در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
ارسال پرونده «منظر تاریخ شهری از هگمتانه تا همدان» به یونسکو / تمرکز باستان‌شناسی همدان بر کشف محوطه‌های دوره مادهاست
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان از آماده‌سازی پرونده «منظر تاریخ شهری از هگمتانه تا همدان» برای ثبت در فهرست میراث جهانی و ارسال این پرونده تا پایان بهار امسال به یونسکو خبر داد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، علی مالمیر (مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان) با اشاره به آنکه هگمتانه یکی از مهم‌ترین سایت‌های تاریخی کشور است، درخصوص ثبت جهانی این اثر باستانی گفت: با توجه به جایگاهی که استان همدان در تاریخ و تمدن کشور دارد و به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن نیز شناخته می‌شود، حق آن است که حداقل یک یا دو اثر از آثار تاریخی و باستانی آن در فهرست میراث جهانی ثبت شود. این موضوع در دوره‌های مختلف مد نظر استان قرار گرفته و با پیگیری‌هایی که داشتند سعی بر آن بود که این امر محقق شود اما به دلایل مختلف تاکنون این مهم اتفاق نیفتاده است.
او ادامه داد: برای آنکه بتوانیم یک اثر را در فهرست میراث جهانی ثبت کنیم، باید شرایط فنی لازم را برای ثبت جهانی دارا باشد و از این منظر دارای مشکل خاصی نباشد و بر اساس معیارهای مد نظر یونسکو قابلیت جهانی شدن راداشته باشد. در کنار مباحث فنی، باید ثبت جهانی یک اثر تبدیل به مطالبه استانی شود و تمام نهادها و ارگان‌های استان پای ثبت آن اثر بایستند و تمام تلاش خود را بکنند و از دیگر سو در وزارت میراث و گردشگری باید این موضوع پذیرفته و در اولویت سیاست‌ها و برنامه‌های وزارتخانه قرار گیرد تا پرونده مورد نظر آماده و به یونسکو ارسال شود.
مالمیر با اشاره به آنکه شاید طی سال‌های گذشته هیچگاه این هماهنگی‌ها در بین نهاها و ارگان‌ها و بخش‌های ذیربط در استان و البته تعامل استان و وزارتخانه رخ نداده باشد و پرونده ثبت جهانی هگمتانه آماده ارسال نشده باشد، تصریح کرد: ثبت جهانی هگمتانه به تنهایی به عنوان یک محوطه باستانی به لحاظ فنی پیچیدگی‌هایی داشت. این پیچیدگی از ساخت و سازهایی که در چشم انداز هگمتانه انجام شده تا خدشه‌دار شدن منظر بصری آن و حتا تعیین عرصه و حریم هگمتانه و اینکه دوره‌های تاریخی آثار هگمتانه دقیقا چه دوره‌هایی را شامل می‌شود و ما قرار است با چه قالبی این موضوع را معرفی کنیم، را دربرمی‌گیرد. تمام این عوامل در کنار هم سبب تاخیر در ارسال پرونده ثبت جهانی هگمتانه شد.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان همدان یادآور شد: البته طی چند سال اخیر با پیگیری‌های انجام شده شاهد همکاری و همیاری و مشارکت دستگاه‌های مختلف در استان برای ثبت جهانی هستیم. استاندار، معاون عمرانی، فرمانداری و حتا شهرداری پای کار ایستاده‌اند و خوشبختانه این موضوع در وزارتخانه نیز مورد توجه قرار گرفته و به صورت مکتوب اختصاص سهمیه سال جاری را به پرونده همدان ابلاغ کرده‌اند و پرونده مربوطه تهیه و در حال نهایی شدن است و بر اساس هماهنگی با معاونت میراث‌فرهنگی تا پایان بهار امسال این پرونده به یونسکو ارسال می‌شود.
به گفته او، در قالب شورایی که باید به موضوع رفع موانع ثبت جهانی بپردازد مشکلات فراروی پرونده و مقدماتی که باید اجرایی شود مانند حذف سازه‌ها از عرصه اصلی هگمتانه، ساماندهی و زیباسازی جداره‌ها در خیابان‌ها و کوچه‌ها و مجموعه بازار و اقدامات مرمتی و تهیه طرح‌های لازم در دستور کار استان قرار گرفته و بازدیدهای میدانی از عرصه پیشنهادی نیز توسط کارشناسان امر انجام شده.
مالمیر خاطرنشان کرد: پرونده‌ای که اکنون در دست اقدام است تحت عنوان «منظر تاریخ شهری از هگمتانه تا همدان» از زمان شکل گیری همدان در هگمتانه باستانی را دربرمی‌گیرد و تا هسته اصلی شهر همدان، بازارها و آنچه اکنون به عنوان شهر همدان شکل گرفته را شامل می‌شود. درواقع نوعی روند تاریخی شکل گیری یک شهر از دوره باستان تاکنون که پابرجا باقی مانده و دارای حیات و نقش آفرین بوده، در این پرونده مطرح است.
او در خصوص سایر پرونده‌هایی که استان همدان برای ثبت در فهرست میراث جهانی آماده کرده است، گفت: پرونده‌های دیگری نیز در استان همدان در حال تهیه هستند که ما معتقدیم دارای ظرفیت برای ثبت جهانی هستند. غار علیصدر به عنوان یکی از منحصر به فردترین غارهای دنیا می‌تواند به عنوان یکی از میراث طبیعی در یونسکو ثبت جهانی شود و به دنبال این مهم هستیم. منظر فرهنگی دره ارزانفود از دیگر پرونده‌های مد نظر برای ثبت جهانی است. در این راستا روستای سنگی ورکانه و بافت سنگی روستاهای این محور مد نظر است. البته این موضوع نیز همچون سایر موضوعات باید مورد کارشناسی قرار گیرد.
به گفته مالمیر، مجموعه نوشیجان یا مجموعه بناهای دوره ماد نیز از دیگر پرونده‌هایی است که برای ثبت جهانی مد نظر استان همدان است. در این پرونده دو بنا از جمله ارگ نوشیجان و معبد چلیپایی که در محوطه حاجی خان فامنین کشف شد از دوره ماد قرار دارد که به لحاظ معماری دارای شباهت هستند. البته ما موضوعاتی را در حوزه باستان‌شناسی تعریف کرده‌ایم که به برخی از محوطه‌ها و تپه‌های باستانی که احتمال وجود بناهای ماد در آنها بیشتر است توجه شود و در اولویت کاوش ما قرار دارد و اگر بتوانیم بناها و محوطه‌های دیگری مربوط به دوره مادها در آن مناطق کشف کنیم قطعا می‌توانیم یک پرونده زنجیره‌ای درخصوص بناهای دوره ماد تهیه و به یونسکو ارائه دهیم. در پرونده کاروانسراهای ایرانی نیز دو کاروانسرا از استان همدان قرار دارد که شامل کاروانسرای فرسفج تویسرکان و تاج آباد بهار می‌شود.
