ناگفته‌هایی از چند شاهکار هنری که قبلا نمی‌دانستید!

به گزارش خبرنگار ایلنا، همیشه بر سر اینکه در تمام هنرها کدام‌ها بهترین هستند بحث‌هایی وجود دارد. این مشکل همواره در جشنواره‌ها و رویدادهای هنری داخلی و برون‌مرزی هم وجود داشته است. مثلا اگر سوال شود که ده فیلم برتر تاریخ سینمای جهان کدام‌ها هستند پاسخ آن در یک یا دو جمله نخواهد گنجید و مطمئنا در نوع انتخاب‌ها تبصره‌هایی وجود دارد که در نهایت هم از فیلتر سلیقه افراد عبور می‌کند. در هنرهایی چون «نقاشی»، «مجسمه‌سازی»، «موسیقی» و هر هنر دیگر هم این نوع انتخاب‌ها نسبی است. واقعا چطور می‌توان از میان انبوه آثار خلق شده توسط هنرمندان متعدد در دوره‌های مختلف تاریخی (آن هم با هزار اتفاق و سبک‌های متعدد) تنها چند اثر محدود را به عنوان بهترین آثار تمام دوران انتخاب کرد؟! 

اما از طرفی نمی‌توان از این دست انتخاب‌ها چشم‌پوشی کرد چون گزینش آثار در هر عرصه مطالبه‌ای است که از سوی مخاطبان آزاداندیش همواره وجود دارد. پس با این حساب، با در نظر گرفتن چند ویژگی مهم و چند مولفه اساسی، به گزینشی با کمترین خطای ممکن دست زد. 

گاه به گاه هم شاهدیم که برخی صفحات مجازی در رابطه با هنرهای مختلف و انتخاب هنرمندان برتر نظرسنجی‌هایی برگزار می‌کنند؛ لذا اینگونه به نظر می‌رسد که نظر مخاطبان عرصه‌های مختلف و هنرهای متعدد موجود، نسبت به قبل اهمیت بیشتری یافته است. خبرگزاری‌ها و روزنامه‌های دنیا هم با در نظر گرفتن فاکتورهایی گاه اقدام به انتشار مطالبی می‌کنند که به چند اثر مطرح دنیا در رشته‌های مختلف می‌پردازد. 

شبکه خبری «CNN» هم یکی از رسانه‌هایی که در این زمینه فعال است. «C. N. N» چندی قبل اقدام انتشار گزارشی کرده که طی آن ده اثر برتر دنیا با سلیقه‌ی گردانندگان سی ان ان معرفی می‌شدند. البته طی چند سال گذشته رسانه‌های مختلفی براساس تحلیل و سلیقه خود اقدام به انتشار آثار برتر کرده‌اند اما از آنجا که در میان آن‌ها «CNN» از بقیه مشهورتر است گزارش و آثار منتخب این رسانه به فارسی برگردانده شده و در ادامه ارائه خواهد شد. 

این رسانه گزارش خود را اینگونه آغاز کرده است: ساله میلیاردها هزار دلار در حراج‌های بین‌المللی هزینه می‌شود و این در حالی است که موزه‌های پیش رو هرکدام ده‌ها هزار، بلکه صدها هزار اثر هنری با قیمت‌های کلان را در خود جای داده‌اند، که هرکدام از آن‌ها متعلق به هنرمندی شاخص است. اما واقعیت این است که در میان این هنرمندان با ارزش تنها تعاد کمی به شهرت می‌رسند. 

«CNN» در سال ۲۰۱۹ به منظور دستیابی به آماری موجه و معتبر، به جستجوی واژه «famous» / «مشهور یا معروف» پرداخته است تا دریابد کدام نقاشی‌ها در پنج سال گذشته در کل دنیا مورد جستجو قرار گرفته‌اند. این رسانه در ادامه تاکید کرده که آثار منتخب با صدها شاهکار هنری مقایسه شده‌اند. 

«مونالیزا»/ اولین پرتره ایتالیایی در عهد کلاسیک

هنرمند: لئوناردو داوینچی

تاریخ حدودی خلق اثر: ۱۵۰۳ تا ۱۵۱۹

محل نگهداری: موزه لوور (پاریس) 

جای تعجب نیست که معرفترین نقاشی جهان زنی مرموز با لبخندی مرموز باشد. «مونا لیزا» اثر داوینچی بدون شک یکی از موارد قطعی در اغلب انتخاب‌هاست. تصور می‌شود زنی که در عکس است لیزا گراردینی همسر فرانچسکو دلجوکوندو (تاجر اهل فلورانس) باشد، اما خب کارشناسان نسبت به این قضیه اطمینان ندارند.

