یادداشتی از شهرام اصغری؛
در یمن شبکه‌های اجتماعی بال ندارند
یک فعال رسانه‌ای و کارشناس ارشد مطالعات فرهنگی و رسانه در یادداشتی به مقایسه امکانات اینترنتی در فضاهای بحران پرداخته و تاثیر آن را در دو جنگ یمن و اوکراین بررسی کرده است.
بلافاصله بعد از شروع حمله روسیه به اوکراین بود که مردم مختلف دنیا در شبکه‌های اجتماعی علیه این تصمیم پوتین موضع‌گیری کردند و هر کدام در حد توان خود برای توقف جنگ، پستی به اشتراک گذاشتند و حرکتی از خود نشان دادند.
بی‌شک اکثریت مردم کشورمان نیز فارغ از گرایش‌های سیاسی یا جناحی خواستار خاتمه جنگ و برقراری صلح هستند. شاید بتوان مدعی شد ایرانیان بیشتر از مردم هر کشوری در طول سالیان اخیر با مصائب جنگ و خشونت، دست‌وپنجه نرم کرده‌اند و آلام و عوارض آن را به‌خوبی حس می‌کنند.
در این میان برخی از کنشگران فضای مجازی یا حتی سیاسی عنوان می‌کنند که چرا مردم ایران (مخصوصاً سلبریتی‌ها و…) تا این‌حد به جنگ عربستان و متحدانش علیه یمن چنین حساسیت و واکنشی از خود نشان ندادند؟
ناگفته پیداست امکانات ارتباطی و تکنولوژی‌های مربوط به شبکه‌های اجتماعی یا همان فضای مجازی کشوری چون اوکراین با یمن قابل قیاس نیست. در اوکراین حتی کودکان نیز تبلت و تلفن همراه هوشمند دارند اما در یمن حتی برخی خانواده‌های چند نفره هم یک گوشی هوشمند ندارند و سرعت و زیرساخت‌های مربوط به اینترنت دو کشور نیز اصلاً قابل قیاس نیست.
توجه کنیم این امکانات اینترنتی و زیرساخت‌های مربوط به شبکه‌های اجتماعی یک کشور است که باعث اتصال مردم آن به دنیا می‌شود و مسئولان خیلی از کشورها این مهم را به خوبی دریافته‌اند وگرنه مردم در هیچ کجای دنیا مشکلی با کودکان و مردم ستمدیده یمن ندارند.
وقتی کشور میزبان هیچ تولید محتوایی ندارد و ارتباطش با مردم دنیا قطع است، چه‌طور مردم دنیا آن‌طور که باید و شاید بتوانند مشکلات و اخبار مربوطه را انعکاس دهند؟
وقتی در اوکراین مردم یک روستا مقابل تانک‌های روسی صف می‌کشند و زن خانه‌دار روستایی هم گوشی هوشمند و اینترنت پرسرعت دارد و مردم نیز توانسته‌اند با سواد رسانه‌ای خوب و در طول چندین سال (نه، یک شبه) به شبکه‌های اجتماعی دنیا وصل شوند، فوراً این ویدیوی خبری داغ و تازه در جهان پخش می‌شود و تأثیر خود را به‌وضوح نشان می‌دهد.
یادمان نرفته در تابستان گذشته غول رسانه‌ای بی‌بی‌سی به سختی توانسته بود مستندی در مورد مشکلات و بیماری‌های کودکان یمنی که ناشی از نداشتن آب سالم، غذا و… بود پخش کند که نمونه چنین گزارشی را متأسفانه صدا و سیمای ما نتوانسته از آلام و مصائب مردم یمن به تصویر بکشد. اینکه در کل کشوری چون یمن، فقط سخنگوی نیروهای مسلح بتواند رسانه داشته باشد و با دنیا حرف بزند، این ارتباط کافی نیست و جواب نمی‌دهد.
فراموش نکرده‌ایم خود اردوغان چطور با امکانات ارتباطی روز دنیا کودتای ترکیه را ناکام گذاشت. بنابراین این صحیح نیست که فکر کنیم اتصال به دهکده جهانی بدون وجود امکانات و زیرساخت‌ها در یک کشور آن‌طور که باید و شاید اتفاق بیفتد و مقایسه امکانات ارتباطی یک کشور اروپایی مثل اوکراین با برخی کشورهای محروم و جنگ‌زده، مقایسه معنی‌داری نیست.
امروز هر اندازه که مردم یک کشوری بتوانند با دنیا تعامل آسان‌تر و سریع‌تری داشته باشند، مسئولان آن کشور بهتر و راحت‌تر می‌توانند اهداف خود را در مصاف با رقبا و دشمنان دنبال کنند و البته که افکار و گرایش‌های مردم هر کشوری اگر بومی‌سازی و هدایت شوند، می‌توان برای رسیدن به هدف و تعالی آن جامعه بیشتر امیدوار شد.
