حمیدرضا حافظی مطرح کرد؛
سینمای انیمیشن می‌تواند به اندازه نفت برای کشور درآمدزایی داشته باشد/ باید اقتباس‌ها را علمی‌تر کرد/ انیمیشن ایران به زودی در جهان مطرح می‌شود
حمیدرضا حافظی با اشاره به اینکه در سال‌های اخیر اقداماتی برای ارتقای سطح کیفی سینمای انیمیشن صورت گرفته، تأکید کرد: سینمای انیمیشن می‌تواند به اندازه نفت برای کشور درآمدزایی داشته باشد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، به تازگی آثار راه‌یافته به سیزدهمین جشنواره پویانمایی معرفی شده‌اند و هیئت انتخاب این دوره را از بین ۵۲۴ فیلم رسیده به دبیرخانه انتخاب کرده‌اند.
جشنواره پویانمایی می‌تواند رویدادی برای ارزیابی این گونه سینمایی در کشورمان باشد و از طریق بررسی سطح کیفی آثار راه یافته و حتی ارسال شده به این جشنواره می‌توان به یک ارزیابی از پیشرفت‌های صورت گرفته در این عرصه و کشف نقاط ضعف سینمای انیمیشن در ایران رسید.
با توجه به پایان کار هیئت انتخاب این رویداد سینمایی با حمیدرضا حافظی (یکی از اعضای هیئت انتخاب) گفتگویی داشتیم که در ادامه مشروح این گفتگو را می‌خوانید:
آثار ارسال شده به سیزدهمین جشنواره پویانمایی در چه سطحی بودند و آیا می‌توان نسبت به سال‌های قبل پیشرفتی در سینمای انیمیشن ایران مشاهده کرد؟
فکر می‌کنم جشنواره امسال هم جشنواره‌ای است که در آن آثار درجه یک بسیاری را شاهد خواهیم بود و طبیعتاً در کنار آثار درجه یک شاهد آثاری متوسط که در بین آن‌ها هم فیلم‌هایی نسبتاً بالاتر از سطح متوسط و پایین‌تر وجود داشتند. در واقع باید بگویم در بین ۵۲۴ فیلم ایرانی ارسال شده آثاری در سطوح کیفی مختلف وجود داشت.
باید بگویم در بین فیلم‌هایی که می‌توان آن‌ها را فیلم‌های عالی دانست آثاری وجود دارد که در بالاترین سطح کیفی سینمای انیمیشن جهان قرار می‌گیرند و به نظر من با توجه به تجربه چند ساله برگزاری جشنواره پویانمایی و هوشمندی دبیر جشنواره امسال شاهد فیلم‌های خوبی خواهیم بود. سعی ما در هیئت انتخاب این بود که فیلم‌های خوبی به جشنواره راه پیدا کنند و آثاری در این جشنواره نمایش داده شوند که به ارتقای انیمیشن ایران کمک کنند و معمولاً آثار راه یافته توانستند با مجموع آرای اعضای هیئت انتخاب به این رویداد راه پیدا کنند.
ویژگی‌های قابل توجه آثار راه یافته به سیزدهمین جشنواره پویانمایی چه بود و چه رویکردهای جدیدی در بین آثار مشاهده کردید؟
یکی از ویژگی‌های مهم این دوره از جشنواره تنوع آثار بود که این تنوع را در تکنیک و موضوع می‌توان مشاهده کرد. امسال شاهد رنگ‌آمیزی موضوعی و محتوایی بسیاری در بین فیلم‌های انیمیشن بودیم. در بین فیلم‌ها هم آثاری دیده می‌شود که به مضامین عمیق عرفانی و فلسفی پرداخته‌اند و در واقع مضامین پیچیده‌ای دارند و از طرفی شاهد فیلم‌هایی هستیم که موضوعات و مضامین ساده را دستمایه اثر خود قرار داده و با خلاقیت در قالب انیمیشن قصه‌شان را روایت کرده‌اند.
امسال شاهد تنوع تکنیک‌های اجرایی در بین فیلم‌ها بودیم و انیمیشن‌سازهای ایرانی آثار جالب توجهی با تکنیک استاپ موشن، دو بعدی، سه بعدی، تجربی و... داشتند که اتفاقاً پیشرفت‌هایی هم در همه زمینه قابل مشاهده است.
در حال حاضر نقطه ضعف سینمای انیمیشن ایران را چه می‌دانید؟
فکر می‌کنم ضعفی که سال‌های قبل هم شاهدش بودیم همچنان وجود دارد و ما علی‌رغم اینکه با سبدی رنگارنگ از موضوعات و تکنیک‌های مختلف روبرو هستیم و می‌توانیم به سینمای انیمیشن‌مان افتخار کنیم ضعف در داستانگویی کاملاً مشهود است و در بین آثار ارسال شده به جشنواره هم اگر بخواهم به طور کل یک ضعف عنوان کنم، قطعاً این اشکال در داستانگویی است.
جای داستانگویی دراماتیک در سینمای انیمیشن ما کم‌رنگ است و ما باید روی این موضوع کار کنیم و هر چند که پیشرفت‌هایی هم در این حوزه صورت گرفته اما همچنان نیاز داریم که در حوزه فیلمنامه پیشرفت کنیم. در واقع پیشرفتی که در داستانگویی و فیلمنامه داشتیم به اندازه رشد ما در تکنیک نبوده و باید کارگاه‌های آموزشی بیشتری برای تولیدکنندگان انیمیشن داشته باشیم و مدیران فرهنگی باید برنامه‌های بیشتری برای ارتقای سطح کیفی فیلمنامه در سینمای انیمیشن داشته باشند. البته باید بگویم که در بین فیلم‌های این دوره جشنواره معدود آثاری هستند که هم در تکنیک و هم در قصه‌گویی توانسته‌اند درخشان باشند و آنچه که مطرح کردم یک ضعف کلی بود.
