در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
رزرو آنلاین و گردشگری سلامت بیشترین رشد را در دوران کرونا داشتند/ سهم ۵۵ درصدی شرکت‌های خلاق در گردشگری هوشمند
عضو شورای پژوهشی مرکزتحقیقات شهرهوشمند ایران با اشاره به آنکه رزرو آنلاین و گردشگری سلامت بیشترین رشد را در دوران کرونا داشتند، گفت: گردشگری هوشمند پلی میان زیرساخت‌ها و فضای فیزیکی با فضای دیجیتال است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، همزمان با رشد صنعت گردشگری، شاهد دوره‌ای هستیم که امکان تحول بنیادین در فناوری دسترسی به انبوهی از داده‌های مربوط به گردشگران را فراهم می‌کند. این داده‌ها ممکن است شامل اطلاعات مکان‌های اقامتی، غذا و نوشیدنی، مکان‌های فرهنگی مورد علاقه و غیره همراه با بررسی، رتبه‌بندی و پیشنهادهای گردشگری باشد.
با چنین حجم عظیمی از داده‌ها و اطلاعات و همچنین گردشگران مدرن که دارای آگاهی، تحصیلات و در نتیجه خواسته‌های بیشتر و بویژه خدمات شخصی‌سازی شده هستند، درک نیازها و رفتار گردشگران در مقایسه با گذشته اهمیت بیشتری یافته است و فقط افرادی که از دانش کاملی از فناوری و اطلاعات و ارتباطات جدید و روش‌های استفاده از آن‌ها اطلاع دارند می‌توانند نیازهای گردشگران مدرن را به اندازه کافی برآورده کنند.
هادی رضایی راد (عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی سینا و عضو شورای پژوهشی مرکزتحقیقات شهرهوشمند ایران) با اشاره به آنکه امروزه با توسعه‌ی شهرنشینی، جوامع با چالش‌های فراوانی برای ایجاد زیرساخت‌ها و تامین نیازهای روزافزون ساکنین رو به رو شده‌اند، گفت: پس از گذر از عصر کشاورزی و عصر صنعتی، وارد عصر دانش و ارتباط شده‌ایم و روز به روز فناوری‌ها و تسهیلاتی که ارتباطات و سایر امور را تسهیل می‌کنند وارد زندگی مردم می‌شوند؛ پس می‌توان از این فناوری‌ها در جهت کاهش یا حتی حذف مشکلات پیش روی جوامع مختلف و حتی توسعه برخی صنعت‌ها مثل صنعت گردشگری استفاده کرد. اینجاست که مفهوم شهرهای هوشمند شکل گرفته که تمام ابعاد زندگی شهری، حمل و نقل، ساخت و ساز، بهداشت و درمان، انرژی، ارتباطات و امروزه گردشگری… را دربرمی‌گیرد و به کاهش یا حذف این مشکلات کمک می‌کند.
او همچنین درخصوص مفهوم گردشگری هوشمند، گفت: گردشگری خود به انواع گوناگونی قابل تقسیم است و در این میان فناوری اطلاعات نیز با ایجاد قابلیت‌های گوناگون بر توسعه گردشگری تأثیرگذار شده است. گردشگری در فضای سایبری ابزاری است که به وسیله آن شخص علاقه‌مند به گردشگری می‌تواند در زمان کوتاه و با هزینه بهینه ظرفیت‌های گردشگری را شناسایی و با یک برنامه هدفمند و هدایتگر به مکانی خاص مسافرت کند. با رشد استفاده از فناوری اطلاعات، ابزارها برای درک و طراحی واقعیت جدید دنیای امرو نیوز تکامل پیدا می‌کند. فناوری اطلاعات مستقیم به ایجاد الگوهای جدیدی در رفتار تصمیم گیری مسافران می‌انجامد. با ادامه رشد نوآوری‌های فناوری بایستی نگرشهای جدید برای توسعه گردشگری از طریق ایجاد زیرساختهای فناوری جدید حاصل شود.
به گفته این استاد دانشگاه، گردشگری هوشمند شامل مؤلفه‌ها و لایه‌های چندگانه هوشومندی است که توسط فناوریهای اطلاعات و ارتباطات (ICT) شامل سخت‌افزار، نرم افزار، گروه افزار، شبکه و انسان‌افزار پشتیبانی می‌شود. زیرا هم افزایی این سیستم‌ها عامل اصلی کمک کننده به تسهیل مدیریت اجرایی و استراتژیک سازمانها همراه با توانمندسازی آن‌ها در مدیریت عملکردها و فرآیندهای اطلاعاتی و همچنین برقراری ارتباط تعاملی با ذینفعان برای دستیابی به ما موریت‌ها و اهدافشان می‌کند.
