لزوم حفظ و احیای تالابی شگفت‌انگیز در استان البرز/ «امید یک تالاب» تلاشی برای علاقه‌مندی بیشتر به محیط زیست

به گزارش ایلنا به نقل از روابط‌عمومی انجمن مستندسازان سینمای ایران، پس از نمایش مستند «امید یک تالاب» به کارگردانی علی تک‌روستا، میرجلال‌الدین کزازی اظهار کرد: من در سخنی که چندی پیش در جایی راندم در بخشی از گفتار چندین بار پی در پی گفتم؛ ما همه تبهکاریم؛ از فرمانده تا فرمانبر، از کلان تا خرد، از زیبا تا زشت، از دانا تا نادان،‌ زنان، مردان نه تنها در ایران در پهنه گیتی هر کسی که بر این گوی گردان گرامی که آن را زمین می‌نامیم زیست می‌کند تبهکاریم. زیرا پاس این مار مهین را نمی‌دانیم؛ ما تباهکارترین مردمانیم و کسی که عرج مادر خود را نمی‌نهد بی‌گمان آدم نیست.

وی افزود: چند روز پیش روز بوم‌زیست بود، من سخنور نیستم و خود را سخنور نمی‌دانم. دستکم سخنور حرفه‌ای نیستم؛ گاهی سروده‌ای در من می‌جوشد، آنچه که هم اکنون بخت آن را دارم که برای شما برخوانم سروده‌ای از این گونه است. این سروده سرودی برای زمین نام دارد؛ من با سرافرازش این سروده را که مثنوی کوتاهی است به ابرمرد بوم‌زیست ایران استاد کهرم پیش‌کش می‌دارم.

در ادامه این نشست کزازی سروده‌ خود را به اسماعیل کهرم بوم‌شناس و فعال محیط زیست تقدیم کرد.

اسماعیل کهرم در بخشی از این نشست گفت: در زندگی یک آدم ۷۸ ساله یک لحظاتی هست که آدم خوشحال و مغرور می‌شود و به خودش افتخار می‌کند. امروز از آن لحظاتی بود و من تابحال کمتر چنین احساس افتخاری نسبت به خودم داشتم. وقتی که استاد کزازی محبت کردند و این شعر را در مورد کارهای ناچیز بنده سرودند و اینجا قرائت کردند حالا من روی ابرها پرواز می‌کنم.

کهرم خاطرنشان کرد: از دیدن این فیلم لذت بردم، این تالاب اسمش چیز دیگری بود و بعد عنوانش را به صالحیه تغییر دادند. ما استاد تغییر نام هستیم، سیزده بدر را به روز طبیعت تبدیل می‌کنیم؛ من وقتی کودک بودم اسم سیزده بدر در من نشاط و شادی در طبیعت را ایجاد می‌کرد ولی حالا اسم آن را به روز طبیعت تغییر داده‌اند. تالاب قارپوزآباد که در ترکی به هندوانه ترجمه می‌شود، چه اشکالی داشت؟

وی در پاسخ به پرسشی درباره اهمیت تالاب در محیط زیست اظهار کرد: هیچ میدانید که تالاب می‌تواند از زلزله جلوگیری کند، امواج زمین لرزه از اعماق ۱۰ کیلومتری شروع می‌شود و بالا می‌آید و به تالاب که می‌رسد آرام می‌شود و دیگر آن شدت را ندارد که طبقات خاک را نامنظم کند و فرو بریزد.

وز افزود: من تعجب کردم وقتی که پرنده‌های تالاب قارپوزآباد را دیدم. خیلی عجیب است که حدود یک چهارم پرنده‌های ایران در این تالاب وجود دارد. از پرنده‌های شکاری گرفته تا پرنده‌های مهاجر که مسافت‌ بسیار طولانی را طی می‌کنند تا به اینجا برسند. چه چیزی در این تالاب هست که فلامینگوها سعی می‌کنند خود را به اینجا برسانند. من یک عقاب تالابی در اینجا دیدم، قطعاً غذای این پرنده‌ها تأمین می‌شود که در اینجا حضور دارند. تنوع گونه‌ها در این تالاب واقعاً عجیب است و جا دارد که به این تالاب رسیدگی شود.

وی با اشاره به اهمیت زیست محیطی تالاب‌ها گفت: طراوت و رطوبتی که تالاب‌ها به فضا و هوای تنفسی ما می‌دهند، بی نظیر است. یک تالاب محل گسترش و پراکندگی پرنده‌ها است و بسیاری از این پرنده‌ها برای شکار مناسب هستند ولی تصور نمی‌کنم که تالاب قارپوزآباد الان این استعدادها را داشته باشد. تالاب‌ها سفره آب زیرزمینی را تأمین می‌کنند و در لایه‌های زمین آبی را تشکیل می‌دهند که کشاورز چاه می‌کند و از آن آب برای کاشت محصولات کشاورزی خود یا آب دادن دام‌هایش استفاده می‌کند. خاصیت تالاب‌ها به راستی بی شمار است و هر جا که تالاب هست با تنوع گیاهان و جانواران و به خصوص حشرات روبرو هستیم. ما بحران آب داریم و باید از غنیمت‌هایمان مراقبت کنیم و برای آیندگان حفظشان کنیم. اگر چنانچه یک تالاب خشک شود مصیبت بزرگی دارد که نمونه‌اش در میناب بندرعباس رخ داد. با از بین رفتن تالاب‌ها شکل‌گیری فروچاله رخ می‌دهد که نمونه این نشست‌ها را در اصفهان شاهد هستیم. پیچیده‌ترین رشته در محیط زیست مسئله آب‌ها و آب‌خانه‌ها است و این موضوع نیازمند نگاه تخصصی است.

