نشست آشنایی با فرهنگ و هنر تاجیکستان برگزار شد؛
تئاتر فرهنگی‌ترین هنر است؛ چون در ظهور و بروز معنا پیدا می‌کند/ ایران و تاجیکستان در دو جغرافیای متفاوت اما از یکدیگرند/ فرهنگ، مثل سیمان روابط دو کشور را تقویت می‌کند
نشست مشترک آشنایی با فرهنگ و هنرهای نمایشی تاجیکستان درحاشیه چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست مشترک آشنایی با فرهنگ و هنرهای نمایشی تاجیکستان بعد از ظهر دوشنبه بیست و پنجم بهمن در تالار وحدت برگزار شد.
علاوه بر محمود شالویی، محمود سالاری، قادر آشنا، حسین مسافر آستانه، سفرای ایران در تاجیکستان و ایران در تاجیکستان و همچنین هنرمندانی از تاجیکستان و ایران همچون سعید اسدی، هوشنگ توکلی، مریم معترف، محمدحسین ناصربخت، علیرضا قزوه و... نیز در این نشست حاضر بودند.
قادر آشنا در ابتدای این نشست درباره پروسه انتخاب کشور تاجیکستان به عنوان مهمان ویژه چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر، گفت: بحث‌های متعددی داشتیم با جمیع نکات و اشتراکات فرهنگی، موضوع دعوت ویژه از هنرمندان تاجیکستان را مطرح کردیم که از سوی وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی هم مورد موافقت قرار گرفت و ایشان با تماسی که با سفیر ایران در تاجیکستان داشتند مسأله را مطرح کردند و ایشان هم بلافاصله تمهیدات لازم را انجام دادند. در نهاین یک خرد جمعی بر این شد تا در خدمت دو گروه از هنرمندان به نام تاجیکستان در جشنواره تئاتر فجر باشیم. این دو گروه برنامه‌های متنوعی در تهران و در جشنواره داشتند و به زودی اجرای دیگری را در مشهد خواهند داشت.
تئاتر فرهنگی‌ترین هنر است؛ چون در ظهور و بروز معنا پیدا می‌کند
محمود سالاری معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هم در ادامه این نشست گفت: از واژه فرهنگ در لغتنامه به عنوان مظهر قنات یاد شده؛ یعنی جایی که آب از زیر خاک بیرون می‌آید. چرا لحظه بیرون آمدن آب از خاک را قنات نامیده‌اند؟ چون ظهور و تجلی دارد. اگر ما هنرمند چیره دست و زبردستی باشیم اما تا زمانی که تجلی و بروز و ظهور اجتماعی نداشته باشیم، کارمان تبدیل به فرهنگ نمی‌شود. با این نگاه، تئاتر بدون حضور تماشاگر مقوله فرهنگی نمی‌شود. ضمن اینکه شاید فرهنگی‌ترین هنر ما تئاتر است؛ چون در ظهور و تجلی و بروز است که معنا پیدا می‌کند و به همین سبب تئاتر پیش‌رو و پرچم‌دار هنرهاست.
سالاری اظهار امیدواری کرد که مراودات و مکالمات فرهنگی ایران و تاجیکستان بیش از پیش اتفاق بیفتد و گفت: ما در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت هنری، آمادگی کامل داریم که با همکاری کشور دوست و هم‌ریشه و هم‌زبان خود یعنی تاجیکستان همکاری‌های فراوانی را به اجرا دربیاوریم و امیدوارم این نشست‌ها به تألیف قلوب در بین دو کشور و بین هنرمندان منجر شود.
ایران و تاجیکستان در دو جغرافیای متفاوت اما از یکدیگرند
«محمود شالویی» مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیرکل حوزه وزارتی هم در این نشست سخنان خود را با قرائت اشعاری از شاعران پارسی زبان آغاز کرد و خطاب به مهمانان تاجیکستانی حاضر در نشست گفت: کشوری که شاید از هم دور مانده‌ایم و در دو جغرافیای متفاوت واقع شده‌ایم اما همواره از یکدیگر بوده‌ایم. ما اگرچه در دو کشوریم اما همچنان پیش هم هستیم. ما هرگز با شما احساس جدایی نمی‌کنیم. امروز هم که این پیوند مبارک شکل گرفته را به فال نیک می‌گیریم و برای دعوت از تاجیکستان به عنوان مهمان ویژه جشنواره تئاتر فجر چهلم از آقای قادر آشنا تشکر داریم. آقای آشنا این آشنایی را بار دیگر بین ما و برادران و خواهران تاجیک‌مان رقم زدید و سبب شدید تا برای حفظ این رابطه فرهنگی، به جشنواره تئاتر فجر اکتفا نکنیم.
شالویی ادامه داد: برنامه‌های دیگری در پیش داریم که می‌تواند زمینه‌ساز ارتباط فرهنگی و هنری و ادبی بیشتر میان دو کشور باشد. طبق صحبتی که با آقای صابری سفیر محترم ایران در تاجیکستان داشتیم قرار است در اسفند ماه سال جاری، هفته فرهنگی حکیم نظامی را برپا کنیم که امیدوارم بزرگواران و هنرمندان تاجیکستان هم در آن حضور داشته باشند.
