جهش در اکتشافات نجومی با تلسکوپِ عظیم «جیمز وب»+جدیدترین عکسهای «ناسا»
بشر همواره در پی یافتن پاسخ سوالهای بی پایان خود کنکاش مشغول بوده و برای اکتشافات بیشتر تا کهکشانها وسیارت دیگر رفته است. حال دهههاست که عکسهای «هابل» سپس تلسکوپ «جیمز وب» به بسیاری از چالشها پایان داده است. ناسا طبق روال همیشه جدیدترین عکسهای این سازه عظیم را منتشر کرده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، بشر همواره برای پی بردن به چند و چون جهان هستی تلاش کرده و از جایی به بعد کره خاکی را رد کرده و به کهکشانها رسیده است. با اینکه پی بردن به رموز کهکشانی و این گستره پر رمز و راز، در ابتدا بدون ابزار و بر اساس تخیل و واکاویهای خیالپردازانه و رویاگونه ستارهشناسان راه خود را به سمت یافتن پاسخهای آغاز کرده؛ اما با گذشت زمان و ابداع و اختراع ابزارهای فرا زمینی، رویایی محقق شده است.
حال شناخت جهانِ پیرامون دیگر به چند ماهواره و موشک فضاپیما محدود نیست. با اختراع تلسکوپهای غولپیکر میتوان رنگها، حجم وحتی بافتهای کهکشانی را هم چون اثری هنرمندانه و زیباشناسانه مورد رصد و تحلیلهای علمی قرار داد. البته اگر تلسکوپها را به مثابه دوربینهای عکاسی تلقی کنیم و کهکشانها و ستاره و سیارهها را سوژه تلقی کنیم، میتوان عکسهای ثبت شده را آثاری هنرمندانه دانست که ما را قدمی، حتی ذرهای… به رموز آفرینش و عظمت پروردگار نزدیک میکند.
امروزه اگر از عکسهای بدیع کهکشانی و فضایی صحبت شود، اگر اهل کنکاش باشیم، بیدرنگ تلسکوپ عظیم «جیمز وب» را به یاد میآوریم.
«جیمز وب» را میتوان دوربینی بزرگ با لنزی بسیار دقیق و جزیینگر تلقی کرد. این تلسکوپ بزرگترین و دقیقترین سازهای است که تا به امروز به فضا پرتاب شده است.
گفتنی است تلسکوپ فضایی «جیمز وب» در دسامبر سال ۲۰۲۱ بر روی یک موشک آریان ۵ از فرانسه به فضا پرتاب شد و از مه ۲۰۲۲ در حال آزمایش و تراز کردن است.
تا پیش از «جیمز وب» این سازه عظیم «هابل» بود که وظیفه ثبت و ضبطهای فضایی را به عهده داشت. این تلسکوپ که در واقع تلسکوپ فضایی محسوب نمیشود، در سال ۱۹۹۰ توسط شاتل دیسکاوری در مدار گردش قرار گرفت. اودین هابل کیهانشناس بوده که عنوان این سازه از نام او برداشته شده است.
در سال ۲۰۱۹ بود که دادههای هابل مورد تالیف و نگارش دهها مقاله قرار گرفت. پس از پرتاب هابل بود که کیهانشناسان توانستند عمر کیهان را درک کنند که نزدیک به بین ده تا بیست میلیارد سال است.
حال «جیمز وب» توانسته در اکتنشافات و ثبت آثار بدیع و رویاییِ کهکشانی گوی سبقت را از «هابل» برباید.
بزرگترین ویژگی تلسکوپ «جیمز وب» رصد و شناسایی و عکسبرداری از اجرام دور و بسیار کمنور است. کارشناسان و اخترشناسان انتظار دارند وجود تسلکوپ عظیم «جیمزوب» تحولات عظیمی در امر ستارهشناسی و بررسی دقیق فضا و اتسمفر زمین ایجاد کند؛ که البته تا به امروز همینطور بوده است.
اداره کل ملی هوانوردی و فضا یا همان «ناسا» که هر ماه آخرین و جدیدترین عکسهای «جیمز وب» را در سایت رسمی خود منتشر میکند، آثاری که حاوی اکتشافات جدید فضانوردان است را منتشر کرده. این مجموعه عکسها که مربوط به ماههای مه، آوریل و ژانویه هستند، توضیحاتی دارند که در ادامه گزارش، ضمیمه آثار شدهاند.
بزرگترین و جالبترین کشفهای فلکی
زمان ثبت عکس: بیستم ژوئن ساعت ۱۰ صبح. آنچه در عکس فوق میبینید پدیدهای است که کارشناسان و فضانوردان از گذشتههای دور به کشف آن امیدوار بودهاند. این اکتشاف برای اولینبار توسط دوربین فضایی «جیمز وب» و اشعه مادون قرمز ثبت شده است. در این تصویر شگفتانگیز برخی از بزرگترین و جالبترین کشفهای فلکی به شکلی غیرقابل باور، قابل مشاهده است. این کشفها غالبا ناشی از فناوریهای جدید و در زمانبندیهای خاص است.
