هک یا نفوذ در صداوسیما؟ / چابکرو: آرشیوهای سازمان هم به سرقت رفت اما موضوع پیگیری نشد/ هک توسط پیرمردان و پیرزنان گروهک منافقین شدنی نیست
بررسی ماجرا و اظهارنظرهای کارشناسان نشان می‌دهد که عامل خرابکاری در صداوسیما به احتمال فراوان بر اثر نفوذ و عامل انسانی اتفاق افتاده است.
به گزارش خبرنگار ایلنا، پنجشنبه هفتم بهمن برای لحظاتی شبکه یک سیما، رادیو جوان، رادیو قرآن و رادیو آوا تصاویر و صداهایی بدون کیفیت از سرکرده گروهک منافقین پخش کردند که برای چند ثانیه روی آنتن این شبکه‌ها رفت. این اتفاق در همان ساعات اولیه با واکنش‌های فراوانی همراه شد و خبرگزاری صداوسیما این اقدام را نوعی خرابکاری در سازمان برشمرد. خبرهای اولیه حاکی از آن بود که احتمالا بخشی از سیستم پخش در صداوسیما مورد حمله هکری قرار گرفته است و سامانه‌های برخط این سازمان از دسترس خارج شده‌اند. اما ساعاتی بعد رضا علیدادی (معاون فنی صداوسیما) به صورت تلفنی روی آنتن شبکه خبر آمد و توضیحاتی درباره از دسترس خارج شدن شبکه‌ها داد که این فرضیه را زیر سوال برد. او بیان کرد که این اتفاق یک کار ساده نیست و فوق‌العاده پیچیده است و تنها صاحبان این تکنولوژی می‌توانند از بک دورها و امکاناتی که از قبل روی سیستم‌ها در نظر گرفته‌اند، بهره‌برداری کنند و صدمه بزنند.
کارشناسان فنی و رسانه‌ای نیز بعد از ساعاتی در اظهارنظرهایی تشریح کردند که هک کردن سیستم‌های صداوسیما برای در اختیار گرفت پخش فرضیه دقیقی نیست و امکان این کار عملا وجود ندارد.
از طرفی زمان پخش این تصاویر دقیقا در بین پخش میان برنامه‌ها رخ داده است که از قبل آماده و برای پخش شبکه‌ها ارسال می‌شود. این گزاره‌ها احتمال هک شدن یا حمله هکری و سایبری را به شدت ضعیف می‌کند و فرضیه نفوذ انسانی و سازمان یافته در صداوسیما را قوت می‌بخشد. به نظر می‌رسد فرد یا اشخاصی در رده‌های مختلف پخش و بازبینی و یا تبلیغات و بازرگانی با خرابکاری و دستبرد به مجموعه‌های تولیدی، محتوای از پیش تهیه شده برای پخش در شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی را با این تصاویر جایگزین کرده‌اند.
روز جمعه ویدیویی از دفتر پخش شبکه یک در زمان نمایش این تصاویر پخش شد که در حال اعلام برائت از منافقین و سرکرده این این گروهک تروریستی است. این تصاویر موبایلی بدون شک با صلاحدید مدیران صداوسیما پخش شد تا به نوعی فضا را تلطیف کند و فشار و اتهام را متوجه افراد حاضر در پخش و کارکنان سازمان نکند.
از طرفی دیگر برخی گمانه‌زنی‌ها و تحلیل‌ها، همزمانی این اتفاق را با روی کار آمدن پیمان جبلی به عنوان مدیر جدید صداوسیما، بی‌ربط نمی‌دانند. جبلی که پس از علی عسگری سکان هدایت جام جم را عهده‌دار شده است، خبر از تغییر و تحول گسترده می‌دهد و حتی در همین راستا وحید جلیلی را به عنوان دبیر ستاد تحول صداوسیما منصوب کرده است. جبلی در سخنرانی‌ها و اظهار نظرهای خود بارها تاکید کرده است برخی رویه‌ها و تصمیمات مورد رضایت مردم و رهبر انقلاب نیست و باید صداوسیما به سمت تحول و تغییرات اساسی گام بردارد.
