سیدجمال ساداتیان در گفت‌وگو با ایلنا مطرح کرد:
افزایش مخاطب باید اولویت مدیران سینما باشد/ فیلم‌های اجتماعی با سخت‌گیری بیشتری مواجه هستند/ فیلم‌های خارجی باید اکران داخلی بگیرند
سیدجمال ساداتیان، برنامه‌ریزی برای افزایش مخاطب را مهم‌ترین مسئله امروز سینمای ایران می‌داند و معتقد است: متأسفانه هیچگونه برنامه‌ریزی برای افزایش مخاطب سینمای ایران وجود ندارد و مسئولان فقط با برخوردهای سلیقه‌ای مشغول شعار دادن هستند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، بر هیچکس پوشیده نیست که جامعه امروز با معضلات اقتصادی بسیاری مواجه است که سینما نیز از این قاعده مستثنی نیست. رشد اقتصادی سینما وابسته به افزایش مخاطب است و پرسش مهم در شرایط حاضر این است که مخاطب امروزی با رشد چشمگیر تکنولوژی و از طرفی دسترسی به آثار روز دنیا چقدر مایل به دیدن آثار ایرانی در سینماهای کشور است؟ مسئله‌ای که به نظر می‌رسد طی این سال‌ها چندان مورد توجه نبوده است.
سیدجمال ساداتیان (تهیه‌کننده سینما) بر این عقیده است که امروز مهم‌ترین مسئله‌ای که باید در اولویت مدیران سینمایی کشور قرار بگیرد، برنامه‌ریزی برای رشد اقتصاد سینما است که به تبع آن باید افزایش مخاطب سینما نیز یکی از مسائل مهم امروز باشد اما به نظر می‌رسد که زیرساخت‌های لازم برای محقق شدن این هدف وجود ندارد و از طرفی مدیران سینمایی نیز هیچ هدف‌گذاری و برنامه‌ریزی مشخصی برای رسیدگی به این مسئله ندارند.
در ادامه گفت‌وگو ما با سید جمال ساداتیان درباره راهکارهای موجود برای رشد اقتصاد سینمای ایران را می‌خوانید:
از نظر شما امروز چه مسائلی باید در اولویت مدیریت سینمای ایران قرار بگیرد؟
از نظر من؛ فراهم کردن شرایطی که مردم به سینماها بیایند و در واقع مخاطبان سینما افزایش پیدا کند، امروز می‌تواند اولویت‌های سینمای ایران باشد. افزایش مخاطب به گردش اقتصادی سینما کمک می‌کند و قطعاً تا زمانی که گردش مالی وجود نداشته باشد تهیه‌کننده‌ای هم علاقه‌مند به ساخت اثری سینمایی نخواهد بود.
من معضل کمبود مخاطب و به تبع آن وضعیت بد اقتصادی را یکی از اصلی‌ترین مسائل امروز سینمای ایران می‌دانم اما متأسفانه برنامه‌ای برای مقابله با این معضل وجود ندارد. به طور کل برای اقتصاد کشور ۶ برنامه توسعه تعریف شده است و اصلاً کاری با اینکه این برنامه اقتصادی اجرایی شده یا نه ندارم اما حداقل نوعی کارشناسی در این حوزه صورت گرفته اما متأسفانه در سینمای ما هیچ برنامه‌ای برای توسعه اقتصاد وجود ندارد چراکه هم مدیران سینما و هم اهالی سینما بلاتکلیف هستند.
اگر ما تعیین کنیم که مثلاً در مدتی مشخص باید شیب ۵ درصدی رشد اقتصادی در سینما داشته باشیم، ما را ملزم به این می‌کند که برنامه‌ریزی‌هایی مثل افزایش سالن‌های نمایش، مدیریت تولید آثار سینمایی، رسیدگی به موضوعاتی که می‌تواند نظر مخاطبان را جلب کند، تنوع ژانر در سینمای ایران و… داشته باشیم. در واقع برنامه‌ریزی برای رشد اقتصاد سینما هدف‌گذاری‌هایی ایجاد می‌کند که می‌تواند منجر به رشد سینما شود اما وقتی که ما هیچ برنامه‌ریزی و هدف‌گذاری مشخص نداریم طبیعتاً مدیران بر اساس سلیقه خود تصمیم می‌گیرند. ممکن است یک مدیر سلیقه‌اش فیلم‌های اجتماعی باشد و اینگونه آثار در دوره او بیشتر تولید شوند یا یک مدیر به ساخت فیلم‌های کمدی اهمیت دهد یا مثل مدیران امروزی برایشان سینمای دفاع مقدس مهم باشد. هیچ یک از این اقدامات نمی‌تواند سازنده باشد چراکه به طور کل تصمیماتی سلیقه‌ای هستند و برنامه‌ریزی مدون با هدف‌گذاری مشخصی برای سینما وجود ندارد.
