گزارش دومین روز جشنواره موسیقی نواحی/ همبستگی اقوام

به گزارش ایلنا به نقل از ستاد خبری شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، پیش از آغاز اجراهای شب دوم این جشنواره محمد علی مرآتی (دبیر شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران) اظهار داشت: در ابتدا شاهد اجرای یک گروه موسیقی از شمال بوشهر (منطقه شبان‌کاره) با هنرمندی پولاد قهرمانان (نوازنده نی‌انبان) و مصطفی خرم‌دل (نوازنده ضرب) خواهیم بود. 

سپس این دو هنرمند روی صحنه حاضر شدند و قطعاتی با عنوان «حاجیونی»، «دَوّاری» و «آوازهای محلی_سازی» را برای مخاطبان اجرا کردند.

اجرای جشنواره در پایتخت اتفاق خوبی است

پولاد قهرمانان پس از اجرایش گفت: برگزاری جشنواره موسیقی نواحی ایران اتفاق بسیار خوبی است؛ بویژه این دوره که در تهران برگزار شد و از استقبال خوبی هم برخوردار بود و فرصتی بوجود آورد تا دل مردم شاد شود. هر چند که این روزها شاهد یک اتفاق ناخوشایند هم بودیم و به مردمان کشور عزیزمان که در پی حادثه تلخ کرمان به سوگ و غم نشستند، تسلیت می‌گویم. 

اجرای دیگر شب دوم به یک گروه موسیقی از مازندان اختصاص داشت که با هنرمندی و سرپرستی سعدی صادقی و با همراهی پویا محسنی، رضا رحمانی، سپهر علیزاده و سیدمحمدباقر اسدی که از اعضای این گروه موسیقی از شهر آمل مازندران بودند، به صحنه رفت. 

«میشه حال»، «کتولی»، «نازنین‌یار»، «آواز بَمِرده مال» و «وطن» از قطعات اجرایی این بخش بودند. 

سعدی صادقی: جشنواره موسیقی نواحی موجب حفظ و ترویج و اشاعه آواها و نواهای موسیقی ایران زمین است

سعدی صادقی نیز برگزاری جشنواره موسیقی نواحی را فرصتی برای ارائه آثار موسیقایی فاخر عنوان کرد و گفت: برگزاری چنین جشنواره‌هایی همچون موسیقی نواحی ایران موجب می‌شود موسیقی اصیل و کهن اقوام ایران که به موجب پررنگ شدن بیش از حد فضای مجازی در زندگی مردم کم‌رنگ شده است، بیشتر دیده شود و این رویداد مهم موسیقایی می‌تواند موجب حفظ و ترویج و اشاعه آواها و نواهای موسیقی ایران زمین است. 

در بخش دیگری از برنامه شب گذشته، بابک خضرایی (رئیس دانشکده موسیقی دانشگاه هنر تهران) که به عنوان میهمان در این برنامه حضور پیدا کرده بود، در سخنانی کوتاه ضمن اشاره به جایگاه موسیقی فولکلوریک در ۴۰ سال گذشته و تلاش‌های صورت گرفته توسط هنرمندان در این عرصه اظهار داشت: امیدواریم بتوانیم با کمک همکاران، هنرمندان و پژوهشگران این موسیقی چه در بخش دانشگاهی و غیر دانشگاهی، تلاش‌ها را همسو و متمرکز کنیم تا در دانشکده‌ها بیش از پیش شاهد تمرکز و تحقیقات موسیقی فولکور ایران باشیم. 

سپس نوبت به اجرای موسیقی لری بود که با هنرمندی محمد باجلاوند (نوازنده کمانچه) و علی باجلاوند (نوازنده ضرب) با اجرای بداهه‌نوازی بر اساس مقام‌های موسیقی لری روی صحنه رفت. 

در بخش دیگری از اجراهای شب دوم جشنواره موسیقی نواحی ایران نوبت موسیقی عاشیقی بود که با هنرمندی آیت قنبری از عاشیق‌های شناخته‌شده منطقه آذربایجان در ۴ بخش به صحنه رفت؛ دیوان عثمانی، مصری کوراغلو، مارش آذربایجان و جنگی کوراوغلو بخش‌های مختلف اجرای عاشیق قنبری بودند. 

