در نشست خبری جایزه سی‌وپنجمین جایزه کتاب سال مطرح شد؛
کفه مبلغ جایزه به سمت آثار تالیفی سنگین شد/داورانی که نخواهند نامشان منتشر شود نمی‌توانند با کتاب سال همکاری کنند
مدیرعامل خانه کتاب از تغییر در میزان جوایز جایزه کتاب خبر داد و گفت: امسال تغییراتی در روال داوریها و میزان جوایز داشتیم تا تاکید بیشتری بر تولید ملی و تالیف صورت بگیرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری سی و پنجمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیست و پنجمین جایزه جهانی کتاب سال و مراسم رونمایی پوستر این رویداد ظهر امروز یکشنبه (پانزدهم بهمن‌ماه) برگزار شد.
محمدعلی مهدوی راد (دبیر جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران) در این نشست گفت: دو سال است که ثبت نام به صورت الکترونیک در سایت جایزه کتاب سال صورت می‌گیرد البته ما فراخوان را در اختیار خودِ مولفان، ناشران و پژوهشگران نیز می‌گذاریم تا اگر موردی به نظرشان می‌رسد با جایزه در میان بگذارند. مجموعه میراث مکتوب سال ۱۳۹۵ که مورد توجه قرار گرفت ۵۵ هزار عنوان بود که نهایتا با یک نگاه اجمالی و ارزیابی اولیه ۲۵۵ اثر به مرحله دوم راه یافتند. از میان این ۲۵۵ اثر نیز ۱۰-۱۱ موضوع کلیات، فلسفه، ادبیات، کودک و نوجوان، تاریخ، جغرافیا و... همچو سنوات گذشته ارزیابی‌ها در ۷۲ گروه انجام شد. در مرحله نهایی که سه داور کار ارزیابی را انجام می‌دهند در مجموع ۲۸ اثر تالیفی، ۱۳ اثر ترجمه و دو اثر تصحیح به مرحله نهایی رسیده است.
مهدوی راد تاکید کرد: آنهایی که در هر گروه کتاب‌ها را ارزیابی و داوری می‌کنند واقعا از متخصصان حوزه خود هستند. همچنین از آنجایی که ممکن است به دلیل اینترنتی شدن ثبت نام برخی از پدیدآورندگان در سال مورد نظر موفق به ارسال اثر خود به جایزه نشوند تبصره‌ای گذاشتیم که مثلا اگر کتابی از ارزیابی سال ۹۵ جا مانده بتواند به ارزیابی‌های سال ۹۶ شرکت داده شود و حق کسی تضییع نگردد.
دبیر جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی همچنین در ارزیابی کمی و کیفی نسبت به آثاری که مورد داوری قرار گرفته اظهار داشت: به نظر می‌رسد به لحاظ محتوا در تالیف در همه حوزه‌ها مشکل داریم در مقاله‌ای که برای کتابچه جایزه نوشته‌ام عنوان نتیجه معکوس را به کار برده‌ام یعنی ابزارهای پژوهشی به صورت گسترده و راحت‌تر از گذشته در اختیار افراد قرار می‌گیرد اما درون‌مایه محتوا‌ها به لحاظ مؤلفه‌های پژوهشی آنچنان که باید تحول پیدا نکرده است و حتی پسرفت هم داشته است به عبارت دیگر تسریع در دسترسی به ابزار پژوهش باعث شده مولف در رسیدن به نتیجه مورد نظر نیز عجله کند. البته کارهای فاخر و قابل قبولی نیز در حوزه‌های مختلف وجود داشته و دارد اما این آثار هنوز در حد قاعده هستند و استثنا نشده‌اند. به همین دلیل در برخی از گروه‌ها تنها اثر تالیفی قابل تقدیر داریم و برگزیده نداریم. یا گروه دیگری حتی اثر تقدیری نیز کم دارد.
