در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
در بازار پرنوسان کنونی نباید انتظار صف کشیدن سرمایه‌گذاران را داشت/ سرمایه‌گذاری ۹۵ هزار میلیارد تومانی در خراسان رضوی طی ۱۰ سال/ ورود عرب‌ها و افغان‌ها در حوزه اقامت
معاون سرمایه گذاری و تامین منابع اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی گفت: فرصت‌های سرمایه‌گذاری که عموما در قالب آلبوم یا کتاب معرفی می‌شوند معمولا اطلاعاتشان دقیق نیست و نیازمند محاسبات دقیق و پیچیده هستند و چون نرخ‌ها و قیمت‌ها در کشور ثابت نیست از این رو معادلات این بسته‌ها زود به زود تغییر می‌کند درحالی که اعمال این تغییرات در این بسته‌ها به سرعت امکانپذیز نیست. از این رو جذب و بازاریابی سرمایه گذار تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، به گفته مسئولان گردشگری کشور، ۲ هزار و ۷۰۰ موافقت اصولی در سال قبل صادر شده و ۲ هزار و ۵۸۰ طرح گردشگری با سه هزار و ۶۰۰ میلیارد ریال اعتبار و ارزش در دست اجراست. امسال میزان تسهیلات گردشگری به پنج برابر سال‌های قبل افزایش یافته و میزان اعطای تسهیلات ارزی در حوزه گردشگری که مصوب و اجرایی شده، نشانگر اولویت گردشگری در سرمایه‌گذاری است.
طبق آمار اخذ شده، بالاترین تعداد صدور موافقت اصولی مربوط به استان‌های یزد، فارس و گلستان و بالاترین تعداد صدور مجوز ایجاد مربوط به استان‌های فارس، خوزستان و خراسان‌رضوی است که به ترتیب در صدر استان‌های کشور قرار دارند. بیشترین تعداد صدور موافقت اصولی و مجوز ایجاد در کل کشور نیز به ترتیب مربوط به پروژه‌های بومگردی و مجتمع‌های گردشگری است.
احمد دیناری (معاون سرمایه‌گذاری و تامین منابع اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی) با اشاره به آنکه درحال حاضر حدود ۲۱۰ پروژه سرمایه‌گذاری در حال ساخت و تبدیل حوزه گردشگری در استان فعال هستند، گفت: برای این پروژه‌ها موافقت اصولی صادر شده، ابلاغ نقشه صورت گرفته، پاسخ استعلام‌ها ارائه و مجوز ایجاد را دریافت کرده‌اند. حجم سرمایه‌گذاری این میزان پروژه‌ها حدود ۹۵ هزار میلیارد تومان است و در زمان بهره‌برداری برای حدود ۱۰۵۰۰ نفر هم اشتغال ایجاد می‌کنند.
او ادامه داد: از حیث حجم سرمایه‌گذاری در پروژه‌های گردشگری، استان خراسان رضوی جایگاه نخست را در کشور به خود اختصاص داده است. این میزان سرمایه‌گذاری در بازه زمانی ۱۰ سال گذشته است و از سال ۱۳۹۰ در نظر گرفته شده است. در میان این سرمایه‌گذاری‌ها از هتل ۵ ستاره گرفته تا اقامتگاه بومگردی و مجموعه تفریحی و گردشگری وجود دارد. حال ممکن است برخی از این پروژه‌ها از ۱۰ سال پیش شروع شده باشند و هنوز به بهره‌برداری نرسیده باشند و یا آنکه همین دیروز مجوزشان صادر شده باشد و کار ساختشان را آغاز کنند و شاید با توجه به اندازه و حجم سرمایه‌گذاری ۱۰ سال به طول بیانجامد که کارشان تمام شود.
به گفته دیناری، با وجود آنکه گفته می‌شود این حجم از سرمایه‌گذاری طی دهه اخیر در حوزه گردشگری استان خراسان رضوی انجام شده اما گاهی برخی از پروژه‌ها همانند ساخت هتل ۵ ستاره ممکن است بین ۷ تا ۱۰ سال به طول بیانجامد چراکه نوسان قیمت‌ها در بازار تاثیر مستقیم بر روند ساخت و بهره‌برداری از مجموعه‌های گردشگری دارد. طبیعی است که اگر یک هتل ۵ ستاره اکنون بخواهد آغاز به ساخت کند، حداقل ۷ تا ۱۰ سال ساخت و بهره‌برداری آن به طول بیانجامد. چه کسی می‌تواند یک هتل ۵ ستاره را ۲ساله تمام کند. ماهیت اکثر پروژه‌های گردشگری، عمرانی است و معمولا زمانبر هستند. شاید پروسه بهره‌برداری از واحد اقامتگاه‌های بومگردی ظرف ۶ تا ۸ ماه محقق شود اما ساخت هتل زمانبر است. از تغییر کاربری و پرداخت عوارض گرفته تا زیربناهای وسیع و… در ساخت هتل‌های چند ستاره تاثیر گذار است. این مهم نه تنها در استان خراسان رضوی بلکه در تمام استان‌های کشور صادق است از این رو اگر نگاهی به پروژه‌های سرمایه‌گذاری حوزه گردشگری بیاندازیم شاهد آن هستیم که پروژه‌هایی از سال‌های ۱۳۸۸ و ۱۳۸۹ تاکنون همچنان در پروسه ساخت باقی مانده‌اند. درصد پیشرفت فیزیکی آنها هم متفاوت است و ما در استان خراسان رضوی میانگین پیشرفت فیزیکی پروژه‌های گردشگری را در حدود ۵۰ درصد در نظر می‌گیریم.