به نظر شما چه راهکارهایی می‌توان برای ارتقای فیلمنامه‌نویسی در سینمای انیمیشن داشت؟
در گذشته گفته می‌شد که سینمای انیمیشن ایران در تکنیک بسیار ضعیف است و اکثر انتقادها متوجه ضعف سینمای انیمیشن ایران در تکنیک بود اما امروز شاهد هستیم که انیمیشن ایران در این مورد بسیار پر توان است و نهادهایی فرهنگی مثل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، مرکز پویانمایی صبا، مرکز سیمای استان‌ها، حوزه هنری و همچنین بخش خصوصی آثار بسیار خوب و با کیفیتی تولید می‌کنند و می‌توان گفت که سینمای انیمیشن ایران امروز حرف‌های زیادی برای گفتن دارد اما هنر داستانگویی ما عقب‌تر از هنر اجرا در انیمیشن است و به نظر من یکی از دلایل اصلی این اتفاق ریشه در ادبیات ما دارد و ما باید ببینیم که آیا ادبیات کهن ما دراماتیک هستند یا خیر و با شناسایی درست منابع اقتباس باید اقتباس‌هایمان را علمی‌تر کنیم و اگر قصد داریم گفته‌هایمان را به ادبیات کهن پیوند دهیم باید آن‌ها را امروزی و دراماتیک کنیم و از طرفی باید بین ادبیات ملی ما و آثار روز جهان پیوندی وجود داشته باشد.
یکی از اصلی‌ترین کارهایی که می‌توان انجام داد این است که فعالان عرصه انیمیشن آثار موفق روز دنیا را دنبال کنند و عوامل موفقیت این آثار را کشف کنند. به نظر من تولیدکنندگان ایرانی کنکاش کمتری روی آثار انیمیشن روز جهان دارند و ما نیاز داریم که روی فیلمنامه‌های موفق ذره‌بین بیندازیم و این آثار را بیشتر آنالیز کنیم.
نمی‌توان همه مشکلات را به کمبود بودجه مرتبط دانست ما با بیشترین بودجه و فیلمنامه‌ای ضعیف نمی‌توانیم اثری با کیفیت تولید کنیم و امروز که ما در تکنیک به سینمای روز دنیا نزدیک شده‌ایم، نیاز اصلی سینمای انیمیشن ایران رفع ضعف‌های موجود در فیلمنامه است که البته این ضعف در سینمای رئال ما هم وجود دارد و همه تقصیر را نمی‌توان متوجه فیلمنامه‌نویسان دانست؛ مسئولان باید حمایت‌های بیشتری از فیلمنامه داشته باشند و دستمزد فیلمنامه‌نویسان در کشور ما باید افزایش پیدا کند.
علاوه بر این رسانه‌ها هم می‌توانند به سینمای انیمیشن کمک کنند، متأسفانه به آن اندازه‌ای که سینمای رئال در رسانه‌های ما جدی گرفته می‌شود، سینمای انیمیشن جدی نیست و رسانه‌ها کمتر به آسیب‌شناسی این سینما توجه دارند. رسانه‌ها می‌توانند جریان‌ساز باشند و باید با کمک رسانه‌ها و بحث‌های کارشناسی که رسانه‌ها مطرح می‌کنند حلقه‌های مفقوده فیلمنامه‌های انیمیشن را پیدا کرد. با رفع این مشکلات و با توجه به اینکه ادبیات ما در نثر، نظم و حتی ادبیات شفاهی غنی است می‌توانیم به فیلمنامه‌های درخشانی برسیم.
بخش خصوصی چه سهمی در بین آثار ارسال شده به جشنواره داشت؟
بخش خصوصی هم آثار بسیاری به جشنواره ارسال کرده بود و این نشان می‌دهد که انیمیشن در ایران واقعاً زنده است و اتفاقاً با توجه به موفقیت سینمای انیمیشن در گیشه و فروش خوب بسیاری از آثار بخش خصوصی هم بسیار پر توان به این عرصه ورود کرده و حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.
بودجه، سواد، اشتیاق و عشق و علاقه مجموعه عواملی هستند که سینمای انیمیشن ایران را ساخته‌اند و ایمان دارم که انیمیشن ایران به زودی در جهان بسیار مطرح می‌شود و برای اینکه زودتر به این سطح برسیم باید از این سینما حمایت شود و باید با فرصت‌سازی جلوی مهاجرت انیماتورها و هنرمندانمان را بگیریم و کاری کنیم که به جای کمپانی‌های خارجی انیماتورها و فعالان این عرصه با کمپانی‌های داخلی کار کنند چراکه این افراد ذخیره‌های فرهنگی و حتی صنعتی بی‌نظیری برای کشور ما هستند. در سال‌های اخیر اقداماتی در جهت حمایت از سینمای انیمیشن رخ داده و مشخص است که مسئولان به اهمیت این سینما پی برده‌اند. سینمای انیمیشن به اندازه نفت می‌تواند برای کشور درآمدزا باشد و باید یک اراده ملی برای ارتقای این سینمای ارزشمند وجود داشته باشد.
