برگزاری دومین نشست پژوهشی منطقه دو در جشنواره موسیقی نواحی/بررسی «کارگان نی‌انبان» تا «تحلیل و بررسی موسیقی عرب خوزستان»
دومین نشست پژوهشی شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در منطقه ۲ با حضور دبیر جشنواره، حماسه حق‌پرست و محمود مشهودی دو پژوهشگر عرصه موسیقی برگزار شد.
به گزارش ایلنا به نقل از ستاد خبری شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، دومین نشست پژوهشی این جشنواره در منطقه۲، صبح یکشنبه (یازدهم تیرماه ۱۴۰۲) با دو موضوع «کارگان نی‌انبان» و «تحلیل و بررسی موسیقی عرب خوزستان» در فرهنگسرای بزرگ شهرکرد برگزار شد.
محمدعلی مرآتی در ابتدای این نشست گفت: در طول سال‌های اخیر واژه‌هایی که در موسیقی استفاده می‌شود تغییراتی داشته‌اند که ممکن است سرجای خود نباشند و از یک به هم‌خوردگی برخودار باشند.
او ادامه داد: موسیقی اقوام همچنان هویت مستقل خود را در ارتباط با موسیقی دستگاهی حفظ کرده است. بسیاری براین باورند که هیچ‌یک از این دو موسیقی منبع دیگری نیست. البته من به این اعتقاد دارم که منبع موسیقی دستگاهی ایران، موسیقی اقوام است.
حماسه حق‌پرست (پژوهشگر موسیقی استان بوشهر) در نشست «کارگان نی‌انبان» گفت: بوشهر با دارا بودن یک پیوند، پیکره، مجموعه و گستره گسترده موسیقایی در میان موسیقی منطقه‌ای ایران زمین از نشانه‌های زیباشناختی منحصر به فردی در متن و شیوه‌های اجرایی برخوردار است.
او افزود: ریتم و ملودی دو مولفه و پارامتر اصلی عناصر موسیقی هستند. مردمان بوشهر خواه ناخواه با یکی از تکنیک‌های نوازندگی ریتم و وزن‌شناسی آشنا هستند.
این هنرمند توضیح داد: هنرمندان موسیقی بوشهر در بیت‌خوانی، چاووشی‌خوانی، شروه‌خوانی و سایر موسیقی‌ها گویش، لهجه و لحن خاص خود را با پیچ و خم‌ها و تجربه‌های منحصر بفرد خود به گوش مخاطبان می‌رسانند.
حق‌پرست بیان کرد: بخشوی بوشهر و البته بهتر است بگویم بخشوی موسیقی ملی ایران، گلبانگ سربلندی موسیقی است که چهره بی‌بدیل نوحه‌خوانی را در تاریخ موسیقی به ثبت رسانده است.
بررسی کوتاه و مختصری از ویژگی‌های ذکرخوانی و پامنبری‌ها، کارآواهای موسیقی بوشهر، نِیمه، لالایی‌ها، یزله‌های شورانگیز و طربناک و چاووشی در موسیقی آوازی بوشهر از دیگر بخش‌های پژوهش حماسه حق‌پرست بود.
«تحلیل و بررسی فرهنگ موسیقایی عرب خوزستان» توسط محمود مشهودی، دیگر پژوهشگر حاضر در این نشست به بررسی تمایز فرهنگ موسیقایی قوم عرب هور با دیگر اقوام خوزستان اختصاص داشت.
او گفت: موسیقی کلاسیک عرب، موسیقی مردم‌پسند عربی و موسیقی شعبی _ ریفی جزو دسته‌بندی موسیقی عرب خوزستان است.
مشهودی در ادامه با اشاره به چهار رویکرد مهم موسیقی خوزستان اظهار کرد: رویکرد اول با نام «موسیقی و زیست بوم» تغییرات یک قوم در روند تولید موسیقی و زندگی‌شان با محلی که در آن زندگی می‌کنند را بررسی می‌کند.
او با بیان اینکه رویکرد دوم «موسیقی و سیاست» است، گفت: در این رویکرد توجه به هنرمندان در دوران کعبیان، افول هنر و مهاجرت هنرمندان در دوره پهلوی اول و گسترش وسایل ارتباط جمعی در دوره پهلوی دوم مورد بررسی قرار می‌گیرد.
این پژوهشگر ادامه داد: در رویکرد سوم «موسیقی و بدن» و در واقع نقش بدن نوازنده در اجرای ساز اهمیت دارد و در رویکرد چهارم «موسیقی و مذهب» مورد تحلیل و بررسی است.
مشهودی توضیح داد: مرزی بین شادی و غم در فرهنگ اقوام وجود ندارد و خود آن‌ها هستند که تعیین‌کننده استفاده موسیقی در مراسم شاد یا غمگین به شمار می‌آیند.
این پژوهشگر در پایان این نشست گفت: ما برای بررسی فرهنگ موسیقایی یک قوم باید مواردی چون مذهب، سیاست، اقتصاد، مسائل جنسیت، زنان و… را مورد بررسی قرار دهیم و صرفا نگاه به هسته اصلی و نادیده گرفتن بُعد انسانی آن برای بررسی کار ناقصی است.
بخش منطقه‌ای شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، در دو بخش «نشست‌های پژوهشی» و «اجراهای صحنه‌ای» به دبیری محمدعلی مرآتی و در یک گستره ملی به همت دفترموسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران و با همکاری ادارات کل فرهنگ و ارشاد استان‌های سراسر کشور به‌صورت غیررقابتی، طی روزهای ششم الی بیست و سوم تیر ماه به میزبانی ۵ استان گلستان (۶ الی ۸ تیر)، چهارمحال و بختیاری (۱۰ تا ۱۲ تیر)، آذربایجان شرقی (۱۴ تا ۱۶ تیر)، کرمانشاه (۱۷ تا ۱۹ تیر) و کرمان (۲۱ تا ۲۳ تیر) در حال برگزاری است.
