حیاتِ دوباره‌ گراند هتل یک پروژه‌ ۳ میلیاردی است+عکس

به گزارش خبرنگار ایلنا، گراند هتل تبریز به دلیل شاخص‌های معماری همچون آجرکاری و نمای خاص مربوط به دوره پهلوی اول در جلسه 15 مهر ماه سال 1394 که توسط کمیته ثبت آثار ملی که در تهران برگزار شد، به همراهِ مسجد حاج علی‌النقی تبریز و قنات لوله چشمه میلان شهرستان اسکو در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید، اما جای گرفتن دوساله آن در فهرست آثارِ ثبت ملی کشور باعث نشد توجه‌ به این بنای ارزشمند بیشتر شود و هتل به سر و سامانی برسد.

فرزین حق‌پرست (مدیرکل وقتِ سازمان میراث فرهنگی آذربایجان شرقی) در همان جلسه گفته بود: گراند هتل تبریز به دلیل شاخص‌های معماری همچون آجرکاری و نمای خاص مربوط به دوره پهلوی اول موفق به ثبت ملی شد. 

گراند هتل تبریز اولین هتل مدرن تبریز محسوب می‌شود که در خروجی کوچه پاساژ به چهارراه شریعتی واقع شده است. کوچه‌ پاساژ را به کنسول‌گری‌های ۷ گانه‌اش، اولین هتل، اولین سینما و اولین پیاده‌روی ایران می‌شناختند.

آراز توفیق (از نوادگانِ صاحب اولیه گراند هتل) به ایلنا می‌گوید: بنای هتل در اواخر دوره‌ قاجاریه توسط شوروی‌ها و فرانسوی‌ها ساخته شده. از آن زمان تا جنگ ایران و عراق این هتل روبه‌راه بود و مشتری‌های زیادی داشت. اما در طول دوران جنگ به دلیلِ کم شدنِ توریست‌های خارجی، هتل هم از رونق افتاد.

محمد فتحی (سرپرست معاونت میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی) نیز به ایلنا می‌گوید: بنای گراند هتل تبریز به اولین هتل مدرن در ایران مشهور است. البته این مسئله نه قابل اثبات است و نه انکار؛ چون در دوره‌ای هم‌زمان ساخت هتل‌های مدرن در ایران شروع شد.

وی درخصوص اقدامات میراث فرهنگی جهتِ مرمت و بازسازی این هتل هم می‌گوید: از دو ماه پیش میراث فرهنگی تبریز گفت‌وگو با بهره‌برداران هتل (آقایان توفیق) را شروع کرد و تفاهم‌نامه‌ مشارکت را امضا کردیم تا به صورت مشترک این هتل مرمت شود.

سرپرست معاونت میراث فرهنگی آذربایجان شرقی، درخصوص نیازِ بخشی از هتل به مرمتِ اضطراری توضیح داده و یادآور می‌شود: سقف‌ِ یکی از بالکن‌های هتل نیاز به مرمت اضطراری دارد. به همین خاطر از محل اعتبارات اضطراری‌مان مبلغی را درنظر گرفته‌ایم و قرار است که پیمانکار به زودی کارش را در این محل شروع کند. درواقع فعلاً قرار است سقف به اضافه یکی از بالکن‌ها مرمت کنیم. در حدودِ 70 میلیون تومان هم برای مرمت اضطراریِ سقف هتل در نظر گرفته‌ایم.

وی در پاسخ به این سؤال که مرمت نهاییِ هتل از چه زمانی آغاز می‌شود، می‌گوید: از محل اعتبارات سال 97، اعتباری از محل منابع ملی برای مرمتِ ساختمان گراند هتل درنظر خواهیم گرفت تا با مشارکت بهره‌بردار، این کار آغاز شود.

فتحی در توضیحِ مالکیت این بنا اظهار می‌کند: مالک این هتل بنیاد مستضعفان است ولی صاحب سرقفلی و بهره‌بردار آن اشخاص حقیقی (آقایان توفیق) هستند. ما به بهره‌برداران کمک می‌کنیم تا کاربری این بنا (هتل) به آن بازگردد و آنها نیز برای این کار آمادگی لازم را دارند و مشتاق هستند.

وی درخصوصِ بودجه‌ لازم برای این کار می‌گوید: مرمت این هتل کار بسیار بزرگی است. درواقع به نظر می‌رسد اعتباری بالغ بر سه میلیارد تومان لازم باشد تا این کار صورت بگیرد. ما مرمت این هتل را در یک پروسه 5 ساله پیش‌بینی کرده‌ایم.

فتحی در پاسخ به این سؤال که شیوه تقسیمِ هزینه‌ها بینِ سازمان میراث فرهنگی، بخش خصوصی و بنیاد مستضعفان به چه صورت است، می‌گوید: مالکِ اصلی هتل، یعنی بنیاد مستضعفان، بخشی از نظام و سیستم دولتی است. بنابراین برای مرمت آن مشکلی با بنیاد نداریم ولی هنوز وارد رایزنی با این نهاد بابت جلب اعتبار آن‌ها برای مرمت هتل نشده‌ایم. چون بهره‌برداران (بخش خصوصی) مشتاق به انجام این کار هستند، بنابراین بیشترین رایزنی ما با بهره‌بردار بوده و با نسبتی که خودمان تعیین کرده‌ایم، قرار است که به تخصیص اعتبارات بپردازیم.

