پاسخ وزیر میراث فرهنگی درخصوص حق الکشف، بافت تاریخی شیراز و جذب تماشاچیان پرهیجان جام جهانی قطر

به گزارش خبرنگار ایلنا، عزت‌الله ضرغامی (وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی) در حاشیه برگزاری نشست روسای جوامع هتلداران استان‌ها و مناطق آزاد کشور و وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در جمع خبرنگاران به سئوالات مطرح شده درخصوص موضوعاتی که این روزها در میان جامعه میراثی و گردشگری مطرح است، پاسخ داد.

ضرغامی درخصوص صحبت‌های سردار حسن مهری (فرمانده یگان حفاظت وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی) مبنی بر تهیه دستورالعمل تخصیص حق‌الکشف به نیروهای انتظامی و مردم که در کشف آثار تاریخی و باستانی همکاری می‌کنند و تبعاتی که یکی از آن‌ها تعدی و تجاوز و تخریب محوطه‌های باستانی خواهد بود، گفت: حفاری وظیفه انحصاری وزارتخانه میراث است و هیچ دستگاهی نه دولتی نه حاکمیتی و نه اشخاص حقیقی اجازه حفاری برای کشف دفینه و اشیای تاریخی را ندارند. حتما خلاف قانون است حتما باید توسط ما انجام شود مجوزهای لازم را ما باید بدیم و ضوابطی برای این کار داریم.

او ادامه داد: گزارشات زیادی به ما می‌رسد که در فلان منطقه دفینه ارزشمندی است. تقریبا هر روز از این گزارش‌ها حتا از سوی خواص دریافت می‌کنیم. حتا امروز یکی از خواص مشهور با من تماس گرفت، گفت در استانی چنینی اتفاقی می‌افتد و پاسخ من به همه آن است که کسی نباید دخالت کند. اداره کل میراث ما منطقه را شناسایی می‌کند و اطلاعات را جمع می‌کند، اگر تشخیص داد این منطقه نیاز به حفاری و مطالعه دارد، اکتشاف انجام می‌شود. اما اگر هرکس طی عملیات دیگری به گنجینه یا دفینه دست یافت، اول از همه درخواست ما آن است که کشف صورت گرفته را بلافاصله تحویل میراث دهد. اما برای کسانی که به آثار باستانی دسترسی پیدا و کشف می‌کنند حتما برای زحماتی که می‌کشند برنامه تشویقی داریم اما به منزله این نیست که هرکسی خودش برود و حفاری کند. این خلاف قانون است.

وزیر میراث و گردشگری در پاسخ به این سئوال که یکی از نگرانی‌هایی که طرح حق کشف ایجاد می‌کند آن است که دیده شده عده‌ای سودجو پس از مشخص شدن جایگاه فرهنگی منطقه‌ای خاص و کشف آثار تاریخی و باستانی در آن و مسجل شدن وجود و پراکندگی گورستان‌های بسیار غنی در منطقه، تحت عنوان خریدار اراضی وارد عمل شده و در صدد خریداری اراضی باستانی برمی‌آیند و در نهایت با فنس کشی و محصور کردن محوطه به دخود اجازه می‌دهند تا هر نوع کند و کاو و حفاری در گوشه گوشه محوطه داشته باشند، گفت: این خلاف قانون است. به طور دائم گزارش‌های کشفیاتمان را اعلام می‌کنیم. البته برخی افراد هم به دنبال حفاریات و کار نادرست هستند. حتما با این افراد برخورد می‌کنیم و قانون نیز با آن‌ها برخورد می‌کند.

با این وجود همواره در فضای مجازی شاهد فعالیت حفاران غیر مجاز و برگزاری کلاس‌های آموزشی گنج‌یابی هستیم، ضرغامی درخصوص مقابله با این افراد نیز گفت: حتما کار آن‌ها خلاف است و با آن‌ها برخورد می‌شود. ما برای برخورد با متخلفین در این زمینه هیچ منعی نداریم و آن‌هارا به دادگاه معرفی می‌کنیم. در قانون جدید که برای وزارتخانه نوشتیم و به دولت تقدیم شد و به زودی به صورت لایحه به مجلس می‌رود درخصوص این موضوعات نیز جهت گیری کردیم و در آیین نامه‌های مربوطه جزئیات آن ذکر خواهد شد.