او سپس در پاسخ به انتقادهایی که نسبت به عدم توجه به اهالی قلم و پژوهشگران نامی که به دلیل برخی نگاه‌های ایدئولوژیک در جایزه کتاب سال اتفاق می‌افتد گفت: قبلا هم گفته‌ام نمی‌پذیرم که اهل قلم و پژوهشگران نامی و کاربلد ما به دلایل صرفا ایدئولوژیک مورد بی‌مهری و بی‌توجهی قرار بگیرند. جز موارد معدود که خط قرمزهایی داریم و در همه جای دنیا هم هست هر کتابی که به لحاظ پژوهشی امتیاز داشته باشد و توسط وزارت ارشاد نیز مجوز دریافت کرده باشد قطعا در روند داوریها قرار داده می‌شود.
علی‌اکبر حیدری دبیر جایزه جهانی کتاب سال نیز در این مراسم گفت: در دوره بیست و پنجم این جایزه کتاب‌های منتشر شده در انتهای سال ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ مورد ارزیابی قرار می‌گیرند از دو هزار عنوان کتابی که به طریق مختلف به اطلاع ما رسیده‌اند نهایتا ۲۰۰ اثر مورد ارزیابی قرار گرفتند و ۲۲ اثر به مرحله نهایی رسیدند. تعداد آثار برگزیده نیز ۹ اثر برگزیده خواهد بود که در حوزه‌های مطالعات مربوط به اسلام و ایران، علوم قرآنی، هنر و معماری اسلامی ایرانی، تاریخ تمدن ایران و اسلام، فلسفه اسلامی، اسلام معاصر و... خواهند بود. زبان کتاب‌ها نیز انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، چینی، عربی، بوسنیایی، صربی و فنلاندی بود اما آثاری از آلمان، فرانسه، آمریکا، هند، بلغارستان، سوئیس و ایتالیا به مرحله نهایی و به عنوان برگزیده رسیدند.
او ادامه داد: خوشبختانه هیچ کدام از افرادی که اثرشان به عنوان اثر برگزیده انتخاب شده مشکلی برای حضور در ایران ندارند تعدادی از آن‌ها به کشور وارد شده‌اند و مابقی نیز طی روزهای آتی به ایران می‌آیند. بخش جهانی جایزه کتاب سال اهمیت بالایی دارد چرا که می‌توانیم از منظری متفاوت نگاه‌ها را به ایران و سابقه ایرانی و اسلامی خودمان جلب کنیم و درثانی صحبت‌های دیگران را نیز درباره ایران و اسلام بخوانیم و بهترین‌شان را در اختیار پژوهشگران داخلی قرار دهیم. به همین خاطر در نظر داریم آثار برگزیده را به فارسی نیز ترجمه کنیم.
مجید غلامی جلیسه نیز در این مراسم با اشاره به زمان برگزاری اختتامیه جایزه کتاب سال گفت: اختتامیه این دوره از جایزه کتاب سال روز چهارشنبه ۱۸ بهمن‌ماه ساعت هشت صبح با حضور رئیس جمهور در تالار وحدت برگزار می‌شود. خوشبختانه جایزه کتاب سال هر چه جلو‌تر می‌رود کیفیت بهتری پیدا می‌کند و با نظارت دقیق و علمی که داوران به خرج می‌دهند با اطمینان می‌توان از ارزیابی‌ها و قضاوت‌ها دفاع کرد. مجامع علمی و پژوهشگران ما نیز وقتی نتایج را می‌بینند اظهار خرسندی می‌کنند. هزار داور در جشنواره کتاب سال و جایزه جهانی با ما همکاری می‌کنند که یک کار مستمر علمی یکساله است. اسامی داور‌ها نیز امسال مثل چهار سال گذشته اعلام می‌شود و فرم‌های ارزیابی نیز منتشر می‌گردد تا همگان با نحوه داوری و شکل‌گیری ارزیابی‌ها آشنا شوند.