رامین محمدی درباره تاریخچه تالاب صالحیه گفت: ما در انجمن شاهنامه برنامه‌ای فرهنگی داشتیم و من به جانوران علاقه زیادی داشتم. به من مأموریتی داده شد تا به محیط زیست بپردازم. سپس سراغ پرنده‌نگری رفتم و به آن اعتیاد پیدا کردم و از باشگاه پرنده‌نگری ایرانیان به ما خبر رسید که تالابی در استان البرز به وجود آمده است. ما شوکه شدیم و از قدیم در کرج زندگی کردیم و برایمان عجیب بود که تالابی در اینجا ایجاد شده است. ما به تالاب مراجعه کردم و آنجا با امید یکه فلاح آشنا شدم و آنجا آنقدر برایم جذاب بود که می‌خواستم آن را هر چه زودتر به همه معرفی کنم.

وی افزود: با امید صحبت کردم و از او خواستم آنجا را بیشتر به ما نشان دهد و در ادامه عکاسان و باشگاه پرنده‌نگری به ما ملحق شد. همه از دیدن تالاب شگفت‌زده می‌شدند و مشکلات تالاب را هر روز بیشتر میفهمیدیم.

برای پرداختن به این تالاب وقتی به یک سمینار دعوت شدیم با کمک‌های علمی آقای هاشمی یک پروپوزال نوشتیم و بعد از آن پروسه‌هایی برای ما تعیین شد که خیلی اذیتمان کردند و همان زمان شیوع کرونا آغاز شد.

وی افزود: اس‌جی‌پی بخشی از کمک‌های انسان‌دوستانه با موضوع محیط زیست است که متشکل آدم‌های خیری در تمام دنیا است که در جهت حفظ و احیای زیست‌بوم‌های محلی تلاش می‌کنند. ما سختی‌های زیادی متحمل شدیم، روزگاری بود که می‌خواستند تالاب را نابود کنند، از وسط تالاب اتوبان رد میشد و با وجود اینکه وسط استان البرز شاهد پدیده حضور فلامینگوها بودیم، کسی به این موضوع توجه نمیکرد ولی در نهایت خروجی تلاش‌ها این شد که الان تالاب را همه می‌شناسند، سازمان محیط زیست وجود تالاب را پذیرفت، استانداری، فرمانداری و ریاست جمهوری نامه‌های ما را امضا کردند و رییس جمهور دستور دادند که به اینجا رسیدگی شود. ما در نهایت نه پیروز شدیم و نه شکست خوردیم، ما در برابر وجدان خودمان رو سفید شدیم، اینجا وطن ماست و آدم باید وطنش را تمیز نگاه دارد و باید بگویم ما خیلی هم عقب نیستیم و متاسفانه همه جا این مشکلات وجود دارد و به نظر می‌رسد که ما انسان‌ها به عمد در جهت نابودی محیط زیست قدم برمیداریم. کارهای زیادی برای انجام دادن داریم و به نظر من کاری که برای این تالاب انجام شد خیلی خوب بود و باید بگویم حضور ۲۲۰ پرنده در اینجا آخرین آمار ما است که عدد بسیار خوبی است و ما واقعا تعجب کردیم چون در ایران کمی بیشتر از ۵۰۰ پرنده داریم.

در ادامه کهرم درباره نقش پرنده‌نگری در توسعه فرهنگ محیط زیستی گفت: من سالها در انگلیس تحصیل کرده‌ام، حرکت‌های خودجوشانه برای حفظ محیط زیست و تالاب‌ها در انگلیس به جایی رسیده که مردم می‌توانند بسیاری از کارهای مطالعاتی پرنده‌ها را خودشان انجام می‌دهند. اگر ما هم بتوانیم چنین روش‌هایی برای آموزش پرنده‌شناسی انجام دهیم می‌توانبم خیلی زود از مردم کمک بگیریم.

وی افزود: ۴۰ یا ۵۰ سال پیش در ایران کسی را نداشتیم که کار ساده‌ای در پرنده‌شناسی انجام دهد و متاسفانه این کارها در انحصار کسانی بود که دوره دیده بودند اما همان حرکت آهسته الان منجر به این شده که ما افرادی را در شهرستان‌ها داریم که به استان‌ها نامه می‌زنند و می‌گویند توانایی انجام سرشماری را داریم. این قدم‌های اول است اما امیدواریم که ما خیلی زود از گروه‌های داوطلب ایرانی استفاده کنیم.

کهرم خاطرنشان کرد: سازمانهای غیر دولتی ما به مرحله‌ای رسیده‌اند که از نظر آگاهی بسیار پیشرفته هستند و میتوان در پروژه‌های گوناگون از آنها استفاده کرد و اینها می‌توانند الان عصای دست ما باشند و به مرور می‌توانند با تخصص بیشتر به شکل چشمگیرتری موثر باشند.

در ادامه این نشست محمدی درباره رواج علاقه‌مندی به پرندگان و محیط زیست اظهار کرد: ما باید از خودمان و خانه‌هایمان شروع کنیم. من در مرحله اول اعضای خانواده‌م را علاقه‌مند کردم و بعد به سراغ دیگر اطرافیانم رفتم. قطعا بهترین راه این است که این علاقه‌ها به هم پیوند بخورد، گروه تشکیل شود و بعد همین گروه‌های محلی در قالب ان‌جی‌او فعالیت کنند، بتوانند یک سری کمک‌ها را دریافت کنند و در اوقاتی مسائل محیط زیستی را پیگیری کنند.