چابکرو: غفلت از اتفاقات مشابه گذشته زمینه ساز نفوذ است
علیرضا چابکرو (استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه ارتباطات و رسانه) درباره این اتفاق و علت اصلی آن گفت: خیلی از موارد این چنینی متاسفانه در زمانی مطرح و پس از هیاهوهای زیاد به فراموشی سپرده می‌شود. اگر علت و ریشه این اتفاقات مورد بررسی قرار گیرد در آینده می‌توان شاهد این اتفاقات نبود.
وی ادامه داد: من تا حدودی به ساز و کار شبکه‌های تلویزیونی و رادیویی صداوسیما آشنا هستم؛ وقتی آنتن را برنامه‌ها و معاونت‌ها تحویل پخش می‌دهند، دیگر همه چیز به مرکز پخش برمی‌گردد و آرشیوهایی که آن‌ها از قبل برای نمایش آماده کرده‌اند. در مورد هک و حمله سایبری شبهاتی وجود دارد که باید بررسی و نظر دقیق کارشناسی صورت گیرد اما در این مورد، بیشتر از هک و حمله سایبری به نظر می‌رسد که عامل انسانی یا نفوذ سازمان یافته زمینه ساز این خرابکاری بوده است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه هنوز مشخص نشده است که آرشیوهای سازمان صداوسیما چگونه سر از شبکه‌ها معاند درآوردند، افزود: اگر زمانی که این اتفاقات در حال رقم خوردن بودند و آرشیو ارزشمند صداوسیما سر از ایران اینترنشنال و شبکه‌های خارجی درآورد، به جدیت دنبال شناسایی عوامل و ضعف ساختاری می‌رفتیم، شاید مانع اتفاقات بعدی می‌شدیم.
چابکرو با اشاره به اینکه به هیچ عنوان اتفاقاتی نظیر این توسط پیرمردان و پیرزنان گروهک منافقین قابل انجام نیست، تصریح کرد: سرویس‌های جاسوسی اسرائیلی و آمریکایی به طور پیوسته در حال همکاری با این گروهک‌ها و سازمان‌های تروریستی هستند و آن‌ها فقط با کمک این مراکز می‌توانند دست به چنین اقداماتی می‌زنند. گوگل به عنوان یکی از قدرتمندترین سرورهای جهانی در خدمت این اهداف جاسوسی و ارتباطی عمل می‌کند و اسناد آن هرچند یکبار به بیرون درز پیدا می‌کند. دیگر کمپانی‌ها و سازمان‌ها که جای خود دارند.
وی افزود: ساختارهای صداوسیما همچنان بر اساس مدلی که سال‌ها پیش برای آن برنامه ریزی شده است، استوار هستند و فقط کمی نوآوری و به روزرسانی در بخش‌های آنالوگ و دیجیتال اتفاق افتاده است. هم در بخش زیرساخت‌های فنی صداوسیما باید تهدیدات و خطرات روز را شناسایی کرد و هم حداقل برای مجموعه خود سازمان یک سیستم یکپارچه سایبری و ارتباطی را تعریف کرد. صداوسیما هنوز آمادگی این را ندارد که فعالیت‌های خود را به طور کامل به روی شبکه اینترنتی ببرد و این ضرورت احساس می‌شود که ساختاری به روز و دانش بنیان برای این امر باید طراحی شود.
این پژوهشگر همچنین عنوان کرد: در حوزه محتوا و برنامه‌های تولیدی هم صداوسیما نیاز به بازبینی و تحول جدی دارد. آیا واقعا تولیدات امروز صداوسیما در شبکه‌ها مختلف تلویزیونی و رادیویی مناسب با مخاطبان حال حاضر و مردم کشور ما است؟ به نظر می‌رسد مرکز افکارسنجی صداوسیما باید به صورت جدی و واقعی بررسی کند و نتیجه آن را به مدیران سازمان اعلام کند که آیا با صرف این هزینه‌های میلیاردی در برنامه‌سازی و تولید محتوا آیا نتیجه مطلوب و دلخواه به دست می‌آید و مردم مخاطب رسانه ملی هستند یا خیر.
گفتنی است برخی خبرهای تایید نشده از این حکایت دارد که عامل یا عاملان انسانی این خرابکاری و نفوذ در صداوسیما شناسایی و دستگیر شده‌اند.
