باید به مسائل اجتماعی با شک و تردید نگاه کرد

ایلنا: نشست نقد و بررسی فیلم مستند «به دیوار نگاه کن» به کارگردانی علی زادمهر و «پشت نویسی» به کارگردانی امیر فرض الهی با حضور طهماسب صلح جو و کارگردانان دو فیلم شب گذشته(۵آذر) در خانه هنرمندان برگزار شد.

به گزارش خبرنگار ایلنا، طهماسب صلح جو با اشاره به فیلم به دیوار نگاه کن؛ گفت: نکته‌ای را که درباره این فیلم مستند لازم است تا در اینجا بازگو کنم؛ این است که فیلمهای مستند به دو شیوه می‌توانند موضوع‌ها را به تصویر بکشد ابتدا موضوعی که برای تماشاگر تازگی داشته باشد و دوم موضوعی که هیچ تازگی نداشته باشد و با آن آشنا نباشد.

وی ادامه داد: انتخاب موضوع دوم برای فیلمساز سخت‌تر است ولی حاصل آن اگر موفقیت آمیز باشد فیلم را جذاب‌تر می‌کند. هر دو فیلم به دیوار نگاه کن و پشت نویسی از شیوه دوم استفاده کردند و موفق بودند اما فیلم به دیوار نگاه کن موفق‌تر بوده و توانسته بود جذاب‌تر باشد.

صلح جو ادامه داد: به دیوار نگاه کن توانسته است به خوبی از نریشن استفاده و تحلیل کند و توجه ما را به دیوار نوشته‌هایی که هر روز در سطح شهر می‌بینیم جلب کند هر چند در بعضی پلان‌ها نریشن باعثمی‌شود تا از تصویر دور شویم.

صلح جو ادامه داد: امروز بسیاری از دیوارنویس‌ها تبدیل به یک پدیده کمیک شده است و فیلم دیوار نگاه کن قابلیت این را داشت که از فضای کمیکی برخودار شود اما به نظر می‌رسد تدوین با عجله صورت گرفته است و به این موضوع پرداخت خوبی نشده است.

وی با اشاره فیلم پشت نویسی گفت: هر چند در این فیلم نریشن وجود ندارد اما توقع داشتیم که فیلمساز بیشتر با رانندگان گفتگو کند و از آن‌ها درباره دلایل عبارتی که پشت ماشین خود می‌نویسند سوال کند اما این کار را نکرده است.

صلح جو با اشاره به استفاده از کار‌شناسان در هر دو فیلم به دیوار نگاه کن و پشت نویسی گفت: متاسفانه بسیاری از صاحبنظران به سادگی همه مسائل را تحلیل می‌کنند و با قاطعیت نظر می‌دهند درحالیکه درباره بسیاری از مسائل اجتماعی باید با شک و تردید برخورد کرد و این اعتماد به نفسی که در بعضی کار‌شناسان وجود دارد و همه مسائل اجتماعی را از بالا نگاه می‌کنند؛ درست نیست.

وی با اشاره به نقش بنا، معماری و دیوار‌ها در تحلیل یک جامعه گفت: دیوار‌ها و بنا‌ها در فیلم‌ها نقش مهم دارند بخصوص در فیلم‌های انتقادی که در آلمان شرقی و بلوک شرق ساخته می‌شد این عنصر بسیار وجود دارد و تهی بودن دیوار‌ها در فیلم‌های که ساخته می‌شد نشان از فضای سرد و مرده می‌داد. و هرچند نوشته‌های روی دیوار باعثآزار و یا بد شدن چهره شهر می‌شود اما از طرفی این نوشته‌ها نشان از زنده بودن شهر و جوششی که در شهر وجود دارد می‌دهد.

«به دیوار نگاه کن» موفق‌تر بود

مجید قاری‌زاده کارگردان سینما نیز گفت: هر دو فیلم تلاش زیادی کرده بودند اما فیلم به دیوار نگاه کن موفق‌تر بود و بیشتر دوست داشتم در فیلم به دیوار نگاه کن به نقش دیوار در شهر به خوبی توجه شده بود زیرا در این شهر پراسترس و شلوغ کسی به دیوارهای نوشته شده توجه نمی‌کند. احساس کردم زمانی که در پایان فیلم دیوار تمام می‌شود قرار است نوشته‌ای روی آن بیاید اما اینطور نشد و این ضعف فیلم بود.