جشنواره نواحی بستری برای نسل جوان موسیقی است

عاشیق آیت قنبری نیز درباره حضورش در جشنواره موسیقی نواحی گفت: من در هر دو مرحله این جشنواره اجرا داشتم. 

این جشنواره متفاوت با دیگر جشنواره‌هایی است که در سرتاسر کشور برگزار می‌شود و در واقع بستری برای نسل جوان موسیقی است. اگر چنین جشنواره‌هایی نباشند، ارتباط ما هنرمندان کمتر و کمتر می‌شود. بر همین اساس این جشنواره فرصتی برای دیدار و اجرای هنرمندان موسیقی نواحی در کنار یکدیگر است. 

پس از موسیقی عاشیقی نوبت اجرایی با گروه‌نوازی هنرمندان ترکمن بود که به سرپرستی ابراهیم جرجانی و با همراهی میثم شاعری، حاجی محمد ایری و حمید بک‌زاده روی صحنه رفت. در این بخش ابتدا تکنوازی نی زبانک و زنبورک به اجرا در آمد. بخش دوم تکنوازی کمانچه و بخش سوم موسیقی با کلام با اجرای قطعات «زیبا گُزل» و «تَشنید» بود و در پایان تکنوازی دو تار با آهنگ «دوست‌محمد» به اجرا درآمد. 

ابراهیم جرجانی و روایتی از همبستگی اقوام

ابراهیم جرجانی هم ضمن ابراز خرسندی از برگزاری این جشنواره بیان داشت: این جشنواره برای دوستداران هنر اتفاق خوبی است و معرف یک موسیقی بکر در کشورمان است. از دیرباز همبستگی در بین اقوام ایران بوده و هست و برگزاری این جشنواره و دور هم جمع شدن هنرمندان در کنار یکدیگر خود گواه این موضوع است. 

از دیگر اجراهای شب گذشته، اجرای اعظم جوانبخت (نوازنده دوتار) از شهر قوچان بود که با همراهی صبا عباسی و نیما جمشیدی روی صحنه رفت. 

«دُندبای»، «مُراد چُلاق»، «صندوق مقامی» و «حسین‌یار» از قطعات این گروه بود که به اجرا درآمد. 

 اجرا در تهران برایم جالب بود

اعظم جوان‌بخت درباره این تجربه بیان کرد: من در مرحله اول جشنواره که در گنبد برگزار شد نیز اجرا داشتم اما اجرا در تهران برایم جالب‌تر بود و فرصتی است تا با هنرمندان بسیاری از اقصی‌نقاط کشور آشنا شویم و بسیار خوشحالم که در این جشنواره شرکت داشتم. 

اما دومین شب از مرحله ملی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران با حضور هنرمندانی از بوشهر به پایان رسید که در این بخش ناخدا علی ستوده با اجرای شروه‌خوانی و مجید پاکدل با اجرای نی جفتی و با همراهی اردشیر طهماسبی به هنرمندی پرداختند. 

چاووشی‌خوانی، حاجیانی، بیت‌خوانی با همراهی نی جفتی و تکنوازی نی جفتی و ضربی بوشهری از قطعات اجرایی این بخش بود. 

ناخدا ستوده و خرسندی از اجرا در پایتخت 

ناخدا ستوده نیز ضمن خرسندی از برگزاری این دوره از جشنواره بیان داشت: جشنواره موسیقی نواحی ایران اتفاق بسیار خوبی است؛ بویژه اینکه این دوره در تهران برگزار شد و هنرمندان توانستند دیداری با یگدیگر تازه کنند. 

در پایان برنامه شب گذشته، حماسه حق‌پرست (رئیس انجمن موسیقی استان بوشهر و پژوهشگر موسیقی این منطقه) در سخنانی ضمن تشکر و قدردانی از برگزارکنندگان این جشنواره گفت: جا دارد در این برنامه یادی کنیم از استاد احمدعلی شرفی از نوابغ نی جفتی و نی‌انبان که حدود دو ماه گذشته فوت کرد و جای چنین بزرگانی در بین ما خالی است. 