او درخصوص این مهم که با قرار گرفتن در آستانه جام جهانی قطر ۲۰۲۲ و تاکیدی که بر توسعه گردشگری دریایی و حتا توصیه برخی مسئولان بر خرید یا اجاره کشتی دست دوم وجود دارد، گفت: متخصص این نیستم که کشتی نو بهتر است یا دست دوم، وظیفه من آن است که مشکل سوخت کشتی که مشکل حوزه کشتیرانی بود را حل کنم. امروز این مشکل حل شده. خبری که گفتم در سراسر دنیا حالا که مقرون به صرفه شده همه علاقه‌مند شدند کشتی مسافرتی داشته باشند، بسیار جدی است. به همین جهت تلاش می‌کنند که این اتفاق نیافتد. اگر موضع گیری‌های آمریکایی ها، کانادایی‌ها و فرانسوی‌ها را در طول دو هفته گذشته ببینید شاهد آن خواهید بود که تا چه اندازه بر طبل ایران هراسی می‌کوبند و رسما اطلاعیه می‌دهند که کسی برای گردشگری به ایران نرود. گویی آن‌ها نیز احساس می‌کنند که گردشگری در ایران دارد رونق می‌گیرد.

ضرغامی تاکید کرد: در مورد شناورها نیز با خود من تماس‌های زیادی گرفته شده چه از سوی افرادی که صاحب شناور هستند در ایران یا در کشورهای دیگر چه افرادی که خواهان خرید شناور هستند به همه آن‌ها گفتم معطل نکنید حتما سودآور خواهد بود. کشتی‌های تفریحی خودرا به منطقه بیاورید و ما هم کمک می‌کنیم که این خطوط راه بیافتد. حتی جاهایی مثل نهادهای عمومی با بنیاد مستضعفان وارد مذاکره شدیم. قرار شد کروزی مناسب تهیه و در سواحل شمالی استفاده شود. اینها هم برای سواحل داخلی هستند هم برون مرزی هستند. فکر می‌کنم زمینه برای گردشگری دریایی دارد فراهم می‌شود. من مانع مهم را آمادگی اسکله‌هایمان می‌دانم. معتقدم نیاز به سرمایه‌گذاری جدی در اسکله‌ها داریم. الان درحال بررسی آخرین ظرفیت اسکله‌ها هستیم تا ببینیم اسکله‌های ما توانمندی پهلو گرفتن کشتی‌های بزرگ با زیبابیی‌های خاص خود را دارند. از آنجایی که از قبل چنین کاری سابقه نداشته به محض حل یک مشکل، ده مشکل دیگر مربوط به زیرساخت‌ها خود را نشان می‌دهد اما رفع خواهد شد.

وزیر میراث و گردشگری درخصوص جلسه‌ای که با سپاه و ارتش برای توسعه گردشگری دریایی داشت نیز گفت: نیروهای مسلح می‌توانند در بخش مهمی از گردشگری دریایی به ما کمک کنند. سواحل مکران یک موقعیت استثنایی است که ارتش اعلام آمادگی کرد. قرار شد با امیر سیاری برنامه‌های مشترک داشته باشیم و سفری به منطقه کنیم.

وی افزود: ارتش و بخش نیروی دریایی سپاه این آمادگی دارند که در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند. حتی وزارت نفت نیز علاقه‌مند حضور در این حوزه است چراکه نفتکش‌هایی دارد که کم کم دارند از رده خارج می‌شوند و ایمنی لازم برای حمل سوخت ندارند. از آقای اوجی خواستم یک شرکت گردشگری تاسیس کنند و این نفتکش‌ها را در اختیار آنجا قرار دهد. نمی‌خواهیم بگوییم قصد داریم نفتکش را کشتی کروز مسافربری کنیم تا بعد کسی که توجیه نیست بگوید کروز مسافری ویژگی دیگری دارد، ولی بالاخره نفتکش عظیم با آن عرشه و امکانات، یک جاذبه گردشگری ویژه است و همان که جوان‌ها سوار می‌شوند و می‌بینند که این کشتی با آن عظمتش روزگاری چه ماموریت‌هایی داشته و آن‌ها می‌توانند امروز در رستوران روی عرشه حاضر شوند و امکانات تفریحی داشته باشند، جذاب است. ما از تمام ظرفیت‌های گردشگری دریایی استفاده خواهیم کرد و آن را به کار می‌بریم. با کارهایی که ایجاد شده همه نهادها دوست دارند در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند. امیدوارم بجنبند که دیر نشود.

