اگر می‌خواهید نگاه‌ جامع‌تری به مردان داشته باشید، "نوای اسرارآمیز" را تماشا کنید/تجربه عشق از زاویه دید مردان

ساقی عطایی در گفتگو با خبرنگار ایلنا، با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که موجب شد متن «نوای اسرارآمیز» اریک امانوئل اشمیت را انتخاب کنم به دلیل وجود ساختار و فاکتورهایی بود که برای یک درام لازم است، گفت: می‌خواستم سراغ متنی بروم که از هر لحاظ فاکتورهای یک درام خوب را داشته باشد.

عطایی با بیان اینکه مهم‌ترین ویژگی انتخاب متنی نمایشی برایم داشتن یک درام درست بود، گفت: دومین مساله نگاهی بود که به مساله عشق در این نمایشنامه وجود داشت؛ نگاهی که دو مرد از بُعد عقلانی واحساسی و با پیچیدگی‌های روانشناختی و رفتاری هرکدام از شخصیت‌ها نسبت به مقوله عشق داشتند. این دو عنصر من را سوق داد به سمتی که این متن را انتخاب کنم.

این کارگردان تئاتر با بیان اینکه برای انتخاب یک متن خارجی دنبال مابه‌ازای بیرونی برای جامعه ایرانی می‌گردد، گفت: دغدغه من از تئاتر این است که کار فرهنگی و اثرگذار در جامعه اتفاق بیفتد که سبب آگاهی مردم شود. بنابراین وقتی از بین همه متن‌های موجود در بازار این متن را انتخاب کردم مسلما چنین فاکتوری را درنظر گرفته بودم. چون خیلی از کارهای خارجی که وجود دارد و اجرا می‌شود از فرهنگ ما خیلی دور است و با ما همخوانی ندارند. بعضی وقت‌‌ها هم تطبیقی که باید، اتفاق نمی‌افتد و کارهایی اجرا می‌شود که خیلی نمی‌تواند تاثیرگذار باشد و به همان نسبت بتواند رسالت خود را که آگاهی دادن و فرهنگ‌سازی است انجام دهد.

عطایی ادامه داد: وقتی متن نوای اسرارآمیز را برای اجرا انتخاب کردم فکر کردم که موضوعی جهان شمول است و به روابط عاطفی و این بار از دیدگاه دو مرد می‌پردازد. و چون نگاهش فرافرهنگی و انسانی است و خیلی به اقلیم و جغرافیای خاصی محدود نمی‌شود و دست روی یک ویژگی انسانی گذاشته، می‌تواند برای جامعه امروز ما که همیشه دغدغه‌هایی از این دست در آن پررنگ است؛ انتخاب مناسبی باشد.

این کارگردان تئاتر یادآور شد: سعی کردم تغییراتی در متن انجام داده و دیالوگ‌ها را با توجه به ترجمه و اتفاقاتی که افتاده بو،د تغییر دهم و از زمختی آنها کم کرده و لطیف‌ترشان کنم تا تماشاگر ارتباط بیشتری با متن برقرار کند. ضمن آن قسمت‌هایی که با فضای فرهنگی و اجتماعی ما همخوانی ندارد را حذف کردم.

عطایی با بیان اینکه معمولا در درام‌ها و آثار نمایشی خانم‌ها را می‌بینیم که درباره عشق حرف می‌زنند و نگاه ظریف و نکته‌بین و گاهی اوقات احساسی که نسبت به عشق دارند همیشه در آنها پررنگ بوده است، گفت: معدود نگاه مردانه نسبت به عشق را در آثار هنری دیده‌ایم و این بار این اتفاق افتاده و این مساله برای من خیلی اهمیت دارد. در این اثر دو مرد خیلی عریان درمورد مسائل روانشناختی و نگاه ویژه‌ای که به عشق دارند صحبت می‌کنند.

