یک مستندساز مطرح کرد؛
اهمیت مخاطب‌سنجی در سینمای مستند/ ساز و کارهای جذب مخاطب باید بررسی شوند
محمد فرزین‌نیا کارگردان سینمای مستند معتقد است تبلیغات منظم برای فیلم‌های مستند می‌تواند موثر باشد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، محمد فرزین‌نیا درباره وضعیت اکران فیلم‌های مستند گفت: یک سال بیشتر است که مستند «کنترپوان» به کارگردانی من در سایت هاشور اکران شده است و اینکه یک پلتفرم برای اکران فیلم‌های مستند، کوتاه، انیمیشن و… قدم برداشته است، خیلی اتفاق خوب و مثبتی برای دیده شدن این فیلم‌ها به حساب می‌آید. اما این اتفاق نیازمند این است که قدم‌های بعدی را هم مدیران مرکز و سایت هاشور بردارند. برای مثال من هیچ واکنش و اطلاعی از اکران فیلم‌ام در سایت هاشور ندارم. یعنی هم از لحاظ کمی نمی‌دانم چه تعداد مخاطبانی این مستند را دیده‌اند و هم از لحاظ کیفی به جز یک نظر، نظر دیگری در سایت ثبت نشده است. حداقل برای خود فیلم‌سازان و تهیه‌کنندگان باید این امکان وجود داشته باشد.
او ادامه داد: باید دسترسی برای مستندسازان قائل شوند که یک برآورد و ارزیابی داشته باشند که آیا هر ماه میزان مخاطب ثابت مانده، کمتر شده یا بیشتر شده است. مثلا دوستانی که می‌خواستند در محفل‌های فرهنگی مستند «کنترپوان» را اکران کنند و نقد و بررسی انجام دهند، به آن‌ها توصیه کردم که به مخاطبان‌شان بگویند که این مستند را در سایت هاشور ببینند. یعنی به جای اینکه در یک محفل ۳۰ یا ۴۰ نفری بخواهیم مستند را پخش کنیم و بعد هم مشخص نیست هزینه‌ها به چه شکل تخصیص داده شود، دوستان در هاشور آن را تماشا کنند که باز هم متوجه نشدم چند نفر این مستند را دیده‌اند.
فرزین‌نیا توضیح داد: وقتی هم با دوستان مرکز گسترش (تولیدکننده فیلم) تماس گرفتم، لطف داشتند و گاهی گفتند که بعد از ۶ ماه یا یک سال تعداد مخاطبان چقدر شده است. اما سایت هاشور دسترسی را فقط به مرکز گسترش اختصاص می‌دهد نه خود فیلم‌سازان. این مسئله‌ای است که به نظر می‌رسد اگر ساز و کاری در سایت اتفاق بیفتد یا دوستان و مدیران تدبیری بیاندیشند، شرایط بهتر خواهد شد. اینکه به خود فیلم‌ساز هم این ارزیابی داده شود که میزان مخاطبان چقدر بوده است، می‌تواند کمک‌کننده باشد.
فرزین‌نیا همچنین گفت: برای تبلیغ مستندها هم با توجه به تجربه‌ای که داشته‌ام به این شکل است که سایت هاشور در شبکه‌های اجتماعی و سایت تبلیغ انجام می‌دهد. سایت هاشور با پیج‌های پرمخاطب همکاری می‌کند که آن‌ها هم تبلیغات فیلم‌های هاشور را انجام می‌دهند. به طور کلی از یکسو می‌توان گفت که قدم‌هایی برداشته شده است و نمی‌توانیم این قدم‌ها را نادیده بگیریم. اما کافی نیست و تبلیغاتی که برای فیلم‌های مستند در شبکه‌های تلویزیونی پخش می‌شوند، مخاطبان زیادی را به خودشان جلب می‌کنند. پس مخاطب وجود دارد، منتهی چه ساز و کاری می‌شود اندیشید که این مخاطب را به سمت سینمای مستند جذب کنیم، اهمیت دارد که در حوزه تخصصیِ پخش‌کننده‌ها است.