وی می‌افزاید: اصولاً این تقسیم هزینه به صورت 50 به 50 است اما براساس توانایی و توافق طرفین و جلب رضایت سازمان مرکزی این درصدها تا حدودی قابل تغییر است. 

حسین توفیق (بهره‌بردارِ گراند هتل) نیز به خبرنگار ما می‌گوید: این هتل را پدر من ساخته است. سرقفلی کامل گراندهتل متعلق به ماست و صد سالی است که سرقفلی آن را در اختیار داریم. بنیاد مستضعفان به خاطر سینمایی که در کنار گراند هتل واقع شده بود هر دو را با هم در اوایل انقلاب مصادره کرد. در حال حاضر ما شکایت‌نامه‌ای تنظیم کرده‌ایم تا سهم خود را از یک پنجمِ کل هتل و سینما بگیریم. البته بنیاد سرقفلی هتل را مصادره نکرد. از همان ابتدا سرقفلی‌اش دست ما بود و یک پنجم هتل و سینما در مالکیت ما هست.

وی درباره‌ رابطه‌ بهره‌بردار (برادران توفیق) و مالک (بنیاد مستضعفان) اینگونه توضیح می‌دهد: همه‌ ‌کاره‌ی گراند هتل از لحاظ خرج و مخارجِ بازسازی و تام‌الاختیار واقعی ما هستیم. بنیاد هیچ نقشی ندارد. ما حق‌مان را می‌خواهیم بگیریم. قبل از انقلاب آنجا سینما هم بود. اما ما که ضدانقلاب و فراری نبودیم. پس چرا مصادره کردند؟ ما درخواست‌مان را به بنیاد بردیم. بنیاد هم گفت ما هم قصد داریم ملک را به شما پس بدهیم. فقط ما خودمان نمی‌توانیم این کار را انجام بدهیم. خود بنیاد مستضعفان به ما گفت که به دادگاه شکایت کنید تا یک پنجمِ سینما و گراند هتل به شما بازگردد.

وی درخصوصِ ایده‌ای که برای آینده‌ی این بنا دارند، این‌طور می‌گوید: ما می‌خواهیم اینجا را دوباره فعال کنیم. چند سال بود که اینجا تعطیل بود. میراث فرهنگی به ما گفته که شما اگر مثلاً 50 میلیون خرج کنید، ما 100 میلیون بلاعوضش انجام می‌دهیم.

توفیق درخصوص پیشینه‌ هتل می‌گوید: سن من آنقدر نمی‌رسد که تاریخ دقیقی از تأسیس آن را بگویم ولی خواهر من که 85 سالش است، می‌گوید تا چشمش را بازکرده، گراند هتل را داشتیم. می‌شود حدس زد که تقریباً ‌100 سال  قدمت دارد. من در دوره‌ جوانی‌ام به هندوستان رفته بودم. اما 35 سال پیش از هند برگشتم و تقریباً 18 سال خودم هتل را اداره می‌کردم. خیلی هم کارش خوب بود و رفت و آمدِ زیادی به آن می‌شد. ولی درحدودِ 15 سال می‌شود که گراند هتل بسته شده است.

وی می‌گوید: هتل خرابی‌هایی دارد. حرف ما به میراث فرهنگی این است که شما اینجا را ثبت کرده‌اید. خیلی هم خوب. ولی فقط اسماً که نمی‌‌شود ثبت کنید. ثبت‌کننده موظف است برای حفظ بنای ثبتی کمک مالی هم بکند. میراث فرهنگی هم قول داده به ما کمک کند. زمانی که آقای حسن قریشی (معاون وقت میراث فرهنگی آذربایجان شرقی) بود، کم‌لطفی کردند و به گراند هتل اعتنایی نمی‌شد. ولی گویا آقای فتحی جدی‌تر از آقای قریشی است. حالا باید دید که آیا آن‌ها پای حرف‌ِ خود هستند یا نه؟ اگر این اتفاق بیفتد خیلی خوب است.

وی در پاسخ به این سؤال که اگر میراث فرهنگی به وعده‌هایش عمل نکند، شما چه می‌کنید، می‌گوید: آن وقت ما هم گراند هتل را از ثبت ملی خارج می‌کنیم. چون اگر قرار است که فقط اسماً یک بنای ثبتی باشد ثبت بودن یا نبودنش چه نفعی خواهد داشت؟ ثبت کرده‌اند که چه شود؟ بنا را ثبت می‌کنند تا به حفظِ آن کمک کنند. میراث فرهنگی به هتل مروارید که 50 سال قدمت دارد، کمک کرده‌، ولی چرا به هتل ما که 100 ساله است، تا به حال هیچ کمکی نشده؟ میراث فرهنگی اگر کمک اولیه را بکند، بعداً که هتل مشغول به کار شد و خودش درآمد داشت، دیگر حتی شاید نیازی نباشد که میراث فرهنگی به آن کمک کند.‌

مغازه‌ها با برداشتنِ بعضی از پایه‌های آجری و نصب ستون‌های فلزی و اجرای نما با سنگ و سیمان منظر بنا را برهم زده‌اند

داخل ساختمان متروکه است و اجرای پارتیشن و جداکننده‌های الحاقی، پلان معماری را تغییر داده

جداره و نمای آجری در قسمت شمالی ترک برداشته 

عکسی از زیرزمین هتل: بعضی از قسمت‌ها تخریب شده و طاق‌های آجری با طاق ضربی و تیرآهن بازسازی شده