بهشتی:
اگر امکان جذب اعضای هیات علمی جدید به ما بدهند، فضایی برای استقرار آن‌ها نداریم
پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از وضعیت اورژانس عبور کرده است با این حال همچنان جدایی معاونت میراث فرهنگی از پژوهشگاه و کمبود فضا از مهم‌ترین مشکلات موجود در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری محسوب می‌شوند.
به گزارش ایلنا، سیدمحمد بهشتی، رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری امروز شنبه با اعلام این مطلب در افتتاحیه هفته پژوهش، گفت: در این سال‌ها همواره تاکید شده است که پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری باید بیشتر به سمت پژوهش‌های کاربردی حرکت کند این در حالی است فرصت بحث و گفتگو در این زمینه نبوده است و به نظرم باید یکبار درباره این موضوع کمی تامل کنیم.
او با اشاره به این نکته که واژه «پژوهش» در نظر به معنای پاسخ به پرسش است، گفت: زمانی که ما پاسخ پرسشی را نمی‌دانیم با جستجو تلاش می‌کنیم، پاسخ مناسبی پیدا کنیم و حتی در صورت پیدا نکردن پاسخ، در جای دیگری دنبال پاسخ خواهیم گشت.
وی در ادامه پژوهش را به جستجوی آب برای فرد تشنه تشبیه کرد و گفت: جستجوی آب برای فردی که تشنه نیست، کار پسندیده‌ای نیست چون حتی اگر به آب هم برسد سودی ندارد.
بهشتی با اشاره به اینکه فردی که تشنه نیست شاید بتواند یک لیوان آب را بنوشد اما لیوان دوم را به سختی و سومی را به مانند یک شکنجه خواهد نوشید، تاکید کرد: پژوهش بدون پرسش نیز برای سامانه کلی موجود بیشتر شبیه یک شکنجه است.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، موضوع پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری را پرسشگری درباره گذشته تاریخی فرهنگی و تجربه تاریخی زیست در این سرزمین اعلام کرد و گفت: به نظر می‌رسد این سرزمین دارای معماهایی برای زیست بوده است که گذشتگان ما در اثر تعامل تاریخی که با این سرزمین داشتند، موفق به حل و فصل این معما‌ها و به دنبال آن ایجاد امکان ادامه بقا و حتی شرایط حداکثری زیست شدند.
او با اشاره به وجود دوره‌های درخشان تمدنی در کشور با توجه به آثار تاریخی گفت: این در حالی است که حتی در این دوره‌های درخشان نیز کم آبی، زلزله، سیل و همه مشکلات امروز وجود داشته اما نه تنها توانستیم بقا خود را حفظ کنیم بلکه دوره‌های درخشان تاریخی نیز پدید آوردیم.
بهشتی اظهار داشت: اگر موضوع پژوهش‌های ما این است و قصد زیستن در این سرزمین را داریم باید بزرگ‌ترین پرسش ما در همه زمینه‌ها چگونگی زیستن گذشتگان و نحوه تعاملات تاریخی باشد.
او در توضیح این مطلب گفت: فرض کنید ما می‌خواهیم بین دو زیستگاه برای برقراری تعامل، یک راه بسازیم، به طور حتم بهترین راه، کوتاه‌ترین، امن‌ترین و هموار‌ترین راه است.
او افزود: اگرچه ما امروزه وسایل نقلیه پر سرعت داریم و روزگاری حتی اسب هم وجود نداشت با این حال در طول تاریخ همواره بهترین راه ویژگی‌های یاد شده امروزی را داشته است.
بهشتی در ادامه با مطرح کردن چند پرسش گفت: آیا امروز در حین راه سازی از خودمان می‌پرسیم، گذشتگان ما در این زمینه چه می‌کردند؟ تجربه تاریخی ما در این حوزه چیست؟، آیا اگر ما به تجریه تاریخی گذشتگان خود عمل کنیم، می‌توانیم راه‌های بهتری بسازیم؟
او با استناد به مطالعات باستان‌شناسی گفت: راه شوش – همدان در دوره هخامنشی ۱۳۵کیلومتر کوتاه‌تر از راه فعلی بوده است، این در حالی است که در آن زمان بلدرزر و دینامیت نبوده و نمی‌توانستند مانند امروز تونل بزنند و مسیر‌ها را به راحتی باز کنند!
به گفته وی، راه تاریخی بین تهران-کاشان که هنوز آثارش باقی مانده است، ۲۰ کیلومتر از راه فعلی کوتاه‌تر است، هرچند در آن دوره ماهواره، جی پی اس و بسیاری از امکانات امروز وجود نداشت.
