بازی‌های رومیزی«باستانی شهر سوخته» و «مار و دُم شهر سوخته» رونمایی شد

به گزارش ایلنا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، مراسم رونمایی از بازی‌های رومیزی«باستانی شهر سوخته» و «مار و دُم شهر سوخته» به همت پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری با همکاری شورای نظارت بر اسباب‌بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.

مصطفی ده‌پهلوان رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، در این مراسم خطاب به دانش‌آموزان حاضر گفت: میراث‌فرهنگی ما چراغ راه آینده ما است و اگر این‌ واژه را جستجو کنید به معنای واقعی میراث‌فرهنگی خواهید رسید.

او تصریح‌کرد: اگر میراث‌فرهنگی و تجربه زندگی گذشتگان این کشور را درست درک کنیم می‌توانیم کشوری آباد داشته باشیم در غیر اینصورت بدانید که میراث‌فرهنگی‌مان را خوب درک نکرده‌ایم و از تجربه نیاکانمان برای حل معضلات و مشکلات امروز جامعه‌مان بدرستی استفاده نکرده‌ایم.

رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری افزود: اینها نکات کلیدی هستند که شما باید در بخش‌های مختلف میراث‌فرهنگی اعم از موزه‌ها، محوطه‌ها و ... دنبال کنید و ما باستان‌شناسان هم در این‌ راه به شما کمک خواهیم کرد.

ده‌پهلوان گفت: ما می‌توانیم در زندگی روزمره؛ تبلیغات محیطی، تابلو‌ها، بازی‌ها و... به اشکال مختلف از میراث‌فرهنگی استفاده کنیم زیرا که میراث‌فرهنگی هویت گذشتگان ما و هویت امروز ما است.

او اظهارکرد: باور من این است که شما دانش آموزان نگهبانان و پاسبانان آینده سرزمین ایران و میر‌اث‌فرهنگی آن هستید ما هم تلاش می‌کنیم که میراث‌فرهنگی را به شما معرفی کرده و شما نیز بدرستی از آن پاسداری کنید.

در ادامه این نشست سید منصور سید سجادی سرپرست کاوش‌های باستان‌شناسی شهر سوخته با اشاره به بازی باستانی شهرسوخته گفت: بازیهایی از این دست را در خاورمیانه؛ ترکمنستان، قبرس، مصر و معروفترین آن را در گورستان سلطنتی اور در عراق امروزی داریم که شباهت فراوان و شگفت‌انگیزی به بازی شهر سوخته دارد.

او با اشاره به اینکه در باستان‌شناسی به دنبال رقابت نیستیم تصریح‌کرد: در پژوهش‌ها و آزمایش‌های اخیر بر اساس شواهد و یافته‌ها متوجه شدیم که شهر سوخته برخلاف آنچه تصور می‌کردیم متعلق به 3200 سال پیش از میلاد نیست بلکه حداقل 300 سال قدیمی‌تر از آنچیزی است که فکر می‌کردیم یعنی این شهر حداقل 3550 سال پیش از میلاد بنیانگذاری شده است.

این باستان‌شناس افزود: دراین جابجایی، تاریخ این بازی نیز که گمان می‌کردیم متعلق به حدود 2200-2100 پیش از میلاد (4200 سال پیش) است 200 سال قدیمی شده که این امر نشانگر آن است که بازی شهر سوخته 200 سال از بازی معروف گورستان سلطنتی اور قدیمی‌تر است.

 سید سجادی قبر سردابه‌ای که بازی شهر سوخته در آن کشف شده را یکی از 40هزار قبور دهگانه‌ای خواند که در گورستان شهر سوخته وجود دارد و گفت: حداقل حدود 60هزار انسان در این گورستان از 4-5 هزارسال پیش آرمیده‌اند.

او با اشاره به اینکه هر یک از قبور این گورستان نکته‌ای را مشخص می‌کند و هر نوع از قبور در شهر سوخته بیانگر یک طبقه اجتماعی است گفت: قبور سردابه‌ای که شامل یک اتاقک برای دفن متوفی و هدایا و نذورات است متعلق به افراد نخبه یا در حقیقت کلاس برتر جامعه (حکمران، تجار و ...) بوده است.

این باستان‌شناس افزود: قبر شماره 731 که این شی ارزشمند در آن کشف شد از نظر اشیاء باستانی بسیار غنی است بنحوی که در آن قاشق غذاخوری و ظرف سفالی با نقش مشهور به نخستین پویانمایی تاریخ (انیمیشن بز جهنده) کشف شد.

سید سجادی با بیان‌اینکه در کنار کشف این بازی به واقعیت‌های بسیاری دست یافتیم تصریح‌کرد: جنس تخته این بازی از چوب آبنوس است که در فلات ایران به عمل نمی‌آید و متعلق به شمال پاکستان امروز یا در حقیقت هندوستان است که نشان دهنده ارتباط این جامعه با جوامع دیگر بوده، همچنین هنر خراطی در این شی بسیار زیبا اجرا شده است.

سرپرست کاوش‌های شهر سوخته گفت: گمان می‌کنیم افرادی که این بازی را انجام می‌دادند حتما با ریاضیات و منطق آشنا بودند و از آنجا که وقتی را برای بازی صرف می‌کردند بی شک از رفاه نسبی برخوردار بوده‌اند.

او در پایان خطاب به دانش‌آموزان حاضر در مراسم گفت: آثار باستانی این مملکت حتی آن خرده سفالها که بنظر مهم نمی‌آیند، در حقیقت مثل برگ‌های شناسنامه ما هستند که هویت مان را نشان می‌دهند کار ما باستان‌شناسان جمع آوری این خرده‌ریزهای پراکنده و چسباندن آنها به یکدیگر است تا هویت 4-5هزار ساله خود را پیدا کنیم.