ضرغامی همچنین درخصوص نگرانی توراپراتورها برای ایجاد تسهیلات و امکانات خاص در بخش‌های مختلف بخصوص جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی ورود تماشاچیان جوان و پرهیجان جام جهانی قطر به ایران، گفت: این اتفاق در نوع خود بی‌نظیر است چراکه این گردشگران جوان، پرشور و نشاط و انرژیک هستند و با گردشگران همیشگی ما که عموما مسن هستند تفاوت دارند. تجربه جدیدی خواهد بود و خوب است و آن‌ها را درک خواهیم کرد. حداقل ظرفیت‌ها را فراهم می‌کنیم. البته اینگونه نخواهد بود که بگویید از حداقل‌های فرهنگی خود عبور می‌کنیم. گاها در اخبار و فضای مجازی می‌بینیم که به طور مثال عنوان می‌شود با روس‌ها توافق شده که توریست‌های روس حجاب نداشته باشند یا برای آن‌ها مشروب سرو شود، اینها صحت ندارد.

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در خصوص اقدامات اداره راه و شهرسازی شیراز برای «خرید پلاک‌های ثبتی مشخص» و وضعیت طرح ۵۷ هکتاری شیراز و موافقت پژوهشگاه با طرح تفصیلی، گفت: ما بافت‌های تاریخی را حفظ می‌کنیم به همین دلیل داریم هزینه می‌دیم. برخی از موضع گیری‌های سیاسی هم که علیه ما انجام می‌گیرد برای آن است که ما بافت تاریخی را حفظ کردیم و حاضر نشدیم به دلایلی آن را ازبین ببریم. هرچند کسانی که پیگیری می‌کنند نیز به خاطر مردم است به طور مثال نماینده مجلس می‌گوید کنار بیایم و اجازه ساخت و ساز بدهیم.

او ادامه داد: در مورد بیت الحرمین نیز یک طرحی را کمیسیون مربوطه در وزارت راه و شهرسازی داشته که هر زمان آورده ما مخالفت کردیم. طرح باز کردن راه نیز باید با حداقل کنار گذاشتن بناهای تاریخی انجام شود و این به هیچ وجه به معنای تخریب بناهای تاریخی نیست چراکه بخش زیادی از آن‌ها باید مرمت شود. همین الان اگر بروید بافت تاریخی می‌بینید که وضعیت آن افتضاح و غیر قابل قبول است. این بناها باید ترمیم و بازسازی شوند. هدف ما حفظ و تقویت بافت تاریخی است. اینکه می‌گویند می‌خواهد پاساژ بشود و کارهای تجاری انجام گیرد را تکذیب می‌کنیم.

ضرغامی تاکید کرد: تملک نیز جزء برنامه‌های ماست. ما پول نداریم ولی اگر دستگاهی تملک کنند و حتا هر ۲۰۰ خانه را تملک کند ما استقبال می‌کنیم. ولی اجازه تخریب ندارند. تصمیم گیری در این مورد با وزارت میراث است. یکی از مشکلات جدی ما این است که مردم می‌گویند اگه بافت تاریخی است و اجازه ساخت و ساز نمی‌دهید، آن را تملک کنید. اخیرا در تبریز نیر با زحمت اعتبار تملک سه جا را فراهم کردیم که موزه شود. ما داریم به مردم ظلم می‌کنیم. این حق مردم است که وقتی می‌گوییم این بنا یا بافت تاریخی است و نباید دست بزنید شرایطی را برای خرید آن ملک ایجاد کنیم. اگر کسی خواب نما شده و یک دستگاه ۴۰ خانه را خریده استقبال می‌کنیم اما نمی‌تواند به این خانه‌های تاریخی دست بزند و آن‌هارا تخریب کند. تخریب هر خانه که در بافت تاریخی است و خلاف قانون است. بحث تخریب شبانه بحث دیگری است. هرجا دیدید خونه تاریخی تخریب می‌شود به ما اطلاع دهید.