رضایی راد با اشاره به فناوری اطلاعات و ارتباطات آن با گردشگری گفت: امروزه صنعت گردشگری در بسیاری از کشورها یک صنعت پر درآمود و از منابع مهم ارزآوری تلقی می‌شود. در دنیای امروز می‌توان گفت تقریباً هرچه می‌بینیم به صورت هوشمند عمل می‌کند. نیاز صنعت گردشگری به هوشمندسازی از دیگر صنایع مستتنی نیست. وجود گردشگری هوشمند لازمه ارائه‌ی خدمات با کیفیت و سرعت بالاتر است. از سوی دیگر امروزه توسعه سریم فناوری، هوشمندی را به همه سازمانها و جوامع معرفی کرده است. مفهوم گردشگری هوشمند تلفیقی از فناوری اطلاعات و ارتباطات با صنعت گردشگری برای پاسخگویی به نیازها و خواسته‌های فردی گردشگران قبل، حین و بعد از سفر است که می‌تواند سطح رقابت‌پذیری مقصدها را افزایش دهد.
او با تاکید برآنکه گردشگری هوشمند به عنوان پیوند پویا تجربیات انسانی با فناوریهای هوشمند تعریف می‌شود که ارتباط نزدیکی با توسعه شهرهای هوشمند دارد و با پیشرفت‌هایی در فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی، BIG Data همراه شده است. می‌توان گفت، هدف گردشگری هوشمند بکار گیری مدیریت منابع، به حداکثر رساندن رقابت‌پذیری و افزایش پایداری از طریق استفاده از فناوریهای نوآورانه است. بنابراین از روش‌های پرداخت گرفته تا فعالیتهای تعاملی مختلف را شامل می‌شود.
رضایی راد یادآور شد: مفاهیم گردشگری هوشمند به مقصد، جاذبه یا توانایی‌های تکنولوژیکی خاص گردشگران مربوط می‌شود و همچنین نوعی خط مشی گردشگری است که با استفاده گسترده فناوری اطلاعات و ارتباطات بیان می‌شود. گردشگری الکترونیک حاصل ترکیب دو حوزه گردشگری و فناوری اطلاعات است. که هر دو پدیده از متداول‌ترین نوع فعالیتهای درآمدزا و مولد فرصتهای شغلی در جهان امروزی به شمار می‌روند.
این استاد دانشگاه همچنین درخصوص تعریف گردشگری هوشمند، گفت: گردشگری هوشمند به عنوان یک سیستم پشتیبانی گردشگر فردی در چارچوب خدمات اطلاعاتی و یک فناوری همه جانبه تأکید دارد. گردشگری هوشمند را می‌توان به عنوان یک پیشروی منطقی از گردشگری الکترونیکی لحاظ کرد. این خط سیر پیشرفت با بکار گیری گسترده رسانه‌های اجتماعی ادامه‌دار شده است و به سمت و سوی شرایطی پیش می‌رود که به موجب آن گردشگری در تشخیص و انتقال اطلاعات گردشگران و مشتریان مربوطه بکار می‌رود.
او ادامه داد: گردشگری هوشمند اساساً یک گام متمایز در تحول فناوری اطلاعات ارتباطات در گردشگری است که به موجب آن ابعاد نظارتی و فیزیکی گردشگری وارد زمینه دیجیتال شده و سطح جدیدی از هوشمندی در سیستم‌های گردشگری به دست می‌آید. گردشگری هوشمند شامل اجزا و پایه‌های هوشمندی متعددی است که از طریق فناوری اطلاعات و ارتباطات حمایت می‌شوند.
به گفته او، بخش گردشگری با پیشرفت‌های همه گیر کووید- ۱۹ بیشترین ضربه را در بین هر صنعت دیگری در سراسر جهان دیده است. مقاصد توریستی هوشمند اکنون نقطه کانونی برای بازسازی شهر و کاهش ضربه به مقاصد گردشگری فصلی خواهند بود. ضمن آنکه گردشگری هوشمند این امر را با ایجاد محیطی که در آن یک مسافر می‌تواند رونق داشته باشد تسهیل می‌کند و نشان داده شده است که باعث ایجاد تجربیات مثبت کاربر در بازدیدکنندگان می‌شود.
این استاد دانشگاه همچنین درخصوص ابزار گردشگری هوشمند اذعان داشت: آنچه دولت‌ها در کل دنیا به رسمیت شناخته‌اند قدرت دگرگون کننده فناوریهای هوشمند نه تنها از لحاظ توان بالقوه اقتصادی، بلکه ابعاد اجتماعی و تجربی است. هر چند واضح است که توسعه‌ها به دلایل بسیار هنوز در مراحل ابتدایی خود به سر می‌برند، انتظار می‌رود که گردشوگری هوشمند به شدت در بین شهرهای جهان و مقاصد گردشگری رشد داشته باشد. بدون شک موفقیت در پیاده‌سازی گردشگری هوشمند در سطح ملی کاری بلندمدت و دشوار است و شامل نوآوری در فناوری، همکاری دولت و سازمانها در مراحل طراحی و عملیاتی می‌شود. در سطح کلان دولت‌ها نه تنها باید در قالب سیاست‌ها و مقررات به تشویق ایجاد گردشگری مبتنی بر اطلاعات بپردازند، بلکه باید استاندارد چارچوب گردشگری هوشمند در مقیاس ملی را مشخص و تدوین کنند.
