کیومرث پوراحمد در «چشم شب روشن»:
«قصه‌های مجید» را قرار بود داریوش فرهنگ بسازد/ هنوز با کودکی که 40 سال پیش در اولین فیلم‌ام بازی کرد در ارتباطم
مسعود فروتن، مجری کارشناس بخش فرهنگ و خاطره «چشم شب روشن» به تهیه‌کنندگی امیر قمیشی، یکشنبه شب میزبان کیومرث پوراحمد کارگردان شناخته شده سینما و تلویزیون بود.
به گزارش ایلنا، پوراحمد در ابتدا پس از پخش بیوگرافی خود به این نکته اشاره کرد: نمی‌دانم چرا این نکته همه جا پخش شده اما من دانش آموخته سینما نیستم و سینما را تجربی و با خوردن خاک صحنه آموخته‌م. همیشه این آرزو به دلم ماند و هیچوقت نتوانستم این رشته را بخوانم. فکر می‌کنم کسی که دانشگاه می‌رود ذهنش سوپرمارکتی‌تر کار می‌کند تا کسی که نرفته. فقط این تفاوت وجود دارد و اینگونه نیست که در دانشگاه چیزهای عجیب و غریبی یاد بگیریم.
وی درباره کارهای تازه‌اش و اینکه چرا دو سال است فیلم نساخته، توضیح داد: من هر جا می‌روم به من می‌گویند کار جدید چه داری؟ می‌گویم من همیشه روی کاغذ کار جدید دارم. کار من یا خواندن است، یا نوشتن یا فیلم دیدن. روی کاغذ کلی کار جدید دارم اما تا این روی پرده برسد طول می‌کشد.
تولید سینمای ایران به سمت و سوهایی رفته است که ما آن را بلد نیستیم
برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی از جشنواره فیلم فجر برای فیلم «خواهران غریب» تصریح کرد: تولید سینمای ایران به سمت و سوهایی رفته است که ما خیلی آن را بلد نیستیم. حالا که دو سال است اما پیش آمده بیشتر از این هم طول کشیده تا دوباره بتوانم کار کنم. امیدوارم بشود این فاصله ها را کم کرد.
یک ملاقات خوب با آقای وزیر ارشاد داشته‌ام
پوراحمد خبر داد: با آقای وزیر ارشاد یک ملاقات خوب داشته ام و امیدوارم که واقعا قدری شرایط عوض شود. ما فقط کمی حمایت می‌خواهیم. برای اینکه سینما هنر گرانی است. هرکسی هم که زنگ می‌زند می‌گوید سناریو کمدی نداری؟! می‌گویم نه. می گویند یکی ما داریم آن را می‌سازیم؟ بعد که خلاصه فیلمنامه را می‌فرستند غالبا با سلیقه من جور درنمی‌آید و دوستش ندارم.
کارگردان «شب یلدا» در پاسخ به سوال فروتن که چرا تا ژانری گل می‌کند، همه می‌خواهند در همان ژانر فیلم بسازند، تصریح کرد: در سینمای فقیر ایران -فقیر به لحاظ گردش مالی- همیشه همینطوری بوده است. تا کاری گل می‌کند همه سراغ آن می‌روند و تا شکست می‌خورد، سمت و سویشان را عوض می‌کنند. همه می‌خواهند کار امتحان پس داده انجام بدهند. کسی حاضر به ریسک نیست.
دیگر تهیه‌کننده ریسک‌پذیر پیدا نمی‌شود
وی تأکید کرد: در گذشته تهیه کنندگانی مثل علی عباسی بودند که خیلی ریسک می کردند و فیلمهای شاخص بزرگی در سینمای ایران ساخته اند. همین آدم بابهای زیادی را در سینما باز کرد. مثلا «تنگسیر» امیر نادری یا «سوته دلان» علی حاتمی را تهیه کرد. شاخص ترین فیلمهای سینمای ایران که تهیه شان ریسک می خواست. آن تهیه کننده ها دیگر کمتر هستند...