او افزود: در موسیقی آیینی و موسیقی منطقه‌ای بوشهر سازهای ملودیک حول دو محور ساز بادی نی‌انبان و نی جفتی است که افتخار دارم همواره در کنار استاد بزرگوار مجید پاکدل بیاموزم. استاد بزرگی که نیم قرن این ساز را نواخته و اجرا کرده و این ساز و رپرتوار و کارگان موسیقی بوشهر را سینه به سینه در نزد بزرگان فرا گرفته و با حفظ تمامی اصالت‌ها و مولفه‌های موسیقی بوشهر به نسل بعد انتقال داده است. همچنین استاد ناخدا علی ستوده که موسیقی آوازی بوشهر را در وحله اول از زنده‌یاد مادرش در منطقه بندرگاه آموخته و با رعایت همه شئونات آوازی و مولفه‌های لحن موسیقی بوشهر در بخش آوازی آن را اجرا کرده است. 

دومین نشست پژوهشی

دومین نشست پژوهشی مرحله ملی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران عصر روز گذشته (۱۷ دی‌ماه) با سخنرانی محمدرضا آزاده‌فر و با موضوع رویکردهای نوین در مطالعات اتنوموزیکولوژی ایران برگزار شد.

محمدرضا آزاده‌فر که سخنرانی خود را با موضوع «رویکردهای نوین اتنوموزیکولوژی ایران» ارائه داد، در ابتدای سخنانش گفت: سخنان امروز بنده چندان جنبه عمومی ندارند و بیشتر مورد توجه متخصصین خواهد بود. 

این استاد دانشگاه و اتنوموزیکولوگ بخشی از سخنان خود را به مقوله ظهور مکتب «کلن» در ایران اختصاص داد و اظهار کرد: با شروع فعالیت‌های محمدتقی مسعودیه و یوزف کوکرتز در ایران عرصه برای ورود رویکردهای مطالعاتی مکتب آلمان به ویژه کلن در ایران فراهم آمد. 

او بخشی از سخنانش را به برهه تاریخی کم‌فروغ شدن مطالعات اتنوموزیکولوژی در ایران اختصاص داد و گفت: از اوایل دهه ۹۰ پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها در رشته اتنوموزیکولوژی آغاز شد. انتشار کتاب زنده‌یاد محمدتقی مسعودیه نیز در این مسیر بسیار راهگشا بود و با شروع فعالیت نویسندگانی مانند محسن حجاریان، جریان نوین مطالعات اتنوموزیکولوژی در عرصه نشر کتاب ایران ظهور یافت. این جریان با انتشار کتاب «اتنوموزیکولوژی رویکردهای مطالعاتی» توسط نشر نی در سال ۱۴۰۱ تداوم یافت. 

آزاده‌فر سپس به بررسی مدل‌های پژوهشی کتاب «اتنوموزیکولوژی رویکردهای مطالعاتی» پرداخت و در بخش دیگر از سخنانش درباره مدل‌های پژوهشی موسیقی و زندگی اجتماعی، موسیقی و هویت، موسیقی و باورهای مذهبی و اعتقادی، موسیقی جادو و درمان، موسیقی و بدن، موسیقی و جنسیت، موسیقی و سیاست، موسیقی و مهاجرت، موسیقی و زبان، سازشناسی، آوانگاری و تجزیه و تحلیل ساختاری صحبت کرد. 

بخش دوم این نشست پژوهشی به پرسش و پاسخ دانشجویان حاضر در سالن اختصاص داشت و محمدرضا آزاده‌فر نیز نقطه‌نظرات خود را در پاسخ به پرسش‌ها مطرح کرد. 

مرحله ملی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران از ۱۶ تا ۱۸ دی‌ماه به دبیری محمدعلی مرآتی و در یک گستره ملی به همت دفترموسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران و با مشارکت بنیاد رودکی در حال برگزاری است و ۱۹ دی‌ماه نیز تالار رودکی میزبان آیین اختتامیه این رویداد ملی خواهد بود.