او در پایان خطاب به هنرمندان تاجیکی حاضر در نشست گفت: اینجا را خانه خود بدانید. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همواره میزبان شماست اگرچه شما را مهمان نمی‌پندارد و شما را از خود می‌داند. در پایان لازم می‌دانم سلام ویژه آقای اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را به شما ابلاغ کنم.
فرهنگ، مثل سیمان روابط دو کشور را تقویت می‌کند
«نظام‌الدین زاهدی» سفیر تاجیکستان در ایران هم در ادامه، این نشست را محفل انس و مودت خواند و با تشکر از برگزارکنندگان آن و همچنین دست‌اندرکاران جشنواره چهلم تئاتر فجر، گفت: این نشست در محفل و محلی برپا شده که نام شاعر بزرگ ما رودکی را بر خود دارد و این محفل آکنده از ارزش‌های لایزال آدم‌الشعرا رودکی است و میزبان هنرمندانی از دیار رودکی است که بوی جوی مولیان را با خود آورده‌اند و این یاران مهربان امروز در کنار دوستان ایرانی خود قرار گرفته‌اند.
زاهدی ادامه داد: ما یکماه قبل سی‌امین سالروز روابط دیپلماتیک بین ایران و تاجیکستان را جشن گرفتیم و عطف به سی سال همکاری و همیاری دو کشور باید بگویم که رشد و توسعه همکاری‌های فرهنگی از شاخص‌هایی بود که در طول سه دهه به همکاری دو کشور دوام بخشیده است. فرهنگ است که آدمی را آدمی‌تر می‌کند و همکاری دو کشور را از حیث ارزش‌های معنوی شاداب می‌کند. فرهنگ، مثل سیمان روابط دو کشور را تقویت می‌کند.
او در ادامه خاطرنشان کرد: با افتخار می‌خواهم بگویم همکاری‌های ما در سه دهه که از عمق اعصار و قرون سرچشمه گرفته و امروز وظیفه ماست که این ارزش‌های مشترک و تاریخی را ادامه داده و تقویت کنیم. به خصوص در جهان پر تلاطم امروز این وظیفه ماست که این همکاری را ادامه دهیم. در آخرین سفر رییس جمهور ایران به تاجیکستان، رهبران دو دولت آمادگی کشورشان را برای تقویت بیش از پیش همکاری دو طرف اظهار کرده بودند و امروز وظیفه فرهنگیان دو کشور است که این اراده را اجرا کنند.
زاهدی در پایان یادآور شد: سفر هنرمندان تئاتر تاجیک به ایران از نخستین دستاوردهای این سفر بود که بشارت دستاوردهای دیگری را در آینده می‌دهد.
رویدادی که بعد از یک دوره فطرت، مسبب رابطه دوباره دو کشور شد
«محمدتقی صابری» سفیر ایران در تاجیکستان هم در ادامه گفت: روزی که جناب آقای دکتر آشنا با من تماس گرفتند و پیشنهاد دادند که امسال نه یک گروه بلکه دو گروه به عنوان مهمان ویژه در چهلمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر حاضر شوند، من همان موقع یاد این بیت شعر افتادم: «بوی خوش تو هر که از باد صبا شنید، از دیار آشنا سخن آشنا شنید» و هنوز سخن ایشان به اتمام نرسیده بود که از این پیشنهاد استقبال کردم.
سفیر ایران در تاجیکستان ادامه داد: لازم می‌دانم از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی قدردانی کنم که بعد از سفر رییس جمهور کشورمان به تاجیکستان و صدور بیانیه همکاری مشترک که در آن به همکاری‌های فرهنگی و هنری تاکید شده بود، پیش قدم تحقق این همکاری شدند.
صابری یادآور شد: دوستان تاجیکستانی، ابر و باد و ماه و فلک در کار شد تا میزبانی شایسته‌ای از شما داشته باشیم؛ هرچند که شما نه مهمان که خود میزبان‌اید. این رویداد مهم را که بعد از یک دوره فطرت مسبب همکاری‌های دوباره دو کشور شده قدر می‌دانیم.
ایران و تاجیکستان در یک تمدن مشترک زیست می‌کنند
«حسین مسافرآستانه» دبیر جشنواره تئاتر فجر هم در صحبت کوتاهی، با اشاره به اینکه «امسال با لطف دوستان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این شانس را داشتم که شاهد توجه ویژه به کشورهای منطقه به ویژه کشور دوست و همسایه خود تاجیکستان در جشنواره تئاتر فجر باشیم» گفت: ایران و تاجیکستان در یک تمدن مشترک زیست می‌کنند و به این راحتی فراموش نمی‌کنیم که ما یک فرهنگ داریم و زبان فارسی به عنوان مهم‌ترین عامل مشترک بین ما عمل می‌کند. و بر همین اساس، جدایی دو کشور را سال‌هاست که احساس نمی‌کنیم. از این رو، این اتفاق و این میزبانی ویژه از هنرمندان تاجیکستان، در این دوره از جشنواره تئاتر فجر برای من بسیار مایه مباهات است.