اولین‌های کیومرث پوراحمد
پوراحمد درباره آغاز کار خود گفت: من پیش از انقلاب کارم را با دستیاری نادر ابراهیمی در سریال «آتش بدون دود» شروع کردم که کارگردان دوم آن هم بودم. اولین فیلم کوتاهم را نوروز 56 آغاز کردم که «زنگ اول زنگ دوم» نام داشت و برای کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان بود. اولین فیلم سینمایی ام بعد از انقلاب ساخته شد که اولین فیلم بنیاد سینمایی فارابی هم به حساب می آمد. البته «تاتوره» فیلم خوبی نبود.
کارگردان «اتوبوس شب» یادآور شد: بعد از همکاری با بنیاد فارابی وارد بخش خصوصی شدم و با زنده یاد فواد نور فیلم های «لنگرگاه» و «شکار خاموش» را کار کردم. مجموعه «آیندگان» به تهیه کنندگی وحید نیکخواه آزاد برای شبکه دو ساختم و کارهایم ادامه پیدا کرد.
«به خاطر هانیه» را تحت تاثیر مراسم عاشورای بوشهر ساختم
وی درباره فیلم «به خاطر هانیه» توضیح داد: اوایل انقلاب یک سریال مستند در بوشهر کار می کردم و از مراسم عاشورا فیلم گرفتم. خیلی تحت تاثیر قرار گرفتم و دو سه سال عاشورا که میشد می رفتم بوشهر تا فقط تماشا کنم آنقدر که این مراسم تاثیرگذار بود. همیشه در ذهنم بود بر اساس این یک فیلم سینمایی بسازم. در قصه های هوشنگ مرادی کرمانی داستانی به نام «طبل» بود که با بهره گیری از آن و در کنار اصغر عبدالهی به بوشهر رفتیم و فیلمنامه «به خاطر هانیه» را نوشتیم.
در ادامه فروتن به این نکته اشاره کرد که فیلم «بی بی چلچله» را انگار قبل از اینکه ببیند خوانده بوده و سپس متوجه شده این فیلم اقتباسی از رمان «درخت زیبای من» نوشته ژوزه مائورو ده واسکونسلوس بوده است و از هر دو لذت برده است.
«قصه‌های مجید» را قرار بود کارگردانان کرمانی الاصلی از جمله داریوش فرهنگ و منوچهر عسگری‌نسب بسازند
پوراحمد درباره شکلگیری «قصه‌های مجید» اظهار کرد: از خیلی سال پیشتر ساختن این کتاب، در دستور کار گروه کودک شبکه اول بود و آنها دنبال کارگردانان کرمانی الاصل از جمله داریوش فرهنگ، منوچهر عسکری نسب و... بودند و حتی با آنها صحبت هم کرده بودند اما نمی دانم به چه دلیل به توافق نرسیده بودند تا اینکه به من پیشنهاد شد. تا قبل از این، من یکی دو قسمت از «قصه های مجید» را در مجله ها خوانده بودم. بعد 5 جلد آن را تهیه کردم و دیدم چه قصه های شیرینی و راست کار من است. برای همین ساخت آن را پذیرفتم.
وی همچنین درباره همکاری با امیر قمیشی تهیه کننده «چشم شب روشن» نیز توضیح داد: برادر بزرگم منوچهر در رادیو اصفهان کار می کرد و آنجا با آقای قمیشی همکار بودم. منوچهر برنامه های مختلفی را در رادیو کار می کرد که یکی از آنها ترانه های درخواستی بود. او نامه های مردم را به خانه می آورد و من تنها کاری که می کردم، این بود که سلام و علیک اول برنامه را مثل محمد صالح علا که هر شب سلام زیبایی می نویسد و می خواند، من هم سلام تازه تری بنویسم.
تولد با صالح علا در یک روز و با سه سال اختلاف
در ادامه پوراحمد از این سخن گفت که در یک روز (25 آذر) با محمد صالح علا منتها با سه سال اختلاف به دنیا آمده و پس از پخش لحظاتی از «قصه های مجید» با بازی زنده یاد پروین دخت یزدانیان، فروتن بیان کرد بی بی به نوعی مادر همه ما بوده است.
پوست هیچکدام از بازیگران مسن اصفهانی مثل پوست بی‌بی نبود
پوراحمد نیز درباره بازی گرفتن از مادرش بیان کرد: برای بی بی سراغ بازیگران مسن اصفهانی رفتیم. اما بازیگران که زندگی معمولی ندارند و شب بیدار و روز خواب هستند. این شد که هیچکدام پوستشان پوست بی بی نبود. این شد که سراغ زنهای معمولی رفتیم، حتی خود مادرم آنها را پیدا می کرد؛ صغری خانم، کبری خانم و صدیقه خانم و... که از آنها تست می گرفتیم.
