جامعه به فیلم‌های امیدبخش نیاز دارد

به گزارش خبرنگار ایلنا، مستند «آقا نعمت» به کارگردانی علی تک روستا که برای اولین بار در جشنواره سینماحقیقت نمایش داده شد، به تازگی در سینماهای کشور اکران شده است.

این مستند روایتگر داستان یک کوهنورد است که انگیزه متفاوتی از کوهنوردی دارد و قصد دارد رکورد چهار بار صعود از چهار ضلع قله دماوند در یک روز را بشکند.

به بهانه اکران این فیلم مستند با کارگردان آن گفتگویی داشتیم که در ادامه مشروح این گفتگو را از نظر می‌گذرانید:

کشف سوژه و ایده ساخت مستند «آقا نعمت» چگونه شکل گرفت؟

با توجه به آنچه که در جامعه می‌دیدم احساسم این بود که جامعه ما به فیلم‌های انگیزشی و امیدبخش نیاز دارد.

سه سال پیش در قله دماوند بودم که آنجا به صورت اتفاقی به سوژه فیلمم رسیدم. رفتن و برگشتن از بارگاه سوم تا قله دماوند هشت ساعت طول می‌کشید و در آنجا متوجه فردی شدم که می‌گفت در مدت زمان دو ساعت و بیست دقیقه به قله رفته و برگشته است و همانجا با ایشان مصاحبه کردم و متوجه شدم که این آدم با این ویژگی‌ها حتماً در زندگی‌اش با چالش‌هایی روبرو بوده و در جلسه دوم فهمیدم که او از همسرش طلاق گرفته، درگیر پرداخت مهریه همسرش است، ورشکست شده و تصمیم بزرگی گرفته بود که می‌خواست می‌خواست در یک روز زمستانی از چهار ضلع به دماوند صعود کند یعنی در یک روز چهار مرتبه قله را فتح کند و وقتی دیدم که او با وجود همه مشکلات فرد ناامیدی نیست، من هم امید و انگیزه گرفتم که این سوژه را دنبال کنم.

چه ویژگی‌هایی در فیلم باعث شده که آن را اثری امیدبخش بدانید و چرا معتقد هستید که جامعه ما به چنین فیلم‌هایی احتیاج دارد؟

بسیاری از افراد وقتی دچار مشکلات فراوان زندگی می‌شوند منزوی شده و همه چیز را از دست رفته می‌دانند اما آقا نعمت در این فیلم شخصیت خلاف این رویه است.

متأسفانه جامعه ما با معضلات بسیاری روبرو است که البته به نظرم در تمام جوامع معضلات و مشکلات و چالش‌هایی وجود دارد اما مهم‌تر از این معضلات نحوه برخورد ما با آن‌ها است. نمی‌خواهم این موضوع را به مباحث سیاسی و وضعیت امروز جامعه ایران مربوط کنم ولی اینکه ما چگونه چالش‌ها را پشت سر می‌گذاریم موضوع مهمی است و فکر می‌کنم در شرایطی که حتی رسانه‌هایمان اخبار خوب را منتشر نمی‌کنند و غالب اخبار منفی و ناراحت‌کننده هستند و امید و انگیزه مردم را از بین برده‌اند، اینگونه آثار می‌توانند عملکردی خلاف این جریان داشته باشند.

به نظر من یک مستندساز باید با سوژه‌اش ارتباط برقرار کند و من اگر با سوژه نتوانم ارتباط بگیرم قطعاً آن مستند را نمی‌سازم. ۴ سال قبل من اصلاً مستندساز نبودم و در حرفه‌ام با یک مشکل مواجه شدم که مشکلات اقتصادی دیگری برایم ایجاد کرد و در این چالش اقتصادی تصمیم گرفتم در چهل سالگی به سراغ چیزی بروم که دوستش دارم و بعد اولین فیلم مستندم را ساختم.

به دلیل اینکه من هم مثل کاراکتر فیلم «آقا نعمت» با معضلات و چالش‌هایی روبرو شده بودم و تصمیم گرفته بودم که خود را از معضلات با یک کار دیگر نجات دهم توانستم با شخصیت این فیلم ارتباط برقرار کنم. در واقع فیلم «آقا نعمت» برای من از جهاتی یک اثر شخصی نیز به حساب می‌آید.