مدیرعامل خانه کتاب سپس از تغییری در میزان جوایز جایزه خبر داد و گفت: امسال تغییراتی در روال داوریها و میزان جوایز داشتیم تا تاکید بیشتری بر تولید ملی و تالیف صورت بگیرد. براساس تصمیم هیات علمی قرار شده ملاک امتیاز در بخش ترجمه ۸۵ تا ۹۵ برای شایسته تقدیر و ۹۵ تا ۱۰۰ برای برگزیده‌ها باشد. یعنی سختگیری بیشتری برای انتخاب آثار ترجمه به خرج می‌دهیم و میزان جایزه بخش ترجمه نیز نسبت به سنوات گذشته کاهش نسبی خواهد داشت. بنا داریم با دقت نظر ترجمه‌های علمی که دارای اهمیت هستند به مرحله بالا بیایند و همزمان از توجه به آثار تالیفی غفلت نکنیم. در بخش تصحیح نیز به جهت اهمیت این حوزه و با همکاری داور‌ها هدایت صورت گرفت تا در گروه‌های مختلف ارزیابی ویژه‌ای برای حوزه تصحیح اتفاق بیفتد. یعنی از امسال آثار در حوزه تصحیح نیز مورد ارزیابی قرار می‌گیرند.
او اضافه کرد: فراخوان جایزه همچون سال‌های گذشته در چندین نوبت منتشر شد و حتی مهلت آن را تمدید هم کردیم. کتاب سال به عنوان یک جایزه باسابقه توجه و عنایت بیشتری را هم از جانب نهاد‌ها و ارگان‌ها مثل وزارت علوم و حوزه‌های علمیه و هم رسانه‌ها می‌طلبد. آثار برگزیده اینجایزه بهترین کتاب‌های منتشر شده در جمهوری اسلامی هستند و معرفی بیشتر آن‌ها هم به نویسندگان و مولفان ما کمک می‌کند و هم مردم را راغب به کتاب خواندن.
جلیسه درباره برگزیدگان حوزه ادبیات نیز اظهار داشت: مثل چند سال گذشته از آنجایی که کتاب سال و جایزه جلال هر دو توسط معاونت فرهنگی برگزار می‌شود بخش داستان و شعر در داوری‌های جایزه کتاب سال صورت نمی‌گیرد و مسوولیت انجام این کار در جایزه جلال و جشنواره شعر فجر با بنیاد شعر و ادبیات ایرانیان است. منتها برگزیدگان جایزه جلال نیز در روز اختتامیه جایزه کتاب سال لوح تقدیر خود را از دست رئیس جمهور دریافت می‌کنند و به نوعی برگزیدگان جایزه کتاب سال نیز محسوب می‌شود.
او تاکید کرد: چهار سال است که همزمان با اختتامیه گزارش کار کتاب سال و اسامی داوران و... در قالب یک کتاب منتشر شده و در اختیار شرکت‌کنندگان قرار می‌گیرد. در این کتابچه اسامی داوران به تفکیک گروه و به همراه عکس مشخصات و رزومه منتشر می‌شود. اساسا داورانی که مایل نباشند نامشان مطرح شود با جایزه کتاب سال همکاری نخواهند داشت و از دید ما داور باید مسوولیت ارزیابی و انتخاب خودش را برعهده بگیرد.
مدیرعامل خانه کتاب درباره تغییرات صورت گرفته در میزان جوایز نیز گفت: براساس تصمیم ما برای حمایت از کتاب‌های برگزیده تالیفی ۳۰ سکه و آثار برگزیده حوزه ترجمه ۲۰ سکه شایسته تقدیر ترجمه هشت سکه دریافت می‌کند. البته احتمالا از سال آینده میزان جوایز حوزه تالیف بیشتر هم شود و این مساله منوط به امضای وزیر و تخصیص بودجه است هر چند مساله تنها رقم و عدد سکه نیست و هدف توجه ویژه به بخش تالیف است متاسفانه در این سال‌ها تفاوتی میان برگزیده‌ای که تولید محتوا کرده و کار پژوهشی می‌دانی انجام داده با برگزیده‌ای که اثری را به زبان فارسی برگردانده وجود داشت همین مساله یکسانی و رخوتی را بین مولفان ایجاد کرده بود اصولا کتاب سال هر کشوری نیز آثار تالیفی را مورد توجه قرار می‌دهد و در برخی موارد آثار ترجمه اصلا در روند داوریها قرار داده نمی‌شود.