وی ادامه داد: یک بار یکی از خواهران یا برادرانم گفت خب از مادر به عنوان یک زن خانه دار معمولی استفاده کن. دیدم راست می گوید! آن زمان خانه و مجید را انتخاب کرده بودیم. مادرم کتابخوان بود و «قصه های مجید» را هم چند بار خوانده بود و فوت آب بود.
نگران بودم نکند عرق مادر و فرزندی باعث شود فکر کنم بازی مادرم درخشان است
پوراحمد افزود: گفتم مامان فلان صحنه قصه خواب نما را می خواهم بازی کنی. به مجید صحنه را توضیح دادم چون او دیگر مهم نبود، تستش را داده و قبول شده بود و حالا مامان باید تست می داد. مادر هم فی البداهه رفت و دیدم چقدر درخشان و خوب است! اما نگران بودم نکند عرق مادر و فرزندی باعث شده اینطور فکر کنم. یک نوار VHS را که شامل تست از 30 زن و آخرین آنها مادرم بود به تهران بردم و به دوستان صاحب نظر که مامان را نمی شناختند نشان دادم. همه بدون استثنا می گفتند این آخری خوب است.
کارگردان «کفشهایم کو» درباره انتخاب شخصیت بشیرو فیلم «به خاطر هانیه» هم توضیح داد: در حوزه هنری بوشهر بودیم که یک فرد معمم هم رییس آن بود هم برایمان چایی آورد. نمی دانم چطور شد به او گفتم دنبال یک نوجوان می گردم. او هم گفت کسی را در خورموج می شناسد و می گوید که شب به آنجا بیاید. از گفته خود پشیمان شدم و گفتم آن نوجوان الکی می آید و معطل می شود. به هر حال با او قرار گذاشتیم و وقتی او را از چارچوب در یک مغازه دیدم، فهمیدم خود بشیرو است! جلو رفتم و یک مشت به او زدم، گفت «برای چی می زنی نامرد؟» گفتم نه بوشهری بگو! دوباره مشت زدم و گفت «سی چی می زنی گردن خور» دیدم اصلا خودش است! 9صبح رفتیم بوشهر و 9 شب انتخاب کردیم اما درباره قصه های مجید یک ماه طول کشید.
مهدی باقرییگی نیامد و ما مجید دیگری انتخاب کردیم!
پوراحمد ادامه داد: ما یک ماه مدرسه به مدرسه رفتیم و گشتیم. تا سرانجام 4 کاندید انتخاب کردیم اما باقربیگی به قرار آخر نیامد و ما هم مجید دیگری انتخاب کردیم! گفتیم لابد پدرش اجازه نداده است. اما او روزش را اشتباه کرده بود و فردایش آمد! جالب آنکه آن نوجوان دیگر اسمش مجید بود و در دو فیلم دیگر نقش شاگرد عکاس و شاگرد خیاط بازی کرد.
در ادامه مهدی باقربیگی روی خط برنامه آمد و پوراحمد را پدر معنوی خود معرفی کرد. او هم به شوخی پاسخ داد: آقا مجید شما ترقی کردینا.
باقربیگی پاسخ داد: ما هرچقدر هم ترقی کنیم به شما نمی‌رسیم. قدمان که نرسید، خودمان هم نمی‌رسیم! حالاحالاها باید بدویم.
من هنوز با کودکی که 40 سال پیش در اولین فیلم‌ام بازی کرد رابطه دارم
پوراحمد در پاسخ به سوال فروتن درباره سرخوردگی کودکان بازیگر پس از اتمام نقش‌هایشان، تصریح کرد: من هنوز با کودکی که 40 سال پیش در اولین فیلمم بازی کرد رابطه دارم و با دیگر کاراکترهای کم سن و سال فیلمهایم هم همینطور. فقط یک بچه در این سالها از دستم دررفت. پسر تمشک فروشی که در «گاویار» بازی می کرد و می خواست به تهران بیاید. برای او در تراشکاری و... کار پیدا می‌کردم اما می گفت فقط می‌خواهد در صداوسیما کار کند.
