کتاب باید رسانه اصلی مردم شود

به گزارش ایلنا به نقل از ستاد خبری بیست‌ونهمین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، آیین رونمایی از کتاب «حقوق شهر و شهروندی؛ بازاندیشی در مبانی، مفاهیم، ابعاد و کارکردها» از سلسله نشست‌های خانه کتاب و ادبیات ایران با حضور محمدرضا حاجی‌کرم‌رعیت (نویسنده کتاب) و سیدمحسن طباطبایی‌مزدآبادی (نویسنده و دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران)، سامان ولی‌نوری (کارشناس و تحلیل‌گر مسائل شهری) و سجاد محبی (عضو انجمن علمی اقتصاد شهری) و با مشارکت انجمن علمی اقتصاد شهری یکم آذرماه ۱۴۰۰ در سرای اهل قلم، برگزار شد.

طباطبایی‌مزدآبادی در این نشست با بیان این که کلانشهرها از مهاجرت معکوس رنج می‌برند، اظهار کرد: جمعیت ثابت و شب تهران، حدود ۹ میلیون نفر و این جمعیت در طول روز بین ۱۲ تا ۱۸ میلیون نفر است. این میزان بیش از ظرفیت پذیرش جمعیت مهاجر شهر تهران بوده و اداره شهر را با مشکل مواجه کرده است. در این شرایط هزینه‌های شهر توسط جمعیت ثابت پرداخت می‌شود اما عمده خدمات شهر برای جمعیت مهاجر اختصاص پیدا می‌کند و این مساله یک بی‌عدالتی شهری به وجود می‌آورد.

وی تصریح‌کرد: بنابراین حقوق شهر و شهروندی نیاز به بازنگری و بازاندیشی دارد. اگر حقوق شهروندی را با نگاه اقتصادی به آن نگاه کنیم، حق شهروندان اصلی و بیش از آن حق شهرداری در حال ضایع شدن است. شهرداری در حال خدمات دادن به شهروندانی است که در اصل شهروند نیستند. این مساله فقط اختصاص به تهران ندارد و در سایر کلانشهرها نیز این معضل وجود دارد. در این شرایط وقتی شهروندان از خدمات شهر ناراضی باشند یا از پرداخت عوارض شهری امتناع می‌کنند یا به موقع پرداخت نمی‌کند یا باعدم رضایت پرداخت می‌کنند.

او با بیان این که انجمن علمی اقتصاد شهری سعی کرده است با نگاهی نو و اقتصادی به حقوق شهروندی بپردازد، گفت: ما نباید از کتاب‌وکتابخوانی فاصله بگیریم. مطالب کتاب مستند و قابل اطمینان است اما مطالب فضای مجازی از چنین ویژگی برخودار نیستند. بنابراین بهتر است مردم به جای آنکه این مطالب را صرفا در فضای مجازی بخوانند، به کتاب‌ها برگردند و کتاب به عنوان یک اثر علمی و کاربردی، رسانه مردم شود.

دبیرکل انجمن علمی اقتصاد شهری ایران با اشاره به کارکردهای کتاب «حقوق شهر و شهروندی؛ بازاندیشی در مبانی، مفاهیم، ابعاد و کارکردها»، گفت: این کتاب برای مسئولان مدیریت شهری و انجمن‌های صنفی و علمی قابل استفاده است. تکدی‌گری نیز یکی از معضلات و آسیب‌هایی است که برای شهر هزینه‌هایی ایجاد می‌کند که حق مردم، ضایع می‌شود. این معضل موجب بهم ریخته شدن، چهره شهر شده است. یکی از کارکردهای دیگر این کتاب، فقرزدایی و دادن سیمایی زیبا به شهر است.

حقوق شهروندی یکی از مفاهیم بنیادین دنیای مدرن است

محمدرضا حاجی‌کرم‌رعیت از نویسندگان کتاب «حقوق شهر و شهروندی؛ بازاندیشی در مبانی، مفاهیم، ابعاد و کارکردها» نیز در این نشست با مروری بر محتوای کتاب، اظهارکرد: مهمترین اصل در اسلام، اهمیت دادن و رعایت حق‌الناس است و این محور اصلی حقوق شهروندی محسوب می‌شود. این مساله هم بعد شرعی و هم قانونی و اخلاقی دارد.

او درباره اهمیت نگارش کتاب، گفت: ما در تالیف این کتاب به دنبال انکار آثار قبلی در این حوزه نبودیم. ما قصد داشتیم با مروری بر کتاب‌های حقوق شهروندی به الزامات این حوزه پرداخته شود. هر پژوهش علمی بر روی دوش تحقیقات قبلی خود سوار می‌شود. تلاش کردیم گامی فراتر در این زمینه برداریم. حقوق شهروندی یکی از مفاهیم بنیادین دنیای مدرن است و در کشور ما هم آثار فاخری در این زمینه وجود دارد. یکی از خلاهای موجود در این رابطه نبود اثری بود که بتواند حقوق شهروندی را به مدیریت شهری پیوند دهد.

حاجی‌کرم‌رعیت، گفت: این پایان راه نیست و شروع یک موضوع مهم در پژوهش است و قصد داریم در آینده اثری بزرگ‌تر و راهبردی‌تر در این حوزه تالیف کنیم.

حقوق شهروندی بر فضای مجازی هم مترتب است

سامان ولی نوری، کارشناس و تحلیل‌گر مسائل شهری نیز در این نشست اظهار کرد: حقوق شهروندی مانند هر مفهومی دیگری در طی زمان نیاز به نو شدن و بروزرسانی دارد. در کنار حقوق شهروندی، تکالیف شهروندی نیز وجود دارد. بانگاهی به حکومت نبوی و علوی، می‌توان گفت در اسلام همه آن چهارچوب‌های احقاق حقوق شهروندی وجود دارد و نیازمند وارد کردن مفاهیم برای این موضوع نیستیم.

وی با بیان این که شهر و شهرنشینی، تحول پیدا کرده است، اظهارکرد: ما الان با ابرشهرها مواجه هستیم و انسانی که در این ابرشهرها زندگی می‌کند، حقوق جدیدی دارد. اکنون حقوق شهروندی بر فضای مجازی هم مترتب است. نیاز است شهروندان و مدیران شهری حقوق و تکالیف خود را بشناسند. بسیاری از برنامه‌ریزی‌های شهری با حقوق شهروندی سازگار نیست.

این کارشناس و تحلیل‌گر مسائل شهری، گفت: همه حقوقی که ما در زندگی شهری به آن نیاز داریم، موضوعاتی است که در این کتاب به آن پرداخته شده است. این کتاب شروعی است تا به موضوعات متعدد حقوق شهروندی، پرداخته شود. هرکدام از مباحث این کتاب پایه نگارش یک کتاب دیگر است.

سجاد محبی نیز در این نشست، اظهارکرد: حقوق شهروندی از موضوعات میان رشته‌ای است که این روزها قابلیت تبدیل شدن به یک رشته درسی جدا دارد. کتاب «حقوق شهر و شهروندی؛ بازاندیشی در مبانی، مفاهیم، ابعاد و کارکردها» اثر بسیار خوبی است و نویسندگان در جلدهای بعدی می‌توانند به موضوع دعاوی شهری نیز بپردازند.

در پایان این مراسم از کتاب «حقوق شهر و شهروندی؛ بازاندیشی در مبانی، مفاهیم، ابعاد و کارکردها» رونمایی شد.