«علیرضا قزوه» مشاور فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در این نشست ارتباط دو‌کشور را هزار و سیصد ساله خواند.
پس از او، «سرور بختی» رئیس موسسه فرهنگی اکو هم اظهار امیدواری کرد شاهد نگارش و اجرای نمایشنامه‌های مشترک دو کشور ایران و تاجیکستان در آینده نزدیک باشیم و گفت: موسسه اکو هم در این مسیر پشتیبان شماست.
تاجیک‌ها حتی زیر سلطه بلشویک‌ها هم زبان و فرهنگ خود را حفظ کردند
«عبدالمهدی مستکین» مدیر گروه فرهنگ کمیسیون ملی یونسکو- ایران به قرائت اشعاری درباره تاریخ و فرهنگ دو کشور پرداخت و در ادامه، «طاهر ممد رضایف» سرپرست دو گروه نمایشی تاجیکستان برای اجرا در جشنواره تئاتر فجر، سلام مدیران و هنرمندان کشور تاجیکستان را به اهل فرهنگ و هنر ایران رساند.
رضایف در ادامه خاطرنشان کرد: رابطه دو جانبه ایران و تاجیکستان در تمام زمینه‌ها در سی‌امین سالگرد روابط دیپلماتیک دو کشور، گسترش یافته است.
«علی اشرف مجتهد شبستری» رئیس انجمن دوستی ایران و تاجیکستان هم در این نشست، به مساله لزوم توجه به فرهنگ به عنوان بستری زمینه‌ساز برای تمام ارتباطات اقتصادی و سیاسی پرداخت و گفت: اکنون در شرایط خوبی هستیم چراکه دولت‌ها توجه ویژه‌ای به فرهنگ و هنر دارند.
مجتهد شبستری فرهنگ را زبانِ بازگشت به خویشتن خواند و گفت: سر تعظیم فرود می‌آورم برای مردم تاجیکستان که در دوره‌ای که زیر سلطه بلشویک‌ها بودند هم زبان و فرهنگ خود را حفظ کردند.
او با اشاره به رابطه فرهنگی دو کشور، یادآور شد: این راه باز شده و باید کوشش کنیم هرچه از دست‌مان برمی‌آید برای تداوم رابطه دو کشور ایران و تاجیکستان انجام دهیم.
ضرورت راه‌اندازی یک تشکل پژوهشی در حوزه زبان دری
«هوشنگ توکلی» هم در پایان مراسم گفت: ما پنجاه سال پیش نمایش رستم و سهراب را به شکل حرفه‌ای اجرا کردیم اما مشکل زبان داشتیم و فکر می‌کردیم باید نثری پیدا کنیم که بتوان با آن اشعار شاهنامه را خواند. بعد از انقلاب و فروپاشی شوروی، روابطی بین ایران و تاجیکستان شکل گرفت و تلاش کردیم روی این گویش کار کنیم و از گروهی دعوت کردیم به ایران بیایند و برای اولین بار متوجه شدیم دَری زبانی است که می‌توان با آن درباره فردوسی صحبت کرد و توجه به این زبان را در ایران کم داریم.
توکلی در ادامه از محمود سالاری معاون هنری وزیر ارشاد خواست تا یک تشکل پژوهشی در حوزه زبان دری تشکیل دهند که دو کشور بتوانند همکاری‌های بیشتری باهم داشته باشند و روحیه وحدت و دوستی را بهتر درک و شکوفاتر کنیم.
در ادامه مراسم، با پخش نماهنگی، نکوداشتی برای هنرمند درگذشته تئاتر تاجیکستان «حبیب‌الله عبدالرزاق‌اف» برپا شد.
«سلطان عثمان‌اف» کارگردان تئاتر فردوسی در وصف عبدالرزاق‌اف، گفت: او نه تنها هنرمندی بزرگ، که شخصیتی برجسته بود و خدمت‌های زیادی به تئاتر کرد. برگزاری این نکوداشت باعث خوشحالی است.
«شاه منصور شاه میرزا» کارشناس هنری تاجیکستان هم با بیان اینکه عبدالرزاق‌اف راهی را باز کرد تا ایرانی‌ها با هنر تاجیکستان آشنا شوند، تاکید کرد: خدمات و تفکر او جریان ساز بوده است.
اهدای لوح تقدیر به دو کارگردان تئاتر تاجیکستان از سوی جامعه تئاتر ایران، جشنواره فجر و اداره‌کل هنرهای نمایشی پایان بخش این نشست بود که با حضور مریم معترف و هوشنگ توکلی انجام شد.
این لوح تقدیرها به «سلطان عثمان‌اُف» کارگردان نمایش فردوسی و «امید خسرواُف» کارگردان نمایش لعل بدخشان تقدیم شد.