رضایی راد خاطرنشان کرد: در گردشگری هوشمند، فناوری یک زیر ساخت چندگانه به حساب می‌آید و صرفاً یک سیستم اطلاعاتی مجزا نیست بلکه فناوریهای محاسباتی هوشمند متنوعی را شامل می‌شود که آگاهی کاملی از دنیای واقعی به گردشگران ارائه می‌دهد و به آنان کمک می‌کند تا تصمیمات هوشمندانه اتخاذ کنند که در نهایت این تصمیمات به فرآیندهای بهینه تجاری و عملکرد مناسب منجر شود. بنابراین گردشگری هوشمند نوعی گردشگری است که با تلاش برای جمع آوری زیرساختهای فیزیکی، ارتباطات اجتماعی، منابع دولت/سازمان و داده‌های ذهن انسان پشتیبانی می‌شود.
او همچنین درخصوص مزیت‌های گردشگری هوشمند گفت: گردشگری هوشمند سیستمی است که موجب ارتقای سطح خدمات آن برای گردشگران و ارائه خدمات گردشگری یکپارچه به مشتریان خواهد شد. به طور کلی واژه هوشمند برگرفته از نسل جدید فناوری اطلاعات به منظور ارائه خدمات گردشگری است که گردشگران از تلفن‌های هوشمند و ریز تراشه‌های مختلف استفاده می‌کنند که در واقع این مفهوم به معنای بهره‌مندی، یکپارچه‌سازی و اشتراک‌گذاری داده‌ها از دنیای مجازی به دنیای واقعی است که تجربیات منحصر به فردی را برای گردشگر و مردم محلی به وجود می‌آورد. یک مقصد گردشگری هوشمند با سطح بالایی از نوآوری و تسهیل استفاده از فناوری با نظم بالاتر و رابطه‌ها شناخته می‌شود. به طور خاص این مقاصد از فناوریهای پیشرفته و فناوریهای باز، چند قطبی، یکپارچه و مشترک با هدف بهبود کیفیت زندگی ساکنان و توریست‌ها استفاده می‌کنند.
رضایی راد درخصوص وضعیت گردشگری هوشمند در ایران نیز گفت: دیجیتالیزه کردن گردشگری در کشور به نظر در حال گسترش است. هدف نهایی گردشگری هوشمند، بهبود کارایی مدیریت منابع، به حداکثر رساندن رقابت و افزایش پایداری از طریق استفاده از نوآوری‌ها و روش‌های فناور است. شرکت‌های خلاق سهم بسیاری در پیشبرد اکوسیستم گردشگری دیجیتال در ایران دارند. این شرکت‌ها بیشتر در حو ه پلتفرم‌های دیجیتال فعالیت دارند. شرکت‌های خلاق با ۵۵ درصد، شرکت‌های دانش بنیان با سهم ۶ درصد و سایر شرکت‌ها با سهم ۱۹ درصد مشغول فعالیت در این حوزه هستند. محصولات تولید شده در اکوسیستم گردشگری دیجیتال بیشتر در حوزه‌های رزرو آنلاین و گردشگری سلامت بوده‌اند. تولیدات رزرو آنلاین بخصوص پس از شرایط پاندمی کرونا روند رشد تولید بسیار بیشتری داشته‌اند چرا که خدمات غیرحضوری در این زمان بیش از هر زمان دیگری مورد توجه قرار گرفته اند. در دوران کرونا شاهد برگزاری بازدیدهای آنلاین از طرف خیلی از موزه‌ها، مناطق طبیعی و غیره بودیم به همین دلیل شبیه‌سازی مناطق گردشگری نیز یکی از خدمات برای گردشگری از راه دور است که مورد استقبال خیلی از افراد قرار گرفت.
به گفته این استاد دانشگاه، بسیاری از کارشناسان حوزه گردشگری، بر همپوشانی گردشگری هوشومند و گردشگری الکترونیک تاکید دارند؛ هرچند این دو نوع گردشگری تفاوت‌های اندکی دارند اما وجوه تمایز آن‌ها از یکدیگر بسیار مهم است. در واقع هسته مرکزی گردشگری الکترونیک را وب سایت‌ها و هسته مرکزی گردشگری هوشمند را حسگرها و تلفن‌های هوشمند تشکیل می‌دهند. با توجه به این تفاوت، نقش گردشگری الکترونیک، پیش و بعد از سفر قابل مشاهده است؛ در حوالی که نقش گردشگری هوشمند در طول سفر نمایان می‌شود. گردشگری الکترونیک در فضای دیجیتالی فعالیت دارد، اما گردشگری هوشمند پلی میان زیرساخت‌ها و فضای فیزیکی با فضای دیجیتالی است.