معاون سرمایه‌گذاری و تامین منابع اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری خراسان رضوی یادآور شد: این حجم از سرمایه‌گذاری در استان خراسان رضوی یک سوم پروژه‌های سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری در کل کشور است. در این میان بیشترین حجم سرمایه‌گذاری در استان خراسان رضوی در حوزه هتلداری است و میزان سرمایه‌گذاری در این حوزه از ۵۰۰ میلیارد تومان تا ۱۰۰۰ میلیارد تومان برای هر پروژه هتلی را دربرمی‌گیرد. البته که در حوزه‌های دیگر از جمله بومگردی نیز سرمایه‌گذار داریم که شاید در حدود ۱۰ میلیارد تومان برای احداث بومگردی باشد.
او در پاسخ به این سئوال که بیشترین حجم سرمایه‌گذاری در حوزه هتل‌های چند ستاره صورت می‌گیرد و اینکه آیا شاهد حضور سرمایه‌گذاران خارجی در حوزه گردشگری استان خراسان رضوی نیز هستیم، گفت: بیشتر در هتل‌های ۲ و ۳ ستاره به بالا سرمایه‌گذاری صورت می‌گیرد و درخواست برای ساخت هتل یک ستاره خیلی کم است. در سال ۱۴۰۱ حجم سرمایه‌گذاری خارجی در استان، ۹۰ میلیون دلار بود که در مقایسه با سرمایه‌گذاری که در کشور انجام شده، رقم بالایی است چراکه در واقع این رقم بیش از نیمی از حجم سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بخش‌های مختلف را در استان به خود اختصاص داده است و می‌توان گفت حوزه گردشگری توانسته بیش از نیمی از سرمایه‌های خارجی را در استان به خود اختصاص دهد. تنها در فروردین ۱۴۰۲ در حوزه جواز تاسیس (حوزه صنایع دستی و موافقت اصولی و مجوز ایجاد گردشگری) ۱۳۱ فقره صادر شده است که ارزش ریالی آن ۲۰ هزار میلیارد ریال است.
دیناری در ادامه با اشاره به صحبت‌های معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در رویداد اردبیل ۲۰۲۳، گفت: به گفته معاون محترم گردشگری «۱۴۱ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی در حوزه گردشگری ایران صورت گرفته است» از این مبلغ ۹۰ میلیون دلار در استان خراسان رضوی است. این سرمایه‌گذاران از عربستان، امارات و افغانستان هستند که سرمایه‌گذاری آنها در حوزه اقامتی هتل و مهمانپذیر بوده است.
معاون سرمایه‌گذاری و تامین منابع اداره کل میراث و گردشگری خراسان رضوی درخصوص میزان سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری سلامت در این استان نیز گفت: عدد و رقمی در این خصوص وجود ندارد. البته اگر کسی برای احداث دهکده سلامت یا هتل بیمارستان و مجتمع‌های آب درمانی سرمایه‌گذاری کند، تشخیص حجم سرمایه‌گذاری سهل‌تر خواهد بود.
بسته‌های پیشنهادی سرمایه‌گذاری گردشگری
او درخصوص بسته‌های پیشنهادی در حوزه سرمایه‌گذاری گردشگری استان خراسان رضوی نیز گفت: برای سال ۱۴۰۲ درصدد احصاء تعدادی فرصت و بسته سرمایه‌گذاری هستیم که احتمالا تعداد آن به حدود ۱۵۰ پیشنهاد می‌رسد. باتوجه به فرمت خاصی که تعریف این بسته‌های سرمای‌گذاری دارد، از فرمانداران، بخشداران، شهرداری‌ها، آب منطقه و… درخواست کردیم تا پیشنهادات خود را ارائه و احصاء کنند تا بتوانیم پرزنت خوبی برای سرمایه‌گذاران داشته باشیم. البته آلبومی که از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در سال ۱۳۹۸ تهیه شده بود هم اکنون هم وجود دارد اما اکنون در حال تجدیدنظر و به روزرسانی درخصوص این لیست هستیم.
