نقاشی‌دیواری‌های شهری می‌توانند بار سیاست‌زدگی را از شهر تهران بردارند
بهنام زنگی گفت: متأسفانه ما در شهر فرتوت تهران زندگی می‌کنیم که جو سنگین و رسمی بر آن حاکم است و به همین دلیل قاب‌های نقاشی دیواری می‌تواند فضای ما را تلطیف کند و بخشی از بار سیاست زدگی، تکرار و جدی بودن را از شهر بگیرد.
به گزارش ایلنا، نشست پژوهشی «تصویرگری درفضای شهری» از سری نشست‌های هفته تصویرگری با حضور کیانوش غریب‌پور، اردشیر میرمنگره (رئیس اداره نقاشی دیواری سازمان زیباسازی شهرداری تهران)، سیدمحمد شعیبی، علی شهرکی و بهنام زنگی در سالن امیرخانی خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
کیانوش غریب پور گفت: هنرهای شهری بسیار به شهر وابسته‌اند. اغلب نقاشی دیواری‌ها در بهترین شکل اجرا در تهران از چشم مردم پنهان می‌مانند. پارازیت‌های تصویری در تهران بیش از حد زیاد است. به علاوه ما همه در حال تجربه مدل ایرانی هنرهای شهری هستیم. یعنی همه چیز باید با هم و متوازن رشد کند. تجربه جمعی ما از هنرهای شهری، سطح زیبایی شناسی عمومی و عوامل مدیریتی، ارکان مهم دیگری هستند که در درجه کیفیت ایده‌ها و آثار مؤثرند.
غریب پور با اشاره به حضور تصویرگران در پروژه‌های شهری گفت: من پس از اردشیر میرمنگره از بزرگترین مدافعان تصویرگران برای فعالیت در عرصه هنر شهری و نقاشی دیواری هستم. چون معتقدم در دنیای کنونی که صنعت نشر در ایران بازده خوبی ندارد باید زمینه‌های دیگری برای فعالیت تصویرگران فراهم شود و پروژه‌های نقاشی دیواری یکی از فرصت‌های جدید تصویرگران است.
او با اشاره به نخستین تجربه‌های تصویرگران در پروژه‌های نقاشی دیواری در تهران گفت: فیروزه گل محمدی در اوایل دهه 80 از نخستین تصویرگری بود که پروژه‌های نقاشی دیواری اجرا کرد اما از دهه 90 تاکنون کم‌کم زمینه فعالیت تصویرگران در پروژه‌های شهری از جمله نقاشی دیواری فراهم شد.
غریب‌پور ادامه داد: از سال 1394 که رویداد به پیشواز بهار از سوی سازمان زیباسازی تهران رقم خورد و اردشیر میر منگره به عنوان دبیر بخش نقاشی دیواری انتخاب شد، امکان جدی‌ای برای فعالیت تصویرگران در فضای شهر تهران فراهم شد. البته پیش از آن در سال 1392 به عنوان یکی از اعضای انجمن تصویرگران به رئیس سازمان زیباسازی نامه‌ای نوشتم و در این نامه از او درخواست کردم که برای تلطیف فضای شهر تهران، از تصویرگران استفاده کنند، چرا که معتقد بودم بیشتر نقاشی‌های دیواری انتزاعی و آرتیستی هستند.
او با اشاره به نخستین تجربه جدی تصویرگران در پروژه به پیشواز بهار گفت: در این پروژه حضور تصویرگران قابل اعتنا بود و پس از آن نیز دیوارهایی دیگری برای خلق اثر به تصویرگران سپرده شد اما من با این که معتقدم باید امکان‌های جدیدی برای تصویرگران فراهم شود اما نقدهایی هم بر پروژه‌های شهری که تصویرگران اجرا کرده‌اند دارم.
غریب‌پور ادامه داد: به نظر من باید دیوارهای کوچک برای کار به تصویرگران سپرده شود، چون بر اساس مستنداتی که از اجراهای تصویرگران در فضای شهر تهران به جا مانده است، وقتی دیوار بزرگ باشد تصویرگران آن گونه که باید نمی‌توانند ایده خود را اجرا کنند وسط کار چند شاهکار خلق می‌کنند و بخش‌های از کار را تنها با رنگ آمیزی و کشیدن چند المان تصویری کامل می‌کنند. باید قبول کرد که با یک یا چند ساز نمی‌توان ارکستر تشکیل داد.
سید محمد شعیبی که در دوره‌ای رئیس بخش نقاش دیواری سازمان زیباسازی را بر عهده داشت، گفت: من سال‌ها در اداره نقاشی دیواری مسؤلیت داشتم و از همان زمان معتقد بودم باید در این حوزه سازمان‌دهی درستی انجام شود. نقاشی دیواری هنری شهری و میان رشته‌ای است که از هنرمندان سایر رشته‌ها برای خلق آن باید یارگیری کنیم و تصویرگران یکی از این گروه هنرمندان هستند که بالاخره خوشحالم که در این حوزه حضور پررنگی پیدا کرده‌اند.
او افزود: به نظر من تصویرگرانی که گرافیست هستند بهتر می‌تواند در فضای شهری فعالیت کنند و چون کادربندی‌ها را بهتر می شناسند. افرادی که صرفا تصویرگر هستند کمتر پیش می‌آید که از کادر طلایی پیروی کنند.