ساخت فیلم «آقا نعمت» نیازمند تجهیزات مختلف و حتی آمادگی بدنی بالا برای فیلمبردار و کارگردان است. چطور توانستید این شرایط را فراهم کنید؟

اگر «آقا نعمت» در یکی از کشورهای خارجی ساخته شده بود بیشترین و بهترین تجهیزات در اختیار ما قرار داده می‌شد. من این فیلم را با یک دوربین فیلمبرداری،‌ هاشف و سه پایه ساختم و به صورتی کاملاً تک نفری ساخته شده است.

روز صعود فقط شرایط فرق می‌کرد، هیچ کوهنورد حرفه‌ای نمی‌تواند هم‌پای آقا نعمت چهار بار قله دماوند را در یک روز فتح کند و ما برای اینکه این اقدام او را از دست ندهیم ۱۵ نفر تیم پشتیبان در نقاط مختلف آماده کردیم که از ورود و خروج ایشان فیلم بگیریم.

آقا نعمت به من می‌گفت که تو نمی‌توانی با من به قله دماوند بیایی و من ۸ تا ۱۰ ماه همراه او به قله‌های مختلف رفتم و در تمرینات و ورزش‌هایی که داشتم ۱۰ کیلو وزن کم کردم. در روزهای اول واقعاً همراه شدن با این شخص برایم سخت بود و فشار کار به قدری بود که حالم بد می‌شد ولی در نهایت توانستم خود را آماده کنم و خوشبختانه تصویربرداری فیلم به خوبی انجام شد. از آنجا که من علاوه بر کوهنوردی باید دوربین و تجهیزات کارگردانی را همراه خود حمل می‌کردم و از طرفی به کارگردانی و قاب‌ها توجه داشتم کارم از کار یک کوهنورد سخت‌تر هم بود و به همین دلیل ورزش و تمرین لازمه تصویربرداری مستند «آقا نعمت» بود.

با توجه به اینکه آقا نعمت شخصیتی ویژه و متفاوت است، به نظر شما مخاطب می‌تواند با او ارتباط برقرار کند؟

سوژه این مستند سختی‌های بسیاری در زندگی‌اش دیده و با چالش‌های بزرگی روبرو بوده و به نظر من به صورت ناخودآگاه مخاطب با چنین شخصیتی ارتباط برقرار می‌کند. از طرفی مستند «آقا نعمت» از جمله آثار مستندی است قصه دارد و ما صعود این فرد را در فضای پر تعلیق دنبال می‌کنیم.

از طرفی عملکرد آقا نعمت به لحاظ ورزشی یک صعود ارزشمند را به ثبت می‌رساند که متأسفانه به دلیل نبود تجهیزات حرفه‌ای و استاندارد کوهنوردی فدراسیون کوهنوردی این رکورد را ثبت نکرد و دیگر دلیل این ثبت نکردن خطرناک بودن این رکورد است به این معنا که ممکن است پس از ثبت این رکورد هر جوانی تصمیم بگیرد که رکورد آقا نعمت را بشکند.

در صحبتی که با آقا نعمت داشتم به او گفتم که کاش تجهیزات استاندارد کوهنوری قرض می‌گرفتی و این رکورد را به ثبت می‌رساندی ولی او در پاسخ به من گفت که هدفش به ثبت رساندن این رکورد نبوده و فقط قصدش این بوده که با این رکورد به دیگران بفهماند که انسان‌های عادی و حتی فقیر هم می‌توانند این کارهای بزرگ را انجام دهند.

شاید برخی مخاطبان با دیدن این فیلم تصور کنند که اقدام آقا نعمت در برابر مشکلاتی که داشته نوعی فرار بوده است.

کسی که تجربه کوهنوردی داشته باشد می‌داند که کوه به انسان آرامش می‌دهد و آقا نعمت مدت‌ها کوهنوردی کرده و حتی از دل کوه با جمع‌آوری علف‌های کوهی و زرشک کوهی و فروش آن‌ها کسب درآمد می‌کرده و کوه به نوعی به مأمن و محل آرامش او تبدیل شده است. او به مرور زمان با کوه ارتباط گرفته و حالا به یک لیدر و راهنما در کوه تبدیل شده و از این طریق امرار معاش می‌کند. خوشبختانه به تازگی اتفاقات خوبی هم برای او در حال رخ دادن است.

متأسفانه ما در زندگی شهری ارتباطمان با طبیعت را از دست داده و آن را به فراموشی سپرده‌ایم. مسائل مادی قطعاً در دنیای امروز مهم هستند اما ما به راه‌هایی برای کسب آرامش نیاز داریم و با رفتن به دل کوه و طبیعت می‌توانیم این آرامش را کسب کنیم و به جاهایی برویم که هیچ سرمایه‌داری امکان رفتن به آنجا را ندارد.