پدرام اکبری کار‌شناس نیز گفت: این دو فیلم هر دو توسط دو روزنامه‌نگار ساخته شده است که نگاه دقیقی دارند و من با دیدن این دو فیلم یاد فیلم قدیمی دولت‌آباد افتادم.

وی ادامه داد: در فیلم پشت نویسی امیر فرض الهی کار گردان فیلم با نشان دادن واژه‌های و کلماتی که در پشت ماشین‌ها نوشته شده است به نوعی فرهنگ و دین رانندگان شهر را هم به ما معرفی می‌کند مثلا در پشت یک ماشی با دیدن جمله زرتشتی متوجه می‌شویم که راننده زرتشتی است و یا با دیدن یک جمله به زبان لری می‌فهمیم که راننده لر است.

امیر فرض الهی کار گردان فیلم پشت نویسی نیز گفت: من اعتقاد ندارم که باید فیلم را با موسیقی پر کنم و به نوعی کلیپ بسازم و از موسیقی به عنوان افکت استفاده می‌کنم همانطور که موسیقی بابک بیات را به جای افکت در بسیاری از فیلم‌ها شنیدیم.

وی ادامه داد: من بازیگر تا‌تر هستم و تفاوت بازیگری و بازسازی را می‌دانم و معتقدم در ‌‌نهایت هر طور بازسازی کنی مخاطب متوجه می‌شود.

فرض الهی ادامه داد: من با راننده‌ها در فیلم گفتگو کردم و می‌خواستم نشان دهم که دنیا و جهان‌بینی آن‌ها چگونه است و تصور می‌کنم جذاب‌ترین بخش فیلم هم همین بخش باشد.

علی زادمهر کارگردان فیلم به دیوار نگاه کن نیز گفت: از دیوار چینی در فیلم با فصل بندی در فیلم استفاده کردیم و تلاش داشتیم که بین بخش‌های مختلفی که برای بررسی دیوارنویسی در ذهن داشتم فاصله بگذارم. و از طرفی اشاره‌ای هم به ساخت و سازهای بی‌رویه‌ای داشتم که بی‌دلیل انجام می‌شود.

وی ادامه داد: امروز یک بی‌انگیزگی و سطحی نگری در ساخت و سازهای شهری و معماری شهری دیده می‌شود که آزاردهنده است. در گذشته افرادی مانند جلال ال احمد برای ساخت خانه خود خودش آجر‌ها را انتخاب می‌کرد درحالیکه در نسل حاضر نه تنها این اتفاق نمی‌افتد بلکه بسیار بی‌انگیزه هستند.

زادمهر افزود: نسل گذشته از نسل امروز بیشتر به خانه و کاشانه خود توجه می‌کرد و علاقه داشت به همین دلیل امروز شاهد هستیم که هر فردی به خود اجازه می‌دهد تا روی دیوار خانه دیگری جمله‌ای بنویسد.

وی ادامه داد: به وجه تاریخی این دیوارنویسی‌های فکر کرده بودم و حتی می‌خواستم تصاویری از دیوارنویس‌های اصفهان و همدان را نیز در فیلم نشان دهم اما با توجه به اینکه فقط قصد داشتم زمان حال را تحلیل کنم و جلوگیری از طولانی شدن فیلم از اینکار منصرف شدم.

کارگردان فیلم «به دیوار نگاه کن» افزود: در فیلم دنبال آن بودم که نشان دهم چرا این دیوار نوشته‌ها روی دیوار‌ها حکم می‌شود و چه تاثیری روحیه مردم دارد.

در این نشست؛ مرتضی رزاق کریمی(کارگردان)، هارون یشایایی(تهیه کننده سینما)، محمود غفاری(کارگردان)، کیوان کثیریان(منتقد و روزنامه نگار)، فرامرز روشنایی(بازیگر سینما)، یزدان عشیری(مدیر سابق روابط عمومی جشنواره فیلم فجر)، فرید میر موسوی(جامعه‌شناس)، مرتضی جذاب(کارگردان فیلم کوتاه)،، آرش رمضانیان(وزناه نگار)، محمود صفیری(مدیر کل بازرگانی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی)، پدرام اکبری(مستندساز)، مهران حبیبی نیا(تدوین گر) و جمعی از علاقمندان سینمای مستند حضور داشتند. این برنامه توسط انجمن تهیه کنندگان سینمای مستند برگزار شد.