مسئولان موزه لوور فرانسه درباره مونا لیزای داوینجی که سال ۱۸۰۴ در موزه قرار داده شده معتقدند، این اثر اولین پرتره ایتالیی شناخته شده است.

«مونا لیزا» یا «لبخند ژکوند» در موزه «لوور»

نکاتی که درباره «مونالیزا» نمی‌دانستید! 

آیا می‌دانستید پیش از قرن بیستم، مورخان می‌گویند که «مونالیزا» در خارج از محافل هنری کمتر شناخته شده بود. اما در سال ۱۹۱۱، یک کارمند سابق لوور پرتره را دزدید و آن را به مدت دو سال پنهان کرد. این دزدی به تثبیت جایگاه نقاشی در فرهنگ عامه از آن زمان کمک کرد و میلیون‌ها نفر را در معرض هنر رنسانس قرار داد.

«شام آخر»/ شاهکار و سیبل تمرین تیراندازی!

هنرمند: لئوناردو داوینچی

تاریخ حدودی خلق اثر: ۱۴۹۵ تا ۱۴۹۸

محل نگهداری:  «سانتا ماریا دل گرازیه» واقع در میلان، ایتالیا) 

لئوناردو داوینچی، پیش قراول رنسانس تنها هنرمندی است که دو اثرش در لیست آثار برتر قرار گرفته است. تابلوی «شام آخر» در دورانی نقاشی شده که تصاویر مذهبی هنوز موضوع غالب آثار هنری بوده است. 

تابلوی «شام آخر» آخرین ملاقات عیسی مسیح با شاگردانش را به تصویر می‌کشد. این نقاشی در واقع یک نقاشی دیواری عظیم است که حدود چهار متر و نیم ارتفاع دارد و عرض آن نزدیک ۹ متر است و میراث ماندگار لئوناردو داوینچی است.

«شام آخر» در صومعه سانتا ماریا

آنچه درباره «شام آخر» داوینچی نمی‌دانستید! 

آیا می‌دانستید دیوارنگاره «شام آخر» از دو تهدید دوران جنگ جان سالم به در برده است و سربازان ناپلئون از دیوار بنایی که نقاشی دیواری «شام آخر» روی آن کشیده شده، به عنوان سیبل تمرین تیراندازی استفاده می‌کرده‌اند؟! اتفاق دیگری که بسیاری از هنر دوستان از آن بی‌خبرند این است که سقف صومعه دومینیکن سانتاماریا (محلی که نقاشی شام آخر روی دیوارش کشیده شده) در طول جنگ جهانی دوم تخریب شده و سال‌ها ویران شده باقی مانده است! طی این اتفاق اثر با ارزش «شام آخر» چند سال در معرض باد و باران و آفتاب قرار داشته و عجیب اینکه آسیب ندیده است.

«شب پرستاره»/ اثر جسورانه ون‌گوگ با قلم‌موهای ضخیم!

هنرمند: ونسان ون‌گوگ

تاریخ حدودی خلق اثر: سال ۱۸۸۹

محل نگهداری: موزه «هنر مدرن» واقع در نیویورک 

در ادامه انتخاب‌ها، نوبت به ونسان ونگوگ و آثار معروفش می‌رسد، که در میان آن‌ها «شب پرستاره» بسیار شاخص است. این نقاشیِ نسبتاً انتزاعی، نمونه بارز استفاده ابتکاری و جسورانه ون‌گوگ از قلم موهای ضخیم است. رنگ‌های آبی و زرد چشمگیر این نقاشی، همچنین فضای رویایی و چرخان و دوار آن، اهالی هنر و هنردوستان را برای دهه‌ها مجذوب خود کرده است.

«شب پرستاره» اثر شاخص ون‌گوگ

نکاتی که درباره اثر انتزاعی ون‌گوگ نمی‌دانستید! 

آیا می‌دانستید ون‌گوگ هنگام کشیدن نقاشی «شب پرستاره» در آسایشگاهی در «سن‌رمی» فرانسه زندگی می‌کرده و به دلیل بیماری روانی تحت درمان بوده است. خیلی‌ها نمی‌دانند منظر ونگوک برای کشیدن نقاشی «شب پرستاره» پنجره اتاقش در آسایشگاه روانی بوده است.

