شورای عالی شهرسازی و معماری طرح توسعه ۵۷ هکتاری را تصویب کرد/ ورود دستگاه‌های مسئول به پرونده

به گزارش خبرنگار ایلنا، بافت تاریخی شیراز ۳۶۰ هکتار وسعت دارد و در ردیف دومین بافت ارزشمند تاریخی کشور با قابلیت ثبت جهانی پس از ثبت جهانی بافت تاریخی یزد شناخته می‌شد. اما برخی مداخلات صورت گرفته در این بافت ارزش‌های ثبت جهانی آن را کمرنگ کرد و حالا علاوه بر تصویب طرح ۵۷ هکتاری، عبور مترو از زیر بافت تاریخی نیز به یکی دیگر از چالش‌های بافت ثبت ملی شده شیراز تبدیل شده است.

بناهای تاریخی بازمانده از دوره زندیه، صفویه، قاجاریه و پهلوی اول در بافت تاریخی شیراز پراکنده شده و حالا شورای عالی معماری و شهرسازی کشور که پس از ابطال مصوبه تفویض اختیار وزارت راه و وزارت میراث فرهنگی به استان‌ها دارای نقشه توسعه شده بود، بار دیگر قرار است با اصلاحاتی که به گفته سخنگوی معاونت میراث فرهنگی کشور با حداقل تداخل و جلوگیری از تخریب روز دوشنبه هفته گذشته تصویب شده است، دستخوش توسعه شود.

امیرحسین جمشیدی مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس که در جلسه روز دوشنبه شورای عالی معماری و شهرسازی برای تصویب طرح توسعه ۵۷ هکتاری بافت تاریخی شیراز حضور داشته، با اشاره به کلیات مباحث مطرح شده در این جلسه به ایلنا گفت: مصوبه جدید همان طرحی است که پیشتر در استان فارس تصویب شده است و کلیات مباحث مطرح شده در جلسه روز دوشنبه و در طرح توسعه ۵۷ هکتاری بافت تاریخی شیراز ۴ محور دارد که اصلی‌ترین آن حفظ ساکنین در بافت و حفظ آن به عنوان بافت مسکونی است.

او افزود: محدوده‌ای در ضلع شرقی حرم شاهچراغ (علیه السلام) در بافت تاریخی شیراز وجود دارد که در تملک تولیت آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) است و در جلسه برگزار شده مصوب شد توسعه حداقلی این بخش و احداث دارالشفاء با حداقل مساحت ممکن اقدام شود.

مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس افزود: اختلاف نظری نیز درباره طرح مصوب شده وجود داشت که البته هنوز تعیین تکلیف نهایی نشده و آن هم درباره طرح بین الحرمین و اتصال حرم شاهچراغ (علیه السلام) به حرم سیدعلاء الدین حسین (علیه السلام) بود که قرار شد طراحی شهری جداگانه برای آن انجام شود تا ابنیه واجد ارزش و تاریخی حفظ شود.

به گفته امیرحسین جمشیدی، قرار است در طراحی شهری برای اتصال حرم شاهچراغ (علیه السلام) به آستان سیدعلاء الدین حسین (علیه السلام) مشخص شود که کدام ساختمان یا بنای موجود در این مسیر فاقد ارزش است و می‌تواند تخریب شود و سازه‌ای جدید به جای آن ساخته شود. یا کدام بنا واجد ارزش است و باید بازسازی شود.

این مقام مسئول در استانداری فارس افزود: سعی شده است که در اجرای طرح ۵۷ هکتاری بافت تاریخی شیراز تخریب جدید اتفاق نیفتد و کل بافت در طرح اتصال دو حرم حفظ شود. فقط یک صحن جدید در شرق شاهچراغ (علیه السلام) که الان فضای خالی است و معروف به صحن سیدمیر محمد است، احداث می‌شود. احداث این صحن در تمامی طرح‌های توسعه شاهچراغ همیشه مطرح بوده است.

معاون میراث فرهنگی موافق طرح توسعه است

امیرحسین جمشیدی در پاسخ به این سوال که آیا کاربری این صحن همان قبرستان جدید آستان مقدس حرم شاهچراغ (علیه السلام) است؟ گفت: هنوز نمی‌دانیم کاربری این صحن چه می‌شود. فقط الان به عنوان صحن جدید مطرح است.

مدیرکل دفتر فنی استانداری فارس با اشاره به حضور فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، علی دارابی، قائم مقام وزیر میراث فرهنگی و معاون میراث فرهنگی کشور، معاون عمرانی وزیر کشور، معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاون عمرانی استانداری فارس، شهردار شیراز، نمایندگان تولیت آستان مقدس شاهچراغ (علیه السلام) و همه اعضای شورای عالی شهرسازی و معماری در جلسه روز دوشنبه هفته گذشته که به تصویب اجرای طرح توسعه ۵۷ هکتاری بافت تاریخی شیراز منتج شد، اعلام کرد: آقای دارابی، قائم مقام وزیر میراث فرهنگی و معاون میراث فرهنگی کشور در این جلسه کاملا با مباحث مطرح شده موافق بودند و هیچ نظر مخالفی نداشتند.

