مالیات بیش از ۲۰ درصدی برای مسافران ایرانی/ خارجی‌ها معاف از مالیات هستند

به گزارش خبرنگار ایلنا، بر اساس قانون دائمیِ مالیات بر ارزش افزوده، مصوبه‌ی ۲ خرداد سال جاری (۱۴۰۰) مجلس و ابلاغ آن در تیر ماه، به دولت که اجرای آن ۶ ماه پس از ابلاغ قانون بود، این قانون از بامداد دوشنبه ۱۳ دی ماه اجرا و بخش‌های مختلف تورهای گردشگری مشمول مالیات بر ارزش افزوده شدند.

با توجه به آنکه یکی از بخش‌های مهم در تورهای گردشگری بخش حمل و نقل است بر اساس جزو ۱۳ بند ب ماده ۹ قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده، خدمات حمل و نقل اعم از بار و مسافر درون و برون شهری و بین‌المللی جاده‌ای، ریلی و دریایی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف است. البته بخش حمل و نقل هوایی شامل این معافیت نمی‌شود و خدمات حمل و نقل هوایی اعم از بار و مسافر به نرخ ۹ درصد مشمول مالیات بر ارزش افزوده است.

بر اساس قانون جدید، ۵ درصد عوارض شهرداری‌ها از بلیت پروازهای داخلی حذف شده و به جای آن ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده به بلیت هواپیما افزوده می‌شود، در عمل می‌توان گفت از ۱۳ دی ماه، ۴ درصد بیشتر از نرخ‌هایی که در گذشته ارائه می‌شد، به نرخ بلیت پروازهای داخلی افزوده شده است. این رقم درخصوص پروازهای خارجی بیش از این‌هاست چراکه پروازهای خارجی تا این تاریخ معاف از مالیات بودند اما از ۱۳ دی به بعد ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده به آن‌ها تعلق می‌گیرد. به این معنا که گردشگران ایرانی که قصد سفر به خارج از کشور را دارند باید علاوه بر عوارض خروج از کشور که در قانون بودجه امسال (۱۴۰۰) از نخستین خروج ۴۰۰، دومین خروج ۶۰۰ و سومین خروج و بالاتر از آن، ۸۰۰ هزار تومان در نظر گرفته شده، باید ۹ درصد هم مالیات برارزش افزوده برای هزینه بلیت هواپیما و… پرداخت کنند.

این درحالی است که قانون ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده به پروازهای مسافرانی که وارد کشور می‌شوند تعلق نخواهد گرفت و تورهای ورودی معاف از مالیات هستند و گردشگران خارجی که به ایران سفر می‌کنند نه تنها مالیات نمی‌دهند بلکه می‌توانند بدون پرداخت هر گونه عوارض یا پرداخت دیگری به ایران بیایند اما ایرانی‌ها ناچار هستند برای سفر علاوه بر عوارض خروج از کشور، مالیات‌های مازاد نیز پرداخت کنند.

علی منوری (کارشناس امور مالیاتی) در توضیح جزییات قانون دائمی مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۴۰۰ در حوزه دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی و گردشگری گفت: دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی که در حوزه خدمات گردشگری اعم از صدور بلیت، تور، ویزا، هتل فعالیت می‌کنند به موجب قانون مشمول مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی (اگر شرکت باشند) حقیقی (اگر دفتر باشند) بر عملکردشان هستند. علاوه بر آن، آژانس‌های هواپیمایی مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیز هستند. این شمولیت به مالیات مانند سایر اشخاص حقیقی و سایر صنوف است. اما آنچه اهمیت دارد آن است که اصناف در حوزه نحوه تشخیص و تعیین ماخذ و همچنین اسناد و مدارک مثبت و مورد استناد سازمان مالیاتی، به تفاهم می‌رسند تا صنف با مالیات ناعادلانه روبه رو نشود. از آنجا که صنف دفاتر خدمات مسافرتی، هوایی و جهانگردی تاکنون فعالیت خاصی در این خصوص نداشته از این رو مالیات بر ارزش افزوده در خصوص دفاتر خدمات مسافرتی اعمال خواهد شد.

به دلیل‌ عدم هماهنگی‌های لازم در صنف دفاتر خدمات مسافرتی، اقدامی درخصوص معافیت مالیاتی این صنف صورت نگرفت. این درحالی است که تورگردانان به موجب فعالیت‌هایی که صنف‌شان داشت، از مالیات معاف شده‌اند. حتا هتل‌های یک تا سه ستاره نیز به موجب فعالیت‌هایی که صنف‌شان داشت، از پرداخت مالیات برارزش افزوده معاف شده‌اند.

او ادامه داد: قانون مالیات بر ارزش افزوده در تابستان ۱۴۰۰ مصوب شد و حدود ۶ ماه فرصت تا اجرایی شدن آن وجود داشت و اصناف می‌توانستند با رایزنی با سازمان مالیاتی، زیرساخت‌ها، تفاهمنامه‌ها، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های لازم را ایراد کنند. از آنجا که صنف دفاتر خدمات مسافرتی کاری در این خصوص انجام نداد از این رو دفاتر خدمات مسافرتی، هوایی و جهانگردی مشمول قانون ۹ درصد مالیات برارزش افزوده شدند.