این کارگردان توضیح داد: بعد از اینکه یکسری تبلیغ برای مستند «کنترپوان» انجام شد بعد از مدتی متوقف شد. در حالی که هر کسی که در آن دوران این تبلیغ‌ها را ندیده باشد، می‌شود که هر سه ماه یا ۶ ماه این تبلیغات تجدید شوند. ضمن اینکه یک نقدی هم به مستندسازان دارم که در حوزه پخش، ما هم خیلی با دید اینکه فیلم قرار است برای چه مخاطبی، چه گروه سنی و چه دسته‌بندی از مخاطب باشد، کار نکرده‌ایم. شاید یک کارگروه‌های ویژه‌ای به شکل سمینار و ورک‌شاپ باید در حوزه پخش تشکیل شود. البته در جشنواره سینماحقیقت این ورک‌شاپ‌ها برگزار شده است اما اینکه خود مستندسازان هم از جدیدترین روش‌های تبلیغ و پخش فیلم اطلاع داشته باشند، ممکن است راه‌گشا باشد.
او ادامه داد: جشنواره سینماحقیقت یک حالت متضادی دارد. از یک طرف خیلی جشنواره مهمی است و غنیمتی برای فیلم‌سازان به حساب می‌آید. به دلیل اینکه اعتباری را طی این همه سال کسب و یک سری مخاطب را جذب و راهی را طی کرده است. این جشنواره حتی در دوره‌هایی به عنوان معتبرترین جشنواره در کل ایران شناخته شد و خیلی‌ها ایران را با جشنواره سینماحقیقت می‌شناسند که از جشنواره فجر جلوتر است. اما سیاست‌گذاری‌های اشتباه در دوره‌های مختلف، این جشنواره را از آن اعتباری که مستندسازان صاحب‌نامی در آن حضور داشتند، دور کردند. این جشنواره فراز و فرودهایی داشته است که الان در زمان فرود قرار دارد. همچنین ما در دو، سه سال گذشته با اقبال کمتری از سوی فیلم‌های بین‌المللی و شاخص در جشنواره سینماحقیقت مواجه بوده‌ایم و متاسفانه من چنین برآوردی را برای امسال هم ارزیابی می‌کنم.
فرزین‌نیا در پایان گفت: از طرفی هم باید بگویم که جشنواره سینماحقیقت همیشه برایم مغتنم بوده و دو دوره در این جشنواره مستند داشته‌ام و دوره‌های دیگر هم به عنوان مخاطب حضور داشته‌ام و فیلم دیده‌ام. این جشنواره همیشه برایم آموزنده بوده است و لذت برده‌ام. اما از طرف دیگر هم حسرت این را دارم که جشنواره‌ای که در آن نقطه عظیمت یک حرکت خوبی را شروع کرده بود، حالا آن مسیر را ادامه نمی‌دهد. ما با یک رکود تولید در سال‌های قبل مواجه بوده‌ایم و امسال کمی تعداد فیلم‌هایی که ساخته شده افزایش پیدا کرده است. اما نمی‌دانیم این افزایش در چه ژانرها و با چه کیفیتی است. آیا اجازه داده شده است که کمی نقد اجتماعی و کمی مستندهایی که بتوانند واقعیت‌های اجتماعی را هم بیان کنند، حضور داشته باشند؟ سال‌های قبل این اتفاق نیفتاده و به همین دلیل جشنواره یک حالت گلخانه‌ای پیدا کرده است. به همین دلیل مدیران صبر و شکیبایی در قبال فیلم‌سازان نداشتند که اجازه دهند آن‌ها فیلم‌های‌شان را بسازند و به آن‌ها اعتماد نکرده‌اند. از آن‌جایی که اوضاع سینمای مستند خوب نیست، اوضاع جشنواره هم خوب نخواهد بود.
