نشست «نوسازی نشان؛ الزامات و اقتضائات» برگزار شد/ تجربه باز طراحی هویت بصری

به گزارش ایلنا، اخیرآ طراحی هویت بصری جدید خبرگزاری فارس مورد برخی انتقادات قرار گرفت. به این بهانه امروز نشست برخط «نوسازی نشان؛ الزامات و اقتضائات» با نگاهی به تجربه بازطراحی هویت بصری خبرگزاری فارس توسط کارگاه هنری «سه‌درچهار» برگزار شد. 

علی حیاتی، مدیر کارگاه «سه در چهار» در ابتدای این نشست گفت: واقعیت این است که من فکر می‌کنم جلساتی از این دست برای صنف خودمان می‌تواند خیلی مفید باشد. عزیزانی که در مدیریت خبرگزاری فارس بودند تیم طراحی سه در چهار را می‌شناختند و برای پروژه کوچکتری به سراغ ما آمده بودند، اما ما در روند کار با خلأهایی مواجه شدیم و در قالب یک جلسه به مسئولان مجموعه پیشنهاد دادیم که وارد عرصه بازطراحی هویت بصری خبرگزاری‌شان شوند. آن‌ها در نهایت پذیرفتند که وارد کار شوند. ما وارد فاز طراحی شدیم و اینکه پروژه با رونمایی از لوگوی فارس معرفی شد، برای مخاطب اعوجاج دید درست کرد. این در صورتی است که پروژه ما برای بازتعریف هویت بصری خبرگزاری فارس منحصر به لوگوی آن خبرگزاری