رحما بردبار کارشناس واحد پژوهش شورای نظارت بر اسباب بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در ادامه این مراسم با اشاره به ساخت بازی‌های رومیزی فکری با توجه به موضوعات باستانی، تاریخی و فرهنگی کشور گفت: یکی از عناصر ماندگار و کهن هر ملت که ارتباط موثر و ناگسستنی با ذائقه فرهنگی دارد بازی‌های باستانی است که در بطن تاریخ و فرهنگ آن مجال بروز می‌یابد و بازی‌های رومیزی به واسطه مشارکت اجتماعی بازیکنان در جمع‌های دوستانه و خانوادگی نه تنها در میان کودکان و نوجوانان حتی در گروه های سنی بالاتر مخاطبان و مشتاقان فراوانی دارند.

او افزود: بازی‌هایی که بر پایه موضوعات باستانی ساخته می‌شوند، می‌توانند به مردم اطلاعات بیشتری درباره آثارباستانی، تمدن‌های قدیمی و خوراکی‌های سنتی کشورمان ارائه دهند، از سوی دیگر، ساخت بازی‌های رومیزی فکری باموضوعات تاریخی می‌تواند به مردم این امکان را بدهد تا در مورد رویدادهای مهم و افراد بزرگ تاریخ کشورمان بیشتر بدانند.

بردبار با اشاره به اینکه بازی تخته شهر سوخته، یکی از بازی‌های باستانی و پرطرفدار است که در حدود ۵۰۰۰ سال توسط ایرانیان بازی می‌شده تصریح‌کرد: بازی‌های تاریخی با قاعده و روش بازی مشخص و معین نشان می‌دهند که یک برنامه‌ریزی دقیق برای دستیابی به اهداف والا طراحی شده تا کودک و نوجوان را مجذوب خود و سرگرم کند.

کارشناس واحد پژوهش شورای نظارت بر اسباب بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان افزود: با شناختی که از ساختار اجتماعی شهر سوخته داریم که با عنوان شهر هنر شهر علم و شهر صلح مطرح است این بازی می‌تواند در رشد مهارتهای ارتباطی و اجتماعی مدیریت زندگی خصوصا مدیریت اقتصادی و بازرگانی افراد تاثیر گذار باشد و این بازی درباره استراتژی و تاکتیک‌های جنگی است ومی‌توان از آن به عنوان مادر بازی‌های باستانی جهان نامبرد.

بردبار اظهارکرد: بازی مار و دم شهر سوخته که امروز رونمایی می‌شود نیز برگرفته از این تخته بازی باستانی است که صفحه آن با همان شکل ظاهری پیشین بازسازی شده است، بازی مارو دم شهر سوخته، شامل 4تاس و 32 مهره است که بازیکنان می‌بایست تلاش کنند مهره‌های خود را وارد بازی کرده و با تبدیل آنها به مهره‌های بزرگتر در نهایت مهره 32 امتیازی خود را از خانه دم مار خارج کند.

در ادامه این مراسم آیدین مهدیزاده تهرانی دبیر شواری نظارت بر اسباب‌بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با طرح این پرسش که هدف ما از جاودانگی چیست تصریح‌کرد: همه ما اینجا هستیم که یادبگیریم و آماده شویم از اینرو به دنبال جاودانگی هستیم زیرا که گمان می‌کنیم هنوز آماده رفتن نیستیم اما بچه‌ها از آن سو که همیشه در حال یادگیری هستند آماده‌اند و از هر فرصتی برای یادگیری بیشتر استفاده می‌کنند.

او با بیان‌اینکه کودکان این سرزمین می‌دانند که میراث‌فرهنگی چیست افزود: تبریک می‌گویم  و تشکر می‌کنم از تمامی افرادی که  به برگزاری این مراسم و بازدید این بازی‌ها کمک کردند.

مهدیه بُد معاون فناوری و کاربردی‌سازی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری در ادامه با مثبت ارزیابی کردن آموزش میراث‌ناملموس و گوشزد کردن هویت به کودکان گفت: باید به کودکانمان بیاموزیم که ما یکی از کهنترین تمدن‌های را دنیا داریم که نمودش در یک بازی ساده نیز آشکار است.

او با انتقاد از اینکه بازی‌های رایانه‌ای جایگزین بازی‌های حرکتی شده‌اند تصریح‌کرد: طراحی بازی‌هایی از این دست اتفاق خوبی در این حوزه است و مهارت‌های کودکان را تقویت می‌کند.

بُد با اشاره به اینکه در پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری پژوهش‌های گسترده‌ای در حوزه میراث‌ناملموس، آداب و رسوم و ... صورت می‌گیرد که باید به مصداق‌های عینی نظیر بازی تبدیل شوند گفت: در این راستا معاونت فناوری و کاربردی‌سازی پژوهشگاه دست همکاری بسوی کانون پرورش فکری دراز می‌کند و امیدواریم بتوانیم همکاری‌های گسترده‌ای را در آینده داشته باشیم.

در ادامه مراسم، میثم جلوه‌مقدم به رمز‌گشایی بازی باستانی شهر سوخته پرداخت، علی شیر کرمی بازی مار و دُم را معرفی کرد و مریم شفیع‌زاده قصه‌گو و اسطوره‌خوان گوشه‌ای از اسطوره گیل گمش را اجرا کرد. همچنین بازی‌های رومیزی« باستانی شهر سوخته» و «مار و دُم شهر سوخته» نیز با حضور مصطفی ده‌پهلوان رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، جبرئیل نوکنده رییس موزه ملی ایران، منصور سید سجادی سرپرست کاوش‌های شهر سوخته و آیدین مهدیزاده تهرانی دبیر شورای نظارت بر اسباب‌بازی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان رونمایی شد.