانند کانادا که از حقوق آمریکا تبعیت می‌کنند نیز چنین رأیی در تصمیم‌گیری‌های آن‌ها می‌تواند اثرگذار باشد.
شقاقی با اشاره به آغاز ترجمه و خوانش دقیق رأی ۱۹ صفحه‌ای دیوان عالی آمریکا در پرونده الواح هخامنشی توسط یک تیم حرفه‌ای و فنی ادامه داد: براساس آن‌چه که تا کنون در مطالعات اولیه به آن رسیده‌ایم، این رأی می‌گوید آثار تاریخی و نفایس باستانی یک کشور را نمی‌توان در مباحث بین‌الملل خصوصی مصادره کرد، در واقع در این رأی حرف از مالکیت خصوصی زده نشده است.
او تأکید کرد: این رأی فارغ از مالکیت است و به مباحث عمومی توجه دارد که به همه جهانیان تعلق و در واقع آثار باستانی جهانی تعلق دارد که باید به کشورخود برگردانده شوند.
برای بازگشت الواح هخامنشی به ایران دیگر منعی نیست
مدیرکل حقوقی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری در پاسخ به چگونگی بازگرداندن الواح هخامنشی با توجه به دستورات رئیس‌جمهوری آمریکا در مورد سفر به این کشور، گفت: فکر نمی‌کنم برای بازگرداندن الواح هخامنشی به ایران، منعی وجود داشته باشد.
او ادامه داد: اگر نیاز به حضور نمایندگانی از ایران در آمریکا و برای استرداد آثار باشد قطعاً دعوتنامه از‌سوی وکلای آمریکایی یا دانشگاه شیکاگو داده می‌شود، با این وجود بعید می‌دانم در این مورد مشکل خاصی به وجود آید.
استفاده از لایحه «دوست‌دادگاه» در پرونده الواح هخامنشی
شقاقی سومین شاخصه این پرونده حقوقی را استفاده از لایحه «دوست دادگاه» بیان کرد و افزود: در ماه‌های اخیر با حضور آقای مونسان در این سازمان، استفاده از این لایحه مطرح شده بود، بر این اساس تصمیم این بود که از مؤسسات معتبر بین‌المللی در امور تاریخ، هنر و استادان صاحب نام در جهان -به جز وابسته‌های اسرائیلی- استعلام گرفته و نظرات آن‌ها جمع‌آوری شود که ” نمی‌توان اموال و نفایس تاریخی و باستانی کشوری را در روابط خصوصی دخیل کرد و قابیلت مصادره به آن‌ها داد“.
او ادامه داد: استفاده از این لایحه مطرح شد و وکلا آن را قبول کردند، همچنین مرکز خدمات بین‌الملل به خوبی روی آن کار کرد و خوشبختانه موفق شدیم نتایج خوبی از این کار بگیریم.
مدیرکل حقوقی سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری درباره زمان احتمالی بازگشت الواح هخامنشی به کشور توضیح داد: نظر دولت آمریکا از ابتدا برای استرداد آثار به ایران موافق بود، همچنین دانشگاه شیکاگو نیز نظر موافقی داشت و می‌خواست این آثار به کشور مبدأ برگردانده شود، از‌سوی دیگر در روند دادرسی نیز براساس استعلامی که دادگاه از دولت آمریکا گرفت، مخالفتی با این استرداد نبود، نهایتا با استقبال قوه قضائیه آمریکا، نظر تیم جدید دولت آمریکا نیز اثری در این اتفاق نداشت.
او با بیان اینکه مسائل حقوقی در این زمینه بسیار پیچیده و فنی است، ادامه داد: با این وجود باید سرعت در روند استرداد الواح هخامشی در دستور کار قرار گیرد، از زمان انتشار خبر رد مصادره نیز پیگیری‌ها در حال انجام است و با دانشگاه شیکاگو نیز ارتباط می‌گیریم.
شقاقی اضافه کرد: زمان دقیق برای ان نمی‌توان مشخص کرد. باید روند دیوان ابلاغ شود و موارد قانونی آن رعایت شود.