او که از فعالان گردشگری مرتبط با مرکز پژوهش‌های مجلس نیز هست و حل مشکلات بیمه‌ای دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران را برعهده دارد، به بیش از ۵۰۰ ساعت کار بر روی طرح معافیت بر ارزش افزوده دفاتر خدمات مسافرتی اشاره کرد که با کمک فعالان صنف، مرکز پژوهش‌های مجلس و… انجام شد و در نهایت ۳ تبصره خروجی این جلسات بود که ذیل مباحث در قانون دائم مالیات بر ارزش افزوده گنجانده شود. اما در نهایت به دلیل‌ عدم هماهنگی‌های لازم در صنف، اقدامی صورت نگرفت. این درحالی است که تورگردانان به موجب فعالیت‌هایی که صنف‌شان داشت، از مالیات معاف شده‌اند. حتا هتل‌های یک تا سه ستاره نیز به موجب فعالیت‌هایی که صنف‌شان داشت، از پرداخت مالیات برارزش افزوده معاف شده‌اند.

به گفته منوری، در تحلیلی می‌توان به این نتیجه رسید که مسافران خارجی که به ایران سفر می‌کنند از پرداخت مالیات معاف هستند این درحالی است که ایرانی‌هایی که قصد سفر دارند باید مالیات دهند. مالیات بر ارزش افزوده، مالیات بر مصرف است و در نهایت مصرف‌کننده است که این مالیات را می‌دهد. قاعده برآن است که مالیات بر ارزش افزوده توسط مسافر پرداخت شود اما دستورالعمل‌ها، آیین نامه‌ها و بخشنامه‌ها در این خصوص تدوین نشده و آژانس‌ها در نهایت ناچار هستند به دلیل بازار رقابتی موجود، مالیات را از جیب خود بپردازند تا بتوانند قیمت‌ها را رقابتی کنند.

این کارشناس امور مالیاتی در پاسخ به این سئوال که برخی مطرح می‌کنند که اجرای مالیات بر ارزش افزوده در حوزه گردشگری سبب می‌شود که مسافر در نهایت نه تنها ۹ درصد بلکه برای هر بخش اعم از بلیت هواپیما، هتل و تور به طور جداگانه ۹ درصد و در نهایت ۲۷ درصی مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کند، گفت: هرچند گفته می‌شود که مسافر ۹ درصد بر روی بلیت، ۹ درصد بر روی هزینه هتل و ۹ درصد بر روی تور پرداخت کند اما نباید فراموش کرد که از یک سو درخصوص متن قانون صحبت می‌شود و از دیگر سو نحوه اجرای قانون مطرح است. اگر روی کاغذ و قانون در نظر بگیریم، اخذ مالیات مضاعف از یک موضوع غلط است و خلاف قانون است اما در اجرا این قانون رعایت نمی‌شود و مالیات مضاعف دریافت می‌شود. اما اینگونه هم نیست که مالیات بر ارزش افزوده‌ای که مسافر پرداخت می‌کند، ۲۷ درصد شود بلکه بسته به مبلغ تور، نهاده‌های تور و… این درصد متفاوت است اما به طور میانگین در حدود ۲۰ درصد می‌شود.

منوری با اشاره به آنکه گردش حساب آژانس‌داران بسیار بالاست به این نکته اشاره کرد؛ مبلغی که به حساب آژانس‌داران می‌آید سود و کارکرد آن آژانس نیست. او گفت: به طور مثال برای رفتن به استانبول، باید ۵ میلیون تومان هزینه بلیت پرداخت کرد که از این مبلغ حدود ۲۰۰ هزار تومان کارمزد آژانس است. این درحالی است که آژانس‌دار هم گردش مالی ۵ میلیون تومان را به سازمان مالیاتی اعلام می‌کند هم گردش مالی ۲۰۰ هزار تومانی را، حال اگر ۱۰۰ بلیت استانبول فروخته شود، گردش مالی ۵۰۰ میلیون تومانی را برای آژانس‌دار به همراه دارد درحالی که حدود ۲ میلیون تومان آن کارمزد آژانس است. مامور مالیاتی نیز عنوان می‌کند که ۵۰۰ میلیون تومان پول به حساب آژانس آمده و این غیر منطقی است که فقط ۲ میلیون تومان سود کرده باشد بلکه باید حداقل ۲۰ درصد آن یعنی حدود ۱۰ میلیون تومان سود کرده باشد. اینگونه است که در مالیات بر ارزش افزده سنواتی این موضوعات بر آژانس‌ها اعمال می‌شود و می‌توان گفت مالیات ناعادلانه است.

منوری تاکید کرد: بدنه مامورین مالیاتی آموزش‌های لازم را دیده‌اند و نسبت به مسائل و موضوعات آگاه هستند اما پاشنه آشیل آنجاست که مشکلات باید توسط صنف و در قالب بخشنامه حل و فصل شود تا دادستانی و تخلفات اداری و بازرسی نتواند به این موضوعات ورود کند.