کارگردان «پرانتز باز» ادامه داد: هوای مجید را هم در این سالها خیلی داشتم و به پدرش توصیه‌هایی می‌کردم. مثلا می گفتم زیاد او را اینور و آنور نبر به خاطر یک سکه و نیم سکه. خوشبختانه او درسش را خواند و مهندس کشاورزی شد و رییس سمعی بصری شهرداری شد. زندگی و کارش خوب است و بعدها در تلویزیون اصفهان هم کار کرد و تک و توک بازیگری هم کرد. از همان موقع به او می گفتم دو سال دیگر در خیابان اصلا تو را نمی شناسند، ناراحت نشوی ها.
آقای پوراحمد وسط مراسم ختم پدرش با من درس می‌خواند
باقربیگی نیز در این بخش گفت: آقای پوراحمد رفتار خوبی با من داشت و حتی در اواسط ساخت «قصه های مجید» پدر بزرگوار ایشان به رحمت خدا رفت، من امتحان داشتم و در مراسم ختم آمده بودم و او با من درسهایم را چک می کرد تا ببیند برای امتحان آماده هستم. این از بزرگواری و وظیفه شناسی او بود. ایشان هیچوقت مرا رها نکرد و اگر هم می کرد من این کار را نمی‌کردم.
پوراحمد نیز بیان کرد: آن سالی که مهدی فیلم بازی کرد معدلش از سالهای قبل بهتر شد! برای او معلم خصوصی گرفتیم و خودش هم خیلی زحمت می کشید. فشار سنگینی رویش بود اما او در آن سن مثل یک مرد پخته رفتار می کرد. خیلی صبور و با تحمل بود. کار برایش خیلی جدی بود و جنمش را داشت.
باقربیگی همچنین درباره زندگی اش گفت: من دو فرزند دارم، پسرم اول دبستان است و دخترم هم یک سال و نیم دارد. من امروز بافق یزد بودم و مردم برای شما خیلی دعای خیر کردند و همچنین برای بی بی که ان شاءالله روحشان شاد باشد. این قدردانی مردم بزرگترین سرمایه ما است و باعث می شود بدانیم زحمتمان هدر نرفته است.
می‌گویند که فلان فیلم را 35 روزه «جمع کردند»! می‌گویم مگر زباله است که جمعش می‌کنند؟
پوراحمد هم درباره این سریال گفت: این کار یک سال پلان به پلان ساخته شد اما حالا اینطور می‌گویند که فلان فیلم را 35 روزه "جمع کردند"! می‌گویم مگر زباله است که جمعش می‌کنند؟ فیلم است باید پلان به پلان خلق شود. اگر ما می خواستیم کار را جمع کنیم شبیه کارهایی میشد که یک بار پخش و سپس فراموش می‌شود.
کارگردان «نوک برج» درباره کارهای جدیدش گفت: چهار فیلمنامه کامل آماده دارم. امیدوارم با علی قائم مقامی امسال کار را شروع کنیم. اما به جز فیلم، آرزو دارم رمان بنویسم. این کار حداقل یک سال وقت و کنج انزوا می خواهد و فعلا فرصتش نیست. یک ویدئو دیدم که می‌گفت بعد از 60 سال نیاز نیست کار کنی اما درباره من اینطور نیست و فعلا کار دارم. وقتی که دیگر مجبور نبودم کار کنم و حداقل‌هایم تامین باشد یک سال وقت می‌گذارم و رمان می‌نویسم.
تمجید کیومرث پوراحمد از مسعود فروتن برای بازی در «عالیجناب»
پوراحمد همچنین در پایان خطاب به فروتن گفت: در فیلم سام قریبیان خیلی خوب بودی. من اصلا فکر نمی‌کردم بتوانی بازیگری کنی. اما به هر حال کسی که این همه سال جلو دوربین بوده توانست بازی کند. کار سام هم خوب بود.
صالح‌علا نیز در پایان از پوراحمد قول گرفت باز هم مهمان «چشم شب روشن» شود که شنبه تا چهارشنبه‌ها به تهیه کنندگی امیر قمیشی ساعت 23 از شبکه چهار سیما روی آنتن می‌رود.