«جیغ»/ یک اثر اورجینال با چند نسخه 

هنرمند: ادوارد مونش

تاریخ حدودی خلق اثر: سال ۱۸۹۳ 

محل نگهداری: موزه ملی «اسلو» واقع در نروژ  (افتتاح در سال ۲۰۲۰) و موزه «مونک» اسلو (افتتاح می‌۲۰۲۰) 

در ابتدا باید تاکید کرد که تابلوی «جیغ» اثری با یک نسخه واحد نیست و نمونه‌های دیگری از آن وجود دارد. براساس اطلاعات ارائه شده در سایت یکی از موزه‌های بریتانیا دو نقاشی مشابه دیگر و دو اثر که با پاستل کار شده‌اند، نمونه‌های دیگری از «جیغ» هستند. تعداد دیگری نیز  اثرِ چاپ شده از نقاشی «جیغ» وجود دارد. در سال ۲۰۱۲، یکی از پاستیل‌ها به قیمت ۱۲۰ میلیون دلار در یک حراجی فروخته شد!

جیغ» اثر ادوارد مونک برای نمایشگاهی ویژه در موزه هنر متروپولیتن توکیو نصب شده است

دو نسخه از «جیغ» مونش هم سرنوشتی مشابه «مونالیزا» اثر داوینچی داشته‌اند. «جیغ» هم مانند «مونالیزا» دوبار در سال‌های ۱۹۹۴ و ۲۰۰۴ مورد سرقت قرارگرفته که این اتفاق به افزایش آگاهی عمومی جامعه نسبت به آثار هنری و ارزش آن‌ها منجر شده است. باید گفت این دو اثر سرقت شده در نهایت پیدا شده و به موزه بازگردانده شده‌اند. 

هر آنچه در مورد «جیغ» تصور می‌کردید اشتباه است! 

آیا می‌دانستید شخصیت نقاشی «جیغ» که به سبک آرت‌نوو خلق شده، قصد ندارد جیغ بزند و صدایی تولید کند؟ بلکه او سعی می‌کند جلوی فریاد نافذ طبیعت را بگیرد. موضوع دیگر که اغلب هنر دوستان و هنرمندان از آن بی‌خبر هستند این است که «جیغ» براساس تجربه واقعی مونش خلق شده است.

ماجرا از این قرار است که او حین قدم زدن در غروب آفتاب شهر اسلو با یک رنگ قرمز و دراماتیک مواجه می‌شود تا آنجا که این اتفاق بر حواس او غلبه کرده و او را به خلق اثری وا می‌دارد که بعدها آن را به عنوان شاهکار می‌شناسند.

«گرونیکا»/ روایتی معتبر از یک اتفاق واقعی

هنرمند: پابلو پیکاسو

تاریخ حدودی خلق اثر: ۱۹۳۷

محل نگهداری: موزه « Reina Sofía» واقع در مادرید اسپانیا

مگر می‌توان در انتخاب شاهکارهای تاریخ هنر نام پابلو پیکاسوی اسپانیایی را از قلم انداخت. در همین راستا یکی از آثار برتر تاریخ هنر تا به امروز نقاشی «گرونیکا» است. این اثر هم با آنکه شیوه‌ای انتزاعی و سورئال دارد اما بر اساس تجارب واقعی و تاریخی هنرمند خلق شده است. این اثر بمباران شهر گرونیکا در منطقه باسک اسپانیا توسط نیروی هوایی آلمان را به تصویر می‌کشد. 

نقاشی «گرونیکا» یکی از متمایزترین آثار پیکاسو است که بررسی بی‌وقفه وحشت‌های جنگ، آن را به بخشی اساسی در فرهنگ و تاریخ قرن بیستم تبدیل کرده است.

نمایی از «گرنیکا» پابلو پیکاسو در موزه رینا سوفیا در مادرید، اسپانیا

آنچه درباره «گرونیکا» نمی‌دانید! 

آیا می‌دانستید «گرونیکا» در طول جنگ جهانی دوم برای نگهداری به موزه «متروپولیتن هنر مدرن نیویورک» منتقل شد تا از گزند و آسیب به دور ماند؟ در ادامه این اتفاق، پیکاسو درخواست کرد اثرش تا بازگشت دموکراسی به اسپانیا و پایان جنگ در موزه «متروپولیتن» نیویورک بماند. سرانجام «گرونیکا» این نقاشی شاهکار و مدرن، در سال ۱۹۸۱ (شش سال پس از مرگ دیکتاتور قدیمی اسپانیا، ژنرال فرانسیسکو فرانکو) به مادرید بازگردانده شد.

دختری با گوشواره مروارید/ اثری با سادگی‌های درخشان!

هنرمند: Johannes Vermeer

تاریخ حدودی خلق اثر: ۱۶۶۵ 

محل نگهداری: موزه «Mauritshuis» واقع در لاهه کشور هلند

این اثر یوهانس ورمیر یا یوهان ورمر اغلب با «مونالیزا» اثر لئوناردو داوینچی مقایسه می‌شود. تابلوی «دختری با گوشواره مروارید» علاوه بر تفاوت‌های سبک‌شناختی، از نظر فنی صرفا یکی پرتره محسوب نمی‌شود بلکه یک «ترونی» است؛ با این توضیح که «ترونی» اصطلاحی هلندی است و برای نقاشی‌هایی به کار می‌رود که به شخصیت‌های خیالی با ویژگی‌های اغراق‌آمیز می‌پردازد.