بهشتی تاکیدکرد: وقتی سابقه یک جا نشینی در سرزمین ما تا این حد کهن است یعنی نقاطی که در آن‌ها آثار سکونت وجود دارد با هم در ارتباط و تعامل بوده‌اند و موضوع راه پدیده جدیدی نیست اما آیا امروز راه‌هایی که می‌سازیم از خودمان درباره تجربه تاریخی راه در سرزمینمان می‌پرسیم؟
او در ادامه افزود: امروز مسئولین صنعتی فکر می‌کنند که ساخته شدن نخستین کارخانه‌های مدرن در ایران مربوط به بعد از انقلاب صنعتی است در حالی که کهن‌ترین سرزمین صنعتی جهان تا قبل از انقلاب صنعتی ایران است.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: وقتی ما در اداره، توسعه و آبادانی و برنامه‌ریزی کشور پرسش نداریم، کاری که در پژوهشگاه انجام می‌شود، فعالیتی غیر کاربردی قلمداد می‌شود.
به گفته بهشتی، این در حالی است که اگر در برنامه ریزی، آبادانی، توسعه و اداره کشور از تجربه تاریخی پرسش داشته باشیم، متوجه می‌شویم ما کاری به جز پژوهش‌های کاربردی انجام نمی‌دهیم.
او تاکید کرد: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری جز پژوهش‌های کاربردی کار دیگری انجام نمی‌دهد فقط باید تشنگی لازم پدید آید.
وی در ادامه با اشاره به این نکته که پژوهشگاهی به شدت آسیب دیده و حتی با هویتی غیرقابل تشخیص را تحویل گرفته است، گفت: خوشبختانه دوره اورژانس را پشت سرگذاشته‌ایم و نگرانی‌های نخست از نظر روحی، روانی، جراحت‌های ایجاد شده در پژوهشگاه را به شدت گذشته نداریم اما هنوز با شرایط نرمال فاصله زیادی داریم.
کمبود فضا در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری
او در توضیح مشکلات موجود گفت: در گذشته همه ساختمان مرکزی و ساختمان فعلی و همچنین مسعودیه در اختیار پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری قرار داشتند اما همه این ساختمان‌ها (به جز ساختمانی که قبلا پژوهشکده حفاظت بود) از پژوهشگاه گرفته شد.
بهشتی افزود: در حدود ۳ سالی که مسئولیت پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری را برعهده داشتم، به هیچ کدام از پژوهشکده‌ها سر نزدم چرا که از وضعیتی که همکارانم در داخل پژوهشکده‌ها دارند، خجالت می‌کشم.
رییس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: اگرچه ممکن است برخی از همکاران در پژوهشکده‌ها به وضعیت موجود عادت کرده باشند اما در وضع موجود حداکثر کاری که می‌توانند انجام دهند، عملکرد فعلی است.
او افزود: ما باید خودمان را با شاخصه‌های وزارت علوم مقایسه کنیم و برای ارتقا درجه در این شاخصه‌ها هدف گذاری کنیم، در صورتی که پژوهشگاه بالا‌ترین مرجع تخصصی کشور در حوزه باستان‌شناسی، مردم‌شناسی، حفاظت است و باید این بالا‌ترین مرجع بودن به عرصه ظهور در آید.
او با تاکید بر لزوم وجود لوازم مورد نیاز برای آشکار شدن این بالا‌ترین مرجع بودن، یکی از بزرگ‌ترین مشکلات موجود در حال حاضر را کمبود فضا در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری اعلام کرد.
او در ادامه با اشاره به ادغام سازمان در سال ۱۳۸۴ و مشکلاتش گفت: در عین حال ما شاهد تفکیک پزوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از معاونت میراث فرهنگی نیز بودیم و این امر بد‌ترین چیزی بود که می‌توانست اتفاق بیفتد.
او در ادامه خواستار پیوستن دوباره پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به معاونت میراث فرهنگی شد و گفت: بسیاری از مشکلات در پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و معاونت میراث فرهنگی ناشی از این جدایی است و تا زمانی که این تفکیک پابرجا باشد، شاهد مشکلاتی در هر دو بخش خواهیم بود.
بهشتی با اشاره به وجود سایر مشکلات موجود گفت: اگر دو مشکل بالا برطرف شود، سایر مشکلات نیز به مرور حل خواهند شد.
او به وجود مشکل کمبود منابع و نیروی انسانی نیز اشاره کرد و گفت: حتی کمبود منابع و نیروی انسانی هم به اندازه مشکلات بالا برای ما الویت ندارند چون اگر امکان جذب اعضا هیات علمی جدید را هم به ما بدهند فضایی برای استقرار آن‌ها نداریم.