«سحابی خرچنگ» از زاویهای جدید
تلسکوپ فضایی «جیمز وب» یک زاویه و دیدگاه جدید از «سحابی خرچنگ» را به ثبت رسانده است. «سحابی خرچنگ» حاکی از رویه و فضای است که کمی پیش از یک اتفاق بزرگ ایجاد میشود. طی این اتفاق پس از فروپاشی یک ستاره انفجاری بزرگ رخ میدهد که اثر به جا مانده از آن یک ابر نور است که میتوان آن را در عکس فوق مشاهده کرد. سوال این است که چه نوع ستارهای باعث این اتفاق شده و ماهیت انفجار ایجاد شده چه بوده است؟ این ادله به کشف شیوه غیرمعمولِ انفجار ستارهای حدود ۱۰۰۰ سال پیش کمک میکند.
کشف یک ابرنواختر جدید
تلسکوپ فضایی «جیمز وب» یک شکارچی عالی برای کشف نواخترهاست. با این حساب کشف نواخترها نسبت به گذشته ده برابر بیشتر شده است. «جیمز وب» تقریبا همه ابرنواخترهای دور افتاده را با حساسیت مادون قرمز بسیار بالا پیدا میکند. امتداد نور قرمز پدیدهای در کیهانشناسی است. این پدیده در واقع نوری است که در امتداد جهان حرکت میکند و طول موج آن بلند و بلندتر میشود. این طول موج آنقدر بالا میرود که درنهایت در فرکانس مادون قرمز قرار میگیرد. این در حالی است که امکانات وب برای رصد نور مادون قرمز تنظیم شدهاند تا شرایطی ایدهآل برای کشف نواخترها ایجاد شود. این مطالعه گام اول مهمی به سوی بررسیهای گستردهتر ابرنواختههای باستانی با وب است.
کشف ذرات اطراف ستارههای کم جرم
تلسکوپ «جیمز وب» امکان جدیدی را برای ناسا به ارمغان آورده که منجر به ثبت این عکس بدیع شده است. آنچه در عکس دیده میشود آخرین دستاورد فضانوردان در رابطه ثبت یک ستاره قرمز با یک دهم وزن خورشید است. نکته جالب و سوال برانگیز این است که هیچ سیارهای در پیرامون این ستاره که فقط یک تا دومیلیون سال سن دارد، تشکیل نشده است.
کشف یکی از دورترین کهکشانها به زمین/ پدیدهای منجر به ستارههای جدید
آنچه در این عکس دیده میشود کهکشانهایی هستند که در زمانی که جهان تنها چند صد میلیون سال قدمت داشته در درون گازهای متراکم و مات شناسایی شده و مورد بررسی قرار گرفتهاند. در این زمینه، اعضای تیمی در دانمارک در حال بررسی دادههای آرشیوی تلسکوپ فضایی «جیمز وب» هستند. آنها اخیراً سه کهکشان دوردست با چند سال قدمت را پیدا کردهاند و این در حالی است که پیرامون آنها محل تجمع گازهاست. این تشخیص و شناسایی برای ناسا یک دستاورد قابل توجه است. این اولینبار است که مخازن و حجمهای سنگین و غلیظ گاز دور یک کهکشان اولیه درعکس به ثبت رسیدهاند. کارشناسان گفتهاند که این گازِ پیرامونی، در نهایت به داخل کهکشانها راه مییابد و موجب شکلگیری ستارههای جدید میشود.
«WASP-107 b» یک اکتشاف جدید
کمبود عجیب گاز متان و ایجاد گرمایش جزر و مدی و ایجاد نوعی گاز منبسط در سیاره فرا خورشیدی «WASP-107 b»؛ یعنی عکس بالا را پدید آورده است. این کشف توسط دو تیم مستقل شامل محققان به دست آمده است. دادههای«وب»، همراه با مشاهدات قبلی از تلسکوپ «هابل»، نشان میدهد که فضای داخلی «WASP-107 b» باید پر حرارتتر از چیزی باشد که قبلا تخمین زده شده است.
کشف لایههایی بسیار نازک گاز پیرامون سیارههای فراخورشیدی
تاریخ ثبت این عکس هشتم ماه مه ۲۰۲۴ است. در توضیح این عکس آمده است: این روزها، تشخیص اتمسفر سیارهای در فاصله دهها یا حتی صدها سال نوری از زمین ممکن است چندان مهم به نظر نرسد، که اینطور نیست. این در حالی است که دانشمندان در دو دهه اخیر در اطراف دهها سیاره فراخورشیدی نشانههایی از جو یافتهاند. نکته مهم این است که همه آن سیارات دارای جوی ضخیم و تحت سلطه هیدروژن هستند که مطالعه آنها نسبتاً آسان است. طبق تحقیقات انجام شده، لایههایی بسیار نازک گازی برخی از سیارههای فراخورشیدی کوچک و صخرهها را در بر گرفتهاند در حالی که ظاهرا قابل تشخیص نیستند.
نمایی جدید از سحابی «کله اسبی»
نمای جدید تلسکوپ «جیمز وب» از سحابی «کله اسبی». این سحابی در نماهای جدید فراقرمزِ «جیمز وب» گویای چرخشش در صحنه کیهانی است. عکسهای بسیار نزدیک از این سحابی، نماهایی پویا را نشان میدهند که قبلا رصد نشده بودند. این فضای ایجاد شده شامل مناطقی عمدتا خنثی است که گرما و گاز و غبارهای درون سحابی را به نمایش میگذارد و در ادامه به گاز داغ یونیزه تبدیل میشود. مشاهدات «جیمز وب» این اجازه را به اخترشناسان میدهد تا به بررسی غباری بپردازند که نور این سحابی را مسدود کرده است. این عکس در تاریخ بیست و نهم آوریل امسال ثبت شده است.