شعیبی گفت: نقاشی دیواری ضوابط و قوانینی دارد که متأسفانه این ضوابط در کشور ما خوب جا نیفتاده است و همین موضوع در ابتدای امر وقتی پروژه‌های شهری را به نقاشان و یا تصویرگران می‌سپردیم ما را به دشواری می‌انداخت اما به مرور و با صبوری وضیعت تغییر کرد و شاهد نتایج مثبت و اثر بخشی بودیم.
او افزود: متأسفانه در فضای آکادمیک ما اطلاعاتی درباره نقاشی دیواری آن گونه که شایسته است در اختیار دانشجویان نمی‌گذارند و باید این کاستی را با برگزاری نشست‌های پژوهشی متعدد برطرف کرد. به نظر من حضور تصویرگران در شهر تهران خوب بوده است و به مرور آثار تصویرگران به شکل و شمایل زیبا در سطح شهر نمود پیدا کرده است.
علی شهرکی عضو هیات مدیره انجمن تصویرگران گفت: این برای نخستین‌بار است که نمایشگاهی از نقاشی دیواری‌هایی که توسط تصویرگران در سطح شهر اجرا می‌شود برپا شده و به عنوان یک تصویرگر از سازمان زیباسازی تهران برای اعتماد و حمایت از تصویرگران قدردانی می‌کنم اما با این همه بر بسیاری از این آثار نقدهایی دارم و معتقدم اجرای بسیاری از این پروژه‌ها حتی اشتباه بوده است، اما معتقدم با نقد سازنده آینده بهتری می‌توان برای تصویرگران برای اجرای پروژه‌های شهری تصور کرد.
او ادامه داد: به نظر من برخی از تصویرگران زمانی که دیواری به آن‌ها سپرده شده در پرداختن به جزئیات زیاده روی کرده‌اند و به جای این که در تلطیف فضای شهر کمک کنند بیشتر باعث آشفتگی آن شده‌اند. خود من بارها در مواجه با برخی از این دیوارها و رنگ‌های تند و متعددی که روی آن‌ها کار شده احساس آشفتگی کرده‌ام و به سرعت خواسته‌ام از این فضا بگریزم و زیر یک دیوار خاکستری آرامش بگیرم.
این تصویرگر ادامه داد: به نظر من با مدیریت دقیق‌تر بهتر می‌توان از پروژه‌های شهری جواب گرفت و باید به تصویرگران فرصت داد. تصویرگرانی که گرافیست نیز هستند در پروژه‌های نقاشی دیواری موفق‌تر بوده‌اند. چون دانستن گرافیک به جانمایی و تقسیم رنگ در کار بهتر کمک می‌کند.
بهنام زنگی عضو هیات مدیره دانشگاه تربیت مدرس گفت: من از تماشای نمایشگاه تصویرگران شهر لذت بردم. نقاشی دیواری در زندگی شهری خیلی اهمیت دارد و می‌تواند زندگی شهری ما متحول کند. متأسفانه ما در شهر فرتوت تهران زندگی می‌کنیم که جو سنگین و رسمی بر آن حاکم است و به همین دلیل قاب‌های نقاشی دیواری می‌تواند فضای ما را تلطیف کند و بخشی از بار سیاست زدگی، تکرار و جدی بودن را از شهر بگیرد.
او افزود: متأسفانه معماران ما شهر تهران را به گونه‌ای ساخته‌اند که وقتی در آن قدم می‌زنیم خسته می‌شویم. باید گفتمان شهر ما تغییر کند و حضور تصویرگران در شهر تهران می‌توان به تغییر این گفتمان کمک کند. فرمول‌هایی که در تصویرگری حاکم است به شدت خلاق است و این خلاقیت به ما کمک می‌کند تا در تهران کمتر احساس ناامنی کنیم.
اردشیر میر منگره رئیس اداره نقاشی دیواری سازمان زیباسازی شهرداری تهران گفت: تصویرگری هنر مخاطب محوری است و از صفر تا 100 شهروندان می‌تواند ارتباط برقرار کند. در تجربه همکاری که با تصویرگران در پروژه‌های نقاشی دیواری داشتم تصویرگران به مرور توانستند آثار در خور توجه‌ای خلق کنند.
او افزود: از سال 1390 تا 1396 تاکنون 140 نقاشی دیواری توسط تصویرگرانی که عضو انجمن تصویرگران بوده‌اند خلق شده وحدود 60 نقاشی دیواری دیگر توسط تصویرگرانی که عضو انجمن نبوده‌اند خلق شده است. در این مقطع زمانی بیش از 2 هزار نقاشی دیواری در سطح شهر تهران اجرا شده است و از این میان تنها 10 درصد آن توسط تصویرگران اجرا شده است. این رقم بسیار پایین است اما با وجود شبکه‌های مجازی آثار تصویرگران در شهر تهران خوب دیده شده است.
میرمنگره هم با تأکید بر این نکته که تصویرگرانی که گرافیست بوده‌اند، نقاشی دیواری‌های درخور توجه‌ای در سطح شهر اجرا کرده‌اند، گفت: به نظر من باید به این موضوع فکر کرد که از این پس هر دیواری که قرار است به یک هنرمند سپرده شود، به یک تیم سپرده شود و وقتی که تصویرگر اثرش را خلق کرد قبل از اجرا به گرافیست بسپارد و پس از ویرایش در سطح شهر اجرا شود.