لازم به ذکر است که چندی پیش در پنجمین نمایشگاه توانمندی‌های صادراتی ایران شاهد ارائه مجموعه کتابی از فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری بودیم که به تفکیک هر استان پیشنهاداتی ارائه می‌داد. در این مجموعه بیش از ۱۳ فرصت سرمایه‌گذاری برای استان خراسان رضوی ذکر شده بود که از تجهیز و توسعه چندین بوستان گردشگری و پارک از وکیل آباد، بوستان بهار و بوستان خورشید گرفته تا «پارک باستان‌شناسی مشهد»، «بازار گردشگری و مجتمع اقامتی قدمگاه» و «بیمارستان تخصصی گردشگری سلامت» و… را شامل می‌شود. در چارت‌هایی که هریک از این بسته‌های سرمایه‌گذاری راتوضیح می‌دهد نکاتی از جمله عنوان فرصت سرمایه گذاری، نوع تاسیسات گردشگری، محل اجرای پروژه، نوع بسته سرمایه گذاری، صاحب فرصت سرمایه گذاری، مزایای اجرای پروژه، مهمترین جاذبه‌های منطقه/محدوده اطراف پروژه، نوع مالکیت، نحوه سرمایه گذاری، حجم سرمایه‌گذاری مورد نیاز و حتا دوره اجرا/ظرفیت اشغال ذکر شده.
دیناری درخصوص عددی که در طول دوره اجرا (ساخت تا بهره‌برداری) پروژه‌های گردشگری در این بسته‌های سرمایه‌گذاری ذکر شده و عموما هم ۲ تا ۳ سال هستند، درحالی که اکنون پروژه‌های گردشگری استان گاه بیش از ۱۰ سال از زمان آغاز ساختشان می‌گذرد و هنوز هم به بهره‌برداری نرسیده‌اند، گفت: عموما باید آنچه در این بسته‌های سرمایه‌گذاری آورده می‌شود بر اساس نرخ تورم و نوسانات قیمت ارز و مصالح و تجهیزات و… باشد چراکه قیمت‌ها دائم در حال تغییر است. همچنین باید حجم سرمایه‌گذاری و سطح و سطوح پروژه در نظر گرفته شود. ضمن آنکه اگر زیرساخت‌ها آماده باشد و بخشی از مجموعه همانند پارک‌ها موجود باشد امکان سرمایه‌گذاری و به بهره‌برداری رسیدن آن نیز سریع‌تر می‌شود. اما برای پروژه‌هایی مانند هتل‌هایی که چندین هزار مترمربعی با حجم سرمایه‌گذاری چند هزار میلیارد تومانی، قطعا چنین عدد و رقم‌هایی برای زمان ساخت و بهره‌برداری صدق نمی‌کند.
معاون سرمایه‌گذاری و تامین منابع اداره کل میراث و گردشگری خراسان رضوی خاطرنشان کرد: در بسته فرصت‌های سرمایه‌گذاری که در این نمایشگاه ارائه شده، عموم بسته‌ها مربوط به شهرداری است و با وجود آنکه هر سال به روزرسانی می‌شود اما بیش از ۴ سال است که ارائه می‌شوند. البته که بیشتر سرمایه‌گذاران به دنبال پروژه‌هایی هستند که بخشی از کار آن انجام شده و به قولی بستر فراهم است همچنین طول مدت ساخت و تجهیز و بهره‌برداری آن نیز کوتاه باشد. اما درحال حاضر بیشتر سرمایه‌گذاران در حوزه گردشگری بخش خصوصی هستند که خواهان تغییر کاربری و ساخت در زمین و ملک خود هستند. جذب سرمایه‌گذار به ماهیت و حجم سرمایه‌گذاری بستگی دارد.
او با اشاره به آنکه پروژه‌های گردشگری و سرمایه‌گذاری دو نوع هستند، یادآور شد: برخی از پروژه‌ها به گونه‌ایست که خود سرمایه‌گذار زمین دارد و خواهان ساخت و ساز است، از شهرداری و اداره کل میراث مجوزها را دریافت می‌کند و یا صفر تا صد پروژه را با سرمایه خود پیش می‌برد یا بخشی از هزینه‌ها را از دریافت تسهیلات تامین می‌کند. درواقع صفر تا صد کار از آن خود فرد است. اما پروژه‌هایی هم هستند که به عنوان فرصت شناسایی می‌شوند. زمین‌هایی که مکان‌یابی خوبی دارند اما سرمایه‌گذار ندارند. ما پیشنهادات لازم را برای این مجموعه‌ها ارائه می‌دهیم. از آنجا که عموما این بسته‌های فرصت‌های سرمایه‌گذاری که به این شکل معرفی می‌شوند اطلاعاتشان دقیق نیست و نیازمند محاسبات دقیق و پیچیده هستند و بازار نرخ‌ها و قیمت‌ها در کشور ما ثابت نیست از این رو معادلات این بسته‌ها زود به زود تغییر می‌کند درحالی که اعمال این تغییرات در این بسته‌ها با این سرعت اعمال نمی‌شود از این روست که جذب و بازاریابی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. نباید در چنین بازاری که چنین ویژگی‌هایی دارد انتظار داشت که سرمایه گذاران برای چنین بسته‌های سرمایه‌گذاری صف بکشند. اما ما باید نهایت تلاشمان را بکنیم و نمی‌توانیم دست روی دست بگذاریم بلکه باید فرصت‌ها را پیشنهاد دهیم تا ببینیم می‌توانیم سرمایه‌گذار جذب کنیم یا خیر. پول هوشمند است و سرمایه جایی قرار می‌گیرد که همه چیز آماده و مهیا و نرخ بازگشت آن مناسب باشد.