او با بیان اینکه «به عنوان یک زن نوع برخوردی که جنس مخالف نسبت به رابطه عاطفی دارد را تا حدی درک نمی‌کردم و برایم غیرقابل هضم بود»، گفت: این متن و تصویر درستی که اشمیت ترسیم می‌کند به جنس زن کمک می‌کند تا با ابعاد روانشناختی و کاراکتر یک مرد آشنا شود. من این دو شخصیت را دو مرد جدا نمی‌بینم بلکه مجموع‌شان را یک مرد می‌بینیم که بعد احساسی و عقلانی را نمایش می‌دهند که در یک مرد جمع شده است.

عطایی با اشاره به زاویه دید مردها نسبت به عشق در این نمایش، گفت: وقتی بدون قضاوت این را ببینیم خیلی بهتر می‌توانیم آن را هضم کنیم و با آن کنار بیاییم و می‌فهمیم که این فقط تفاوت مردها از لحاظ روانشناختی با زن‌هاست و این تفاوت موجب این نگاه ویژه در آنها می‌شود. موضوع رابطه در جامعه امروز ما یکی از دغدغه‌های اجتماعی است که البته آموزش‌های درستی هم در این زمینه وجود ندارد و بر آن بیشتر یک فرهنگ سنتی حاکم است.

کارگردان نمایش نوای اسرارآمیز با اشاره به نگاه روانشناختی و علمی درستی که در این نمایشنامه وجود دارد، گفت: فکر می‌کنم تماشای این اثر خیلی می‌تواند به خانم‌ها کمک کند که نگاه‌شان نسبت به جنس مرد جامع‌تر و گسترده‌تر شود.

عطایی همچنین با اشاره به شیوه اجرایی نمایش گفت: در خود متن، یک رئالیست وجود دارد و روابط بین کاراکترها همه رئال است؛ از آنجای که می‌خواستم اثرگذاری متن روی تماشاگر زیاد باشد و کاملا برای تماشاگر ملموس بوده و با آن ارتباط نزدیکی برقرار کند و همذات‌پنداری‌اش بالا باشد، ترجیح می‌دادم کار با فاکتورهای رئال اجرا شود اما فاکتور رئال در تئاتر خیلی هم امکان‌پذیر نیست در نتیجه سعی کردیم به ناتورال نزدیک شویم. اما جنس بازی‌ها و میزانسن‌ها همه به ناتورال نزدیک‌اند.

او همچنین در بخش دیگری از صحبت‌هایش خاطرنشان کرد: برای من، بعد از 16 سال کار در تئاتر و دستیار آدم‌های بزرگی چون علیرضا نادری و محمد یعقوبی بودن، وقتی کاری را روی صحنه می‌برم مسلما با حساسیت‌های ویژه‌ای همراه است.

این کارگردان تئاتر با اشاره به نگاهش نسبت به مقوله تئاتر گفت: احساس می‌کنم هرکسی در هر موقعیتی نمی‌تواند اجرا داشته باشد. کارگردانی مقوله‌ای است که هرچقدر تجربه‌تان بیشتر شود؛ متوجه می‌شوید که چقدر باید نگاه‌تان در آن درست‌تر باشد و جهان‌بینی خود را داشته باشید و آموزه‌های خود را بالا ببرید تا بتوانید یک کار را اجرا کنید. متاسفانه اتفاقی که این روزها در تئاتر نمی‌افتد و هرکسی از راه می‌رسد اسم خود را کارگردان می‌گذارد. من در این سال‌ها همه این تمرین‌ها را کردم تا اینکه احساس کردم زمانش رسیده است؛ نیاز داشتم تجربه‌های زندگی‌ام را بیشتر کنم و به پختگی بیشتری برسم.

عطایی ادامه داد: بعد این همه مدت تصمم گرفتم کار کنم چون دغدغه و دل‌مشغولی‌ام شده بود و برای همین خیلی سعی کردم آن‌چیزی که دلم می‌خواهد را با تمام توان و استفاده از دو بازیگر توانمند تئاتر اجرا کنم. امیدوارم به آرزویی که برایم مهم است برسم؛ که نه تنها تماشاگران ثابت تئاتر بلکه مردمی که اطراف‌مان زندگی می‌کنند تماشاگر و مخاطب کار من باشند و با این کار تاثیر کوچکی روی آنها داشته باشم.