در گفت‌وگو با ایلنا مطرح شد؛
لزوم ثبت میراث‌فرهنگی به‌صورت NFT/ پیشنهاد به یونسکو برای تشکیل کنوانسیون جدید ثبت آثار در فضای مجازی
رییس ایکوم با اشاره به پیشرفت‌هایی که در دنیای مجازی شاهد هستیم، پیشنهاد داد تا کشورهای صاحب آثار باستانی از یونسکو بخواهند تشکیل کنوانسیونی برای ثبت آثار به صورت NFT را ارائه دهند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، این روزها با توسعه تکنولوژی و تغییراتی که در فضای مجازی شاهد هستیم در بیشتر بخش‌های پیشرفته صحبت از متاورس، ارزهای دیجیتال و خرید و فروش در فضای مجازی است. در این میان موضوعات مرتبط با NFT و توکن‌های غیرقابل معاوضه نیز جایگاه خاصی به خود اختصاص داده‌اند. NFTها راه خود را در بخش‌های مختلف اعم از هنر و… باز کرده‌اند و دور نیست زمانی که عرصه میراث‌فرهنگی نیز نیازمند توجه ویژه به این حوزه شود.
ان اف تی NFT توکن‌های غیرقابل‌معاوضه هستند. آن‌ها به‌عنوان یک گواهی مالکیت دیجیتالی غیرتکراری برای هر نوع دارایی دیجیتالی صادر می‌شوند. در واقع، NFT یک قرارداد هوشمند است که با استفاده از پلتفرم‌های اپن سورس (که هرکسی می‌تواند از سایت‌هایی مثل گیت‌هاب دانلود کند) تنظیم و برای ایمن‌سازی آن به‌صورت دیجیتالی استفاده می‌شود. پس از نوشتن، می‌توان آن را ذخیره یا به‌طور دائمی در قالب یک رمز (معمولاً به نام توکن ERC ۷۲۱) در یک شبکه بلاک‌چین مثل اتریوم منتشر کرد.
برخی از اشکال محبوب NFTها شامل gif، Jpegs و فیلم و همین‌طور تویئت‌ها هستند. اما درواقع هر دارایی دیجیتالی باتوجه به خواست سازنده و طراح آن امکان تبدیل‌شدن به NFT را دارد. این در صورتی است که سازنده‌ی آن بخواهد یک دارایی منحصربه‌فرد داشته باشد. مثل مقالات ISI یا بلیت‌های کنسرت‌ها که متعلق به یک نفر و منحصربه‌فرد هستند.
از آنجا که NFT به خریدار اجازه می‌دهد کالای اصلی را که شامل احراز هویت داخلی است، داشته باشد؛ در نتیجه این احراز هویت مالکیت این اثر را اثبات می‌کند و توسط دیگران قابل‌استفاده نیست. در واقع، ارزش معنوی اثر با اعتبار و هویت هنرمند گره خورده است و آن‌ها می‌پذیرند که تنها یک واحد از اثر مورد نظر به صورت NFT تولید و به خریدار اهدا کنند، این توکن مورد توجه جامعه قرار گرفته است.
سیداحمد محیط طباطبایی (رئیس کمیته‌های ملی موزه‌های ایران (ایکوم) ) درخصوص NFT و تاثیر آن در میراث‌فرهنگی در آینده‌ای نزدیک به ایلنا گفت: این دنباله روند پیشرفت علمی و صنعتی است که دنیا در جریان آن قرار گرفته. تحولاتی که در جهان پیش می‌آید سبب می‌شود تانوع رفتار ما نسبت به گذشته و حفظ آن برای آینده تغییر کند. به طور مثال، در ابتدای امر ثبت میراث‌فرهنگی، بناها را ثبت می‌کردیم. بعد از مدتی ثبت بناها تبدیل به ثبت محورها شد و بعدها محورها به شهرها و بافت‌های تاریخی تبدیل شدند و در نهایت در پی ثبت منظرهای تاریخی و فرهنگی برآمدیم. در ادامه طی این روند به این نتیجه رسیدیم که این شهر وابسته به هویت آدمهایی است که در آن زندگی می‌کنند بنابراین درصدد ثبت میراث ناملموس برآمدیم و کنوانسیون ۲۰۰۳ شکل گرفت. یا حتا به این نتیجه رسیدیم که در دریاها نیز میراثی وجود دارد که آن را به عنوان میراث دریا ثبت کردیم. کمیسیون فرهنگی یونسکو طی سال‌ها و دهه‌های گذشته روندی را برای ثبت میراث‌فرهنگی طی کرده که این روند بسته به شرایط جامعه و پیشرفت‌های صورت گرفته حاصل شده است.