قطعاً حمایت از یک گونه سینمایی و تقویت آن به شکلی که تعداد این تولیدات افزایش پیدا کند به هیچ‌وجه نمی‌تواند تصمیمی سازنده باشد چراکه برای رشد و شکوفایی سینما باید سلایق مختلف را در نظر گرفت و نمی‌شود همه مردم را مجبور کرد که فقط فیلم‌های ارزشی، کمدی یا هر ژانر دیگری را ببینند. متأسفانه امروز همه چیز بر اساس سلیقه یا شعار پیش می‌رود.
از نظر شما امروز سینمای اجتماعی چه جایگاهی در برنامه‌ریزی مدیران سینمایی دارد؟
امروز علاوه بر سینمای دفاع مقدس، به نظر می‌رسد برای موفقیت سینما در گیشه آثار طنز مورد توجه مدیران است اما همان فیلم‌های طنز هم نمی‌توانند چندان وارد نقدهای اجتماعی شوند. امروز همه می‌دانیم که معضلات اجتماعی بسیاری در کشورمان وجود دارد ولی شرایطی حاکم است که امکان پرداختن به این معضلات وجود ندارد و تجربه ماه‌های اخیر نشان می‌دهد فیلم‌هایی که در حوزه اجتماعی مسائلی را مورد انتقاد قرار داده‌اند در دریافت پروانه ساخت و نمایش با مشکل روبرو شده‌اند.
سینمای اجتماعی ما در جشنواره‌های جهانی نیز حضور موفقی دارد، این موفقیت‌ها چه نفعی برای سینمای ایران دارند؟
پس از جشنواره‌های جهانی ما می‌توانیم اکران‌های جهانی را هم مدنظر داشته باشیم، اکران‌های خارجی زمانی برای ما محقق می‌شوند که فیلم‌های ما بتوانند حضور موفقی در جشنواره‌های جهانی داشته باشند. وقتی فیلم‌های ایرانی به جشنواره‌های الف دنیا راه پیدا می‌کنند شانس موفقیت‌شان برای اکران بین‌المللی بیشتر می‌شود. در صورتی که ما نتوانیم نظر پخش‌کننده‌های جهانی را جلب کنیم امکان اکران موفق نداریم و پخش‌کننده‌ها نیز پس از موفقیت یک فیلم در جشنواره‌ای معتبر به پخش آن تمایل پیدا می‌کنند. اگر روند موفقیت فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی قطع شود قطعاً این امکان که فیلم‌های ما بتوانند در دیگر کشورها نمایش داده شوند و برای تولیدکنندگانشان به لحاظ اقتصادی سودآور باشند، به حداقل می‌رسد.
دیدگاهی در بخشی از سینما وجود دارد مبنی بر اینکه موفقیت فیلم‌های ایرانی در جشنواره‌های جهانی برخی مواقع به ضرر فیلمسازان تمام می‌شود و یک جریان فکری در کشور ما وجود دارد که برخی از این فیلم‌های موفق دست به سیاه‌نمایی زده‌اند، نگرشی که باعث می‌شود از آنها حمایتی صورت نگیرد و دستاوردهای اقتصادی‌شان نیز نادیده گرفته شود.
