برای رشد آواز ایرانی هنوز دیر نشده است

به گزارش ایلنا، در نشست آیین آواز ایرانی در زنجان، علی شیرازی با بیان اینکه هر زمان هنر سطحی در کشوری رشد پیدا کند، هنر اصیل و ریشه دار آن دچار نوعی تسلسل می‌شود، گفت: تکصدایی آواز ایرانی در برهه‌ای به این حال و روز افتاد؛ اما با این وجود هنوز برای رشد و بالندگی دوباره آن دیر نشده است.

وی با اشاره به اجرای یکی از هنرجویان آواز ایرانی در آیین آواز ایرانی شهر زنجان گفت: الفبای آواز را نباید یاد گرفت؛ بلکه باید این هنر را دوره کرد. تکنوازی‌ها را مرور کرد و برای پی بردن به سبک نوازندگی هنرمندانی همچون پرویز مشکاتیان، رضا ورزنده، فرامروز پایور و حتی پشنگ کامکار در ساز سنتور سختی‌های راه را به جان خرید.

شیرازی، پیدا کردن اقبال عمومی را شرط آشنازدایی بیان کرد و ادامه داد: برای نمونه برای اولین بار با اجرای تصنیف ماندگار «کاروان» گوشه دیلمان توسط استا بنان معرفی شد یا با شیوه جدید آواز خوانی در ماهور توسط استاد نادر گلچین راه جدیدی در این دستگاه روشن شد.  

او با اشاره به ورود مرکب‌خوانی به آواز ایرانی از سوی برخی آوازخوانان بیان کرد: هر چند اولین شخصی که مرکب خوانی را وارد موسیقی ایرانی کرد، مشخص نیست؛ اما اساتیدی همچون استاد بنان و شجریان در این مسیر خوش درخشیده اند. با این وجود هر هنرمندی که اولین قدم را برداشت آشنایی‌زدایی کرد.

وی گفت: عرصه موسیقی با تکثیر آشنازدایی در گذر زمان دیگر آن اثر با مرحله بلوغ می‌رسد و منسوخ می‌شود.

شکل آوازخوانی اکبر گلپایگانی به شکل «رومانس» بدون ورود به درآمد موضوع دیگر بود که شیرازی در سخنانش به آن پرداخت و گفت: در این شیوه خواننده روایتی را با آواز اجرا می‌کند که بدون درآمد، تحریرها را پیوسته می‌زند.

وی با اشاره به شیوه آوازخوانی ایرج در موسیقی ایرانی بیان کرد: این استاد از وارثان اوج‌خوانی در موسیقی آوازی ایرانی بعد از استاد بنان است که بخش قابل توجهی از مخاطبان ایرانی را مجذوب هنر خود کرده است.

شیرازی در ادامه نقش مخاطب را در تداوم حیات هنری مهم دانست و افزود: بر این اساس بود که نورعلی خان برومند، شجریان را به موسیقی ایرانی معرفی کرد و یا پریسا و عبدالوهاب شهیدی در جشن هنر خوش درخشیدند. این نشان می‌دهد که چقدر خواست و سلیقه مخاطب در ارج نهادن به هنرمند اهمیت دارد.   

وی، مخاطب و مسئولان را  پایه و اساس شکل‌گیری یک آواز ماندگار اعلام کرد و ادامه داد: بی‌شک سهم هر کدام از این عوامل در شکل‌گیری یک آواز اصیل و ماندگار بسیار حائز اهمیت است. مسئولان باید قبول کنند که آواز میراث کهن و ریشه‌دار این مرز و بوم کهن است.

سیر نزولی آواز ایرانی  

همچنین در این مراسم جاوید عباسی فلاح (مدرس آواز اصیل ایرانی) گفت: آواز اصیل ایرانی با وجود بیشترین امکانات و تجهیزات و منابع آموزشی سیر نزولی پیدا کرده و دلایل مختلفی باعث به وجود آمدن بحران، آشفتگی و یک نوع سردرگمی شده است.

وی نتیجه این امر را فاصله گرفتن مردم از موسیقی اصیل و آواز ایرانی، تغییر ذائقه مردم، تغییر سلیقه‌ها، کاهش سطح شناخت نسبت به این هنر، کاهش کیفیت تولید آثار، تک بعدی شدن صدا، تک صدایی آواز و غیره اعلام کرد.

وی با تاکید بر اینکه آواز ایرانی یکی از پیچیده‌ترین و غنی‌ترین هنرهای موسیقی نه تنها در کل ایران بلکه در کل دنیاست، افزود: از طرفی بخش مهمی از موسیقی دستگاهی ما را آواز ایرانی تشکلیل می‌دهد که مزین به کلام شاعران بزرگ ایران است.

عباسی فلاح گفت: وقتی این کلام و اشعار با صوت انسان ترکیب و توسط اکمل سازها که حنجره است تولید می‌شود آواز ما نمود پیدا کرده و در روح و روان آدمی تاثیر می‌گذارد.

به گفته وی، آواز ایرانی برخلاف عقیده برخی از افراد، نه محدود است و نه غمگین؛ بلکه به مانند اقیانوس نامحدودی می‌ماند که باید آن را بیشتر کشف کرد؛ در واقع عنصر وجودی موسیقی اصیل و آواز ایرانی عشق است و دعوت به مهر و محبت و صفا و صمیمیت، تفکر، تامل، اندیشه، عرفان می‌کند.

آوازخوان زنجانی ادامه داد: این ما هستیم که محدود هستیم و آنها را محدود می‌کنیم، بنابراین برگزاری چنین نشست‌هایی می‌تواند ارتباط مردم را با این هنرها بیشتر کرده و آگاهی را نسبت به آنها افزایش دهد.

عباسی فلاح نیر در این نشست گفت: یک آواز را از ابعاد مختلف می‌توان بررسی کرد، ولی به لحاظ کلی یک بخش مربوط به دانش، بینش، اطلاعات، جهان بینی، زیباشناسی، فلسفه، درک و فهم از موسیقی،شعر و ادبیات است و یک بخش دیگه را ساختار حنجره و امکانات و توانایی‌های حنجره، از قبیل قدت، وسعت، ارتفاع، حجم، طنین، رنگ و صدا شکل می‌دهد.

آوازخوانی سعید صفری با سه تار مجید ستاری، آوازخوانی حامد حسینی راد با سنتور مصطفی احمدپناه دیگر  بخش‌ این برنامه بود. در ادامه آوازخوانی ابراهیم بیات با سه تار جواد اسکندری و آوازخوانی محسن سعادتی با نوازندگی کیانوش دارالشفاء برگزار شد.

تکنوازی زیبای سه تار حسن علی نژاد از شاگردان زنده‌یاد جلال ذوالفنون به عنوان میهمان این برنامه هنری از شهر ری در حضور ابوالحسنی (سازنده زنجانی ساز) از دیگر بخش‌های برنامه بود. اهدای نهال ارس به عنوان نماد منابع طبیعی استان زنجان به شیرازی ازسوی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان زنجان از دیگر بخش‌های این برنامه هنری بود.