او ادامه داد: سرعت تحولات علمی بخصوص در طی دو دهه گذشته بسیار زیاد بوده و سبب شده تا در فضای مجازی به شکلی برسیم که حتا زندگی مجازی نیز تعریف شود. زندگی در فضای مجازی که می‌توانیم در آن کار کنیم، خرید و فروش داشته باشیم و… به تبع با گسترش زندگی در فضای مجازی، تمام آنچه در فضای حقیقی وجود دارد در فضای مجازی نیز مشابه پیدا خواهد کرد. امروزه بناها و فضاهای تاریخی از خانه‌های تاریخی گرفته تا کاخ گلستان و… می‌توانند در فضای مجازی نیز وجودداشته باشند.
محیط طباطبایی خاطرنشان کرد: نباید فراموش کرد که در فضای حقیقی، خانه‌های تاریخی علاوه بر مالکیت مادی و حقیقی، مالکیت معنوی نیز دارند. گاه هر دو مالکیت متعلق به یک شخص یا گروه است گاه هم متفاوت است به طور مثال ممکن است خانه‌ای ثبت ملی شده باشد اما مالکیت آن در اختیار شخص دیگری باشد، تفاوتی ندارد. زمانی که بتوان عین فضای میراث ملموس را در فضای مجازی بازسازی کرد و در NFT ثبت کرد، آنگاه مالکیت آن در فضای متاورس در اختیار ثبت کننده قرار می‌گیرد. این رفتاری است که به تدریج در حال گسترش است و با وجود آنکه برخی ایراد می‌گیرند که مهم نیست که چه کسی ثبت کرده باشد و ممکن است چند نمونه از آن در آن فضا ثبت شود، اما باید گفت که آن کس که ثبت بهتری داشته باشد اثر متعلق به او خواهد بود.
او با اشاره به آنکه هنر دیجیتال و آنچه ممکن است مابه‌ازای آن در فضای حقیقی وجود نداشته باشد با آنچه در عالم واقع وجود دارد و مابه‌ازای آن در فضای مجازی نیز تعریف می‌شود تفاوت دارد، افزود: از آنجایی که کد NFT یک دارایی با امضای دیجیتالی از طرف سازنده آن است که با کمک رمز در هر سرور، مرورگر یا سیستم‌عاملی احراز هویت را انجام می‌دهد و آن را به روشی غیرمتمرکز تأیید می‌کند نیاز است تا مسئولان میراث‌فرهنگی چه در عرصه بین‌الملل و چه در عرصه داخلی به فکر پرداختن به این مهم باشند. از این رو نیاز است مقدمات امر از آموزش کارشناسان و افراد متخصص و به کار گیری آن‌ها گرفته تا آماده‌سازی فضا برای ورود به این مهم فراهم شود. حقوق مالکیت معنوی و خروجی آن باید مد نظر قرار گیرد.
محیط طباطبایی باتاکید برآنکه نیاز است تا یونسکو این مهم رامورد توجه قرار دهد، گفت: به نظرم بهتر است تا کشورهایی مانند ایران، مصر و یونان و کشورهای صاحب آثار تاریخی بهتر است برای ارائه پیشنهاد تشکیل کنوانسیونی جهت ثبت NFT به یونسکو پیش قدم شوند و این پیشنهاد را ارائه دهند. سرعتی که در گسترش متاورس شاهد هستیم سبب می‌شود تا ما نیز در حوزه میراث‌فرهنگی و ثبت آثار به نام یک کشور سریع‌تر عمل کنیم.
