شناسایی ۲۰۰ محوطه باستانی در زرقان/ بررسی و پژوهش به‌منظور تکمیل نقشه باستان‌شناسی کشور
بررسی باستان‌شناسی شهرستان زرقان استان فارس به شناسایی و ثبت بیش از ۲۰۰ محوطه باستانی منجر شد که این آثار و محوطه‌ها دوره‌های فرهنگی مختلفی را در بر می‌گیرند.
به گزارش ایلنا به نقل از روابط‌عمومی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، ابراهیم روستایی فارسی (سرپرست هیئت باستان‌شناسی) گفت: در شکل‌گیری و تکوین فرهنگ‌ها عوامل عمده‌ای همچون آب و هوا، خاک و محیط زیست، منابع آبی و اقلیم، منابع غذایی، ارتباط و… نقش دارند و زاگرس به عنوان یک واحد طبیعی مستقل و مرتبط با واحدهای متفاوت طبیعی اطراف، به خاطر محیط طبیعی مناسب و دارا بودن منابع سرشار، مأمن استقرارهای نسبتاً قابل توجه از دوران پارینه‌سنگی تاکنون بوده است.
این باستان‌شناس افزود: حوضه رود کُر در شمال استان فارس به دلیل ویژگی‌های جغرافیایی و زیست‌محیطی از نظر مطالعات باستان‌شناختی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و تاکنون پژوهش‌ها و بررسی‌های مختلفی در بیشتر قسمت‌های آن صورت گرفته اما در این بین خلأ مطالعات منسجم و روشمند باستان‌شناختی که منجر به شناسایی کامل محوطه‌ها و دستیابی به درک درستی از روند تحولات استقراری آن‌ها در طی ادوار مختلف شود، در محدوده شهرستان زرقان به ویژه بخش جنوب و جنوبشرقی به چشم می‌خورد.
سرپرست هیئت باستان‌شناسی اظهارکرد: شهرستان زرقان یکی از شهرستان‌های استان فارس و مرکز آن، شهر زرقان به فاصله ۲۵ کیلومتری شمال‌شرقی شیراز است، این شهرستان پیش‌تر بخشی از شهرستان شیراز بوده که در ۱۰ مهر ۹۸ به شهرستان تبدیل شده، شهرستان زرقان از شمال با شهرستان مرودشت، از شمال‌غرب، جنوب و جنوب‌شرق با شهرستان شیراز، از شمال‌غرب با شهرستان بیضا و از شرق و جنوب‌شرق با شهرستان خرامه همسایه است.
روستایی فارسی گفت: فعالیت‌های باستان‌شناختی پیش از این در شهرستان زرقان را پال گاچ (۱۹۶۸-۱۹۶۶)، ولفرام کلایس (۱۹۶۳)، ویلیام سامنر (۱۹۷۲-۱۹۶۸)، عباس علیزاده (۱۳۷۴)، علی اسدی و توبین هارتنل (۱۳۸۶)، فضل‌الله حبیبی (۱۳۹۲)، کامیار عبدی (۱۳۹۴) و اکبر عزیزی (۱۳۹۷) انجام داده‌اند.
او تصریح‌کرد: هیأت بررسی باستان‌شناسی شهرستان زرقان با مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری کار خود را به منظور بررسی در منطقه‌ای به وسعت بیش ۱۲۰۰ کیلومتر مربع، آغاز کرد و بررسی نزدیک به ۵۰ روز به درازا انجامید.
سرپرست هیئت باستان‌شناسی با بیان اینکه اهداف این بررسی و پژوهش در شهرستان زرقان، بررسی و شناسایی، ثبت آثار و تکمیل نقشه باستان‌شناسی کشور در نظر گرفته شد گفت: بررسی باستان‌شناسی به صورت پیمایشی فشرده صورت گرفت و محدوده بررسی با شبکه‌بندی ارائه شده از سوی پژوهشکده باستان‌شناسی به صورت جداگانه بررسی شد.
روستایی فارسی اظهارکرد: محدوده بررسی باستان‌شناسی شهرستان زرقان متشکل از ۲ بخش دشت و کوهستان است که روش بررسی در این بخش‌ها با هم متفاوت بود، آثار قابل شناسایی در دشت که نسبت به ارتفاعات در سطحی پایین‌تر و پست‌تر قرار داشتند، به صورت فشرده شناسایی و ثبت شدند.
او با اشاره به اینکه بررسی منطقه کوهستانی شهرستان زرقان که محدوده شمال‌غربی تا جنوبشرقی شهرستان را در بر می‌گیرد به پارک محافظت شده بین‌المللی بَمو، پادگان آموزشی احمدبن موسی (ع) و سایر مراکز نظامی محدود می‌شود تصریح کرد: در بررسی بخش‌های کوهستانی شهرستان زرقان محدودیت‌هایی همچون نبود بودجه کافی، مدت زمان طولانی بررسی، وجود مراکز نظامی، محدوده حفاظت شده پارک بین‌المللی بَمو و فصل زایش و شیردهی جانوران حفاظت شده در این پارک سبب شد بررسی باستان‌شناسی در این بخش در فصلی دیگر انجام شود.
سرپرست هیئت باستان‌شناسی افزود: در بررسی شهرستان زرقان از محوطه‌ها و آثار بر جای مانده، بقایای فرهنگی همانند، سفال، آثار معماری و دست ساخته‌های سنگی به دست آمد که بر اساس آن‌ها، گاهنگاری نسبی محوطه‌ها صورت گرفت.
این باستان‌شناس با اشاره به اینکه در این بررسی بیش از ۲۰۰ محوطه باستانی شناسایی و ثبت شدند که این آثار و محوطه‌ها دوره‌های فرهنگی مختلفی را در بر می‌گیرند گفت: از این میان، بیش از ۴۰ محوطه به دوران پارسنه‌سنگی میانه، فرا پارینه سنگی و نوسنگی، بیش از ۴۰ محوطه به دوره‌های فرهنگی پیش از تاریخ فارس همانند موشکی، جری، گپ، باکون (الف و ب)، لپویی، بانش و…، کمی بیش از ۵۰ محوطه به دوران تاریخی (هخامنشی، پساهخامنشی و ساسانی) و سایر محوطه‌ها به سده‌های نخست، میانه و متاخر اسلامی تعلق دارند که امید بر آن است زوایای تاریک پیشینه تاریخی این گستره بیش از پیش آشکار شود.