«دختری با گوشواره مروارید» از ورمیر شاهکاری است که با تکنیک رنگ روغن روی بوم خلق شده است. این اثر نوعی سادگی درخشان دارد که می‌توان آن را ویژگی دانست. سوژه نیز دختری است با سربندی کلاه مانند به رنگ آبی و طلایی و در پس‌زمینه هم چیزی دیده نمی‌شود و فضایی تاریک است. در این میان آنچه توجه مخاطب را جلب می‌کند گوشواره مروارید بزرگ دختر است که نام اثر هم بر همین اساس انتخاب شده است.

نمایی از نقاشی «دختری با گوشواره مروارید» اثر یوهانس ورمیر

آنچه درباره نقاشی «دختری با گوشواره مروارید» نمی‌دانیم! 

آیا می‌دانستید در حالی که به سال‌های ۲۰۱۲ تا ۰۱۴ موزه «Mauritshuis» مورد مرمت و بازسازی قرار گرفت نقاشی «دختری با گوشواره مروارید» همراه با یک تور به ایالات متحده آمریکا، ایتالیا و ژاپن رفته است؟ این اثر به واسطه دیده شدن بیشتر طی سفرهایی که به اروپا و آمریکا داشته مخاطبان بسیاری زیادی را به خود جلب کرده است و به این ترتیب بیش از قبل به عنوان یکی از شاهکارهای هنری شناخته شده است.

«لاس منیناس»/ پرتره‌ای گروهی از خانواده سلطنتی اسپانیا

هنرمند: : Diego Velázque/دیگو ولاسکوئز

تاریخ حدودی خلق اثر: ۱۶۵۶

محل نگهداری: موزه «del Prado» واقع در مادرید، اسپانیا

در این گزارش مادرید تنها شهری است که طی این گزارش دو نقاش از آن انتخاب شده است. نقاشی «لاس منیناس» را می‌توان تنها اثر مشهور دیگو ولاسکوئز در موزه «پرادو» دانست. پیچیدگی این اثر قرن‌هاست که منتقدان هنری و عموم مردم را مجذوب خود کرده است. 

گفتنی است تابلوی «لاس منیناس» نه تنها یک اثر هنری است، بلکه پرتره‌ای گروهی از خانواده سلطنتی اسپانیا به حساب می‌آید. موضوع جالب اینکه دیگو ولاسکوئز نیز در اثر حضور دارد و در سمت چپ کادر قرار گرفته است.

اثر دیگو ولاسکز در موزه پرادو در 19 نوامبر 2013 در مادرید، اسپانیا

آنچه درباره نقاشی ولاسکوئز نمی‌دانید! 

اول اینکه باید گفت دیگو ولاسگوئز جزو هشت هنرمند مشهوری است که خودش در آثارش حضور دارد. و اینکه آیا می‌دانستید نقاشی ««لاس منیناس» توسط پادشاه اسپانیا، فیلیپ چهارم که از سال‌های ۱۶۲۱ تا ۱۶۶۵ بر سر قدرت بوده به دیگو سفارش داده شده است؟ موضوع دیگر اینکه «لاس منیناس» تا سال ۱۸۱۹ در کاخ سلطنتی نگهداری می‌شده است؟!

آثاری که به چند نقاشی منتخب نزدیک هستند

«CNN» در پایان گزارش خود به پنج اثر دیگر پرداخته و آن‌ها را به لحاظ جایگاه به چند اثر منتخب معرفی شده نزدیک دانسته است. 

«گوتیک آمریکایی» اثر گرنت وود که در موسسه هنر شیکاگو نگهداری می‌شود. مجموعه «نیلوفرهای آبی» اثر کلود مونه که در موزه‌های مختلف در سراسر جهان نگهداری شده است.

«تداوم حافظه» اثر سالوادور دالی که در موزه هنر مدرن نیویورک نگهداری می‌شود. «نگهبان شب» اثر رامبراند که در موزه «Rijksmuseum» واقع در آمستردام نگهدری می‌شود. «باغ لذت‌های زمینی» اثر هیرونیموس بوش که در موزه «دل پرادو» واقع در مادرید اسپانیا جانمایی شده است.

«استمرار خاطره» اثر سالوادور دالی

«نگهبان شب» اثر دالی

«گوتیک آمریکایی» اثر گرنت وود در موسسه هنر شیکاگو