با چنین نگرشی مخالفم. اگر فیلم‌های ایرانی کیفیت لازم برای رقابت با دیگر آثار سینمایی را نداشته باشند، قطعاً به جشنواره‌ها راه پیدا نمی‌کنند. سیاه‌نمایی صرف نمی‌تواند یک امتیاز برای راه‌یابی به فستیوال‌های مهم باشد و شاهد هستیم در طول تاریخ سینما فیلم‌های ایرانی زیادی بدون رویکردهای سیاسی هم توانسته‌اند در جشنواره‌های جهانی موفق عمل کنند اما می‌توان پذیرفت که برخی فیلم‌ها کمی تلخی و رویکرد انتقادی‌شان را پر رنگ‌تر کرده باشند که غیر قابل انکار است اما اگر این را یک مسئله اساسی برای موفقیت‌های جهانی فیلم‌های ایرانی بدانیم قطعاً تصوری اشتباه است چراکه اتفاقاً اکثر فیلم‌های ایرانی موفق را نمی‌توان متهم به سیاه‌نمایی یا سیاست‌زدگی دانست. به عنوان مثال می‌توان به فیلم‌های اصغر فرهادی و عباس کیارستمی اشاره کرد که آثاری کاملاً انسانی و اخلاقی هستند و معتبرترین جوایز دنیا را نیز کسب کرده‌اند.
یکی از عوامل حفظ مخاطب سینما در کشورهای مختلف تجهیز سالن‌های سینما به تکنولوژی روز است به طوری که مخاطب نمی‌تواند تجربه فیلم دیدن در سینما را در خانه کسب کند. چقدر به‌روزرسانی سالن‌های سینما را در افزایش مخاطب تأثیرگذار می‌دانید؟
به واسطه پیشرفت تکنولوژی هر روز نوآوری و خلاقیت‌های بسیاری در نمایش آثار سینمایی در سالن‌ها ایجاد می‌شود که حفظ مخاطب را به همراه دارد. سالن‌های سینما در مال‌های تجاری مختلف در همه جای دنیا امروز مورد توجه قرار گرفته است که در ایران نیز این روند را شاهد هستیم. قطعاً سینماهای ایران باید به تکنولوزی روز دنیا مجهز شوند و مخاطب ایرانی حق دارد که فیلم‌ها را با همان کیفیتی ببیند که مردم دیگر کشورهای دنیا می‌بینند اما اینکه سالن‌های سینما را مجهز کنیم اما فیلم‌های خوب نسازیم چرخه را معیوب می‌کند و نمی‌تواند انتظار داشت که اتفاق خاصی رخ دهد.
باید سیاست‌گذاری‌های سینما در جهتی باشد که امکان ساخت فیلم‌های خوب فراهم باشد و در این صورت است که در کنار تجهیز سالن‌های سینما می‌توان انتظار افزایش مخاطب داشت.
از نظر شما اکران فیلم‌های خارجی در سینماهای ایران می‌تواند به افزایش مخاطب کمک کند؟
چرخه اقتصادی سینماهای ما امروز تنها به فیلم‌های ایرانی معطوف است و این در حالی است که در صورت نمایش فیلم‌های خارجی رقابتی سازنده ایجاد می‌شود. همانطور که اگر ورود ماشین‌های خارجی به کشور آزاد می‌شد رقابت خودروسازی داخلی ما با خودروسازی خارجی می‌توانست منجر به پیشرفت ما در این زمینه شود، سینما هم همین شرایط را دارد و وقتی رقابتی وجود ندارد و برای مخاطب ایرانی انتخابی غیر از فیلم‌های ایرانی وجود ندارد، فیلمساز هم تلاشی برای پیشرفت و جلب نظر مخاطب نخواهد داشت.
البته بر این عقیده‌ام که نمی‌توان به یکباره ظرفیت بالایی از سینماها را به فیلم‌های خارجی اختصاص داد اما تا حدی باید این امکان را فراهم کرد که فیلم‌های خارجی نیز اکران شوند و این رقابت در سینمای ما به وجود بیاید که البته این اتفاق برای سینماداران هم می‌تواند مفید باشد. همانطور که نمی‌توان غذا خوردن را از مردم گرفت، سینما را هم نمی‌توان از زندگی مردم خارج کرد. سینما امروز از ملزومات اولیه زندگی مردم است و برای ایرانیان همیشه یکی از انتخاب‌های تفریحی سینما است و به هیچ‌وجه حذف‌شدنی نیست اما باید در جهت بیشتر شدن مخاطبان تلاش کنیم و راهکارهای مختلف را مدنظر داشته باشیم.