 جمشیدی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است در اجرای طرح تصویب شده توسعه ۵۷ هکتاری بافت تاریخی شیراز برخی خانه‌های تاریخی نیز در روند توسعه این بافت تخریب شوند؟ گفت: از روز اول اجرای طرح بنای تخریب بافت تاریخی و بناهای تاریخی موجود در آن وجود ندارد. ضمن آن که منطقه‌ای که قرار است صحن جدید در آن ساخته شود بطور کامل در تملک آستان شاهچراغ (علیه السلام) است و چند خانه تاریخی که در صحن جدید افتاده است باید حفظ شوند. اما بالاخره باید مواظب بود که طرح با دقت انجام شود و بناهای تاریخی موجود در این بافت آسیب نبینند.

محدوده حساس در طرح توسعه ۵۷ هکتاری بافت تاریخی شیراز

محمدمهدی کلانتری، فعال میراث فرهنگی نیز در گفتگو با ایلنا تاکید کرد: تا زمانی که مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی بطور شفاف منتشر نشود، نمی‌توان در مورد این طرح با صراحت صحبت کرد. بنابراین باید منتظر ماند تا متن مصوبه منتشر شود و بعد درباره آن سخن گفت. اما تا جایی که در سخنان شفاهی مطرح شده اعلام شده است، شورای عالی شهرسازی و معماری مهلت دو ماهه برای اصلاحیه نقشه قبلی طرح توسعه ۵۷ هکتاری بافت تاریخی شیراز داده است و آنطور که مسئولین میراث فرهنگی هم بصورت شفاهی اعلام کرده‌اند، دستور تخریب در طرح جدید وجود ندارد و ساخت یک میدان هم در طرح جدید لغو شده است.

وی با اعلام اینکه از زمان صدور مصوبه توسعه بافت تاریخی شیراز در دولت دهم و سال ۸۹ ادارات مختلف اقدام به تملک بناهای موجود در بافت تاریخی شیراز کردند، افزود: در این سال‌ها تعدادی از بناهای تاریخی تخریب شدند. ۳.۵ هکتار در شرق حرم شاهچراغ (علیه السلام) نیز تبدیل به زمین خالی و پارکینگ شد. بخش‌هایی هم در غرب حرم شاهچراغ (علیه السلام) تخریب شد که تبدیل به خیابان شد. صحن شبستان هم روی میدان احمدی ساخته شد.

کلانتری افزود: براساس اظهارات شفاهی مطرح شده، شورای عالی شهرسازی و معماری تاکید کرده است که اجرای طرح توسعه ۵۷ هکتاری بافت تاریخی شیراز تنها در بخش‌هایی که قبلا تملک و تخریب شده اجازه اجرا دارد. اما در محدوده بین حرم شاهچراغ (علیه السلام) و حرم علاءالدین حسین (علیه السلام) نیز خانه‌هایی وجود دارند که تملک شده و در اختیار شهرداری و تولیت دو حرم است. سکونت در این خانه‌ها وجود ندارد اما تخریب هم نشده اند.

وی تاکید کرد: در ماجرای بافت تاریخی شیراز پس از مصوبه اخیر شورای عالی شهرسازی و معماری باید حالا مراقب بود خانه‌های در تملک ادارات مختلف تخریب نشود. براساس پیش خبرهای تولید شده از مصوبه اخیر نیز حق تخریب این خانه‌ها وجود ندارد. چون در درجه نخست تاریخی هستند و در درجه دوم کل بافت تاریخی شیراز ثبت ملی شده است.

 کلانتری با اشاره به تجربه‌های گذشته در تخریب بناهای تاریخی ارزشمند بافت تاریخی شیراز در اجرای طرح توسعه ۵۷ هکتاری این بافت افزود: در شرق حرم شاهچراغ (علیه السلام) و در فاصله ۷۹ تا ۹۶ تعداد ۱۰ بنای تاریخی تخریب شد که در مورد دو بنای تاریخی شورای عالی امنیت ملی و شورای تامین استان فارس دستور بازسازی عین به عین این بناها را صادر کردند.

آماری از خانه‌های تاریخی تملک شده و در اختیار مردم وجود ندارد

کلانتری در پاسخ به این سوال که آیا تعداد خانه‌های تاریخی و واجد ارزش بافت تاریخی شیراز در بخش شرقی حرم شاهچراغ (علیه السلام) مشخص است؟ گفت: بناهای تملک شده شرق حرم شاهچراغ تا حرم علاءالدین حسین (علیه السلام) و شامل تکدانه‌های تملک شده است که بررسی تعداد بناهای تاریخی آن نیازمند کار میدانی است تا مشخص شود چه پلاک‌هایی در تملک سازمان‌های دولتی و تولیت دو حرم و چه تعداد در اختیار مردم عادی است.

او افزود: پیش بینی می‌شود حدود ۱۰۰۰ تا ۱۲۰۰ پلاک در محدوده ۵۷ هکتار بافت تاریخی شیراز است و چون از ابتدای مطرح شدن طرح توسعه ۵۷ هکتاری در بافت تاریخی شیراز پلاک‌های موجود در این بافت نیز تملک شدند تعداد دقیق بناهای تملک شده از سوی دولت، تولیت دو حرم و در اختیار مردم هنوز مشخص نیست.

کلانتری تاکید کرد: در هر حال حتی با مصوبه جدید شورای عالی شهرسازی و معماری باید کل ۵۷ هکتار بافت تاریخی شیراز را مراقبت کرد. چون طرح کلی درباره این محدوده وجود دارد و ممکن است براساس طرح قبلی بخشی از بافت تاریخی شیراز تخریب شود.