ساختمان سینگر در یک قدمی تخریب و خروج از ثبت ملی/ آیا بنای شاخص نیکلای مارکوف قربانی می‌شود؟

به گزارش خبرنگار ایلنا، ساختمان سینگر در دوران پهلوی اول توسط مارکوف در خیابان سعدی تهران بنا شد. این اثر در تاریخ ۲۴ آبان ۱۳۸۵ با شماره ثبتی ۱۶۲۵۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به رسمیت شناخته شد و از آن تاریخ تاکنون در زمره میراث ایرانیان است.

نمای ساختمان سینگر تهران، یادآور معماری کلیسای سنت استپانوس و مریم مقدس است و مصالح به کار رفته در آن نیز خشت و آجر است.

 گلبو فیوضی، منتقد و نویسنده در حوزه فرهنگ با اعلام این خبر که مالک بنای تاریخی ساختمان سینگر تهران مدتی است به دنبال حکم خروج این اثر از فهرست آثار ملی است و ساختمان سینگر تهران با وجود آن که در فهرست آثار ملی کشور شده اما، مالک خصوصی آن تلاش دارد به بهانه اعلام خطر ریزش حکم خروج اثر از فهرست آثار ملی را بگیرد و با تخریب این بنای تاریخی و ثبت ملی شده، مجتمع تجاری به جای آن احداث کند.

نیکلای مارکوف چگونه ساختمان سینگر را ساخت؟

سجاد عسگری دبیر کمیته پیگیری حفاظت از خانه‌های تاریخی شهر تهران نیز درباره ساختمان سینگر تهران به ایلنا گفت: ساختمان سینگر، یکی از آثار نیکلای مارکف روسی است. مارکوف به دلیل وقوع جنگ در شوروی سابق به ایران آمد و به استخدام شهرداری تهران درآمد.

او افزود: نیکلای مارکوف بناهای زیادی در تهران  احاث کرد که از جمله آنها می‌توان به کلیسای ارتدوکس روس، ساختمان سینگر، دبیرستان البرز، ساختمان اداره پست تهران، مدرسه ژاندارک، باغ موزه نگارستان، مسجد فخرالدوله، ساختمان سفارت ایتالیا و چند بنای تاریخی دیگر اشاره کرد.

دبیر کمیته ملی پیگیری حفاظت از خانه‌های تاریخی شهر تهران گفت: با اینکه نیکلای مارکف روس تبار بود، اما سعی کرد تلفیقی از معماری مدرن پهلوی اول و معماری قدیم ایران را در بناهای احداث شده توسط خود به کار بگیرد. حتی در بنای ساختمان سینگر نیز که از سنگ تراورتن در نمای بنا استفاده کرد، معماری کلیسای مریم مقدس در خیابان سی تیر و کلیسای سنت استپانوس را یادآوری کرد. او همچنین از آجر و خشت به عنوان مصالح بومی ایران در احداث این ساختمان استفاده کرد.

ساختمان سینگر تهران اگر چه در فهرست آثار معماری معاصر ایران قرار دارد اما به دلیل ارزش های معماری آن در فهرست آثار ملی کشور قرار گرفت و حالا شنیده شده است که مالک این بنای ثبت ملی شده شهر تهران در تلاش برای خارج کردن این اثر از فهرست آثار ملی و ساخت و ساز جدید به جای آن است. بلایی که بر سر هتل رزیدانت تهران رفت و با بهانه ایمن‌سازی بنا از شهرداری اعلام شکایت کردند و پرونده آن پس از رفتن به دادسرای ناحیه 37 شهرداری‌ها، دادگاه به مالک اخطار ایمن‌سازی داد دهد و پس از اتفاق سال 95 در ساختمان پلاسکو تهران، شهرداری از ترس تکرار داستان پلاسکو دستور به تخریب بنا داد و دیگر موضوع مقاوم سازی بنا از دستور خارج شد.

امکان تخریب ساختمان سینگر وجود ندارد

سجاد عسگری، دبیر کمیته ملی حفاظت از خانه‌های تاریخی شهر تهران درباره خطر خروج از ثبت ملی ساختمان سینگر تهران به ایلنا گفت: اگر حتی یک درصد، بنای تاریخی سینگر از فهرست آثار ملی کشور در اثر عدم دفاع درست اداره میراث فرهنگی استان تهران خارج شود، بازهم نباید این ساختمان به دلیل وجود ارزش‌های معماری در آن تخریب و نابود شود بلکه باید بطور کامل حفظ شود.

این فعال میراث فرهنگی تهران گفت: براساس مصوبه سال 92 شورای عالی معماری و شهرسازی که ضوابط و شاخص‌های لازم جهت بازیابی هویت شهرسازی و معماری ایرانی و اسلامی را مشخص و ابلاغ کرده است، حفظ و صیانت از بناها و بافت‌های تاریخی و فرهنگی و مکاشفه ارزش‌های پنهان آن‌ها ضروری است و بازسازی بناهایی که تا سال 1340 شمسی احداث شده و به دلایلی تخریب شده‌اند باید بصورت عین به عین انجام شود. بنابراین مالک ساختمان سینگر نمی‌تواند این اثر تاریخی شهر تهران را حتی در صورت خروج از فهرست آثار ملی کشور تخریب کند و اگر اتفاقی برای این اثر بیفتد مالک بنا باید آن را عین به عین بسازد. چون براساس مصوبه ابلاغ شده شورای عالی معماری و شهرسازی ساختمان سینگر باید حفظ شود.

عسگری افزود: ساختمان سینگر تهران هم اکنون وضعیت بسیار خوبی دارد و بنا خوب و سالم است. حتی مشکل حفاظتی هم ندارد چون احتمالا نیکلای مارکوف در ساخت و احداث آن از اسکلت فلزی استفاده کرده است.

او گفت: بنای تاریخی ساختمان سینگر تهران در گذشته نمایندگی چرخ‌های خیاطی سینگر بود و درحال حاضر مغازه‌های این بنا به محلی برای فروش ابزارآلات صنعتی تبدیل شده است.

به گفته سجاد عسگری، موقعیت جغرافیایی ساختمان سینگر تهران به گونه است که هم در حریم میدان مخبرالدوله قرار گرفته و هم بخشی از آن مشرف به کوچه خانه تاریخی «عزیز السلطان» است و هم دیوار پشتی بنا مشرف به خیابان لاله‌زار تهران است که احتمالا مقرات حریم خیابان لاله‌زار هم بر آن حاکم می‌شود. پایین‌تر از ساختمان سینگر هم خانه «معین ‌التجار بوشهری» قرار دارد و بنابراین تخریب اثر به دلیل واقع شدن در حریم آثار تاریخی دیگر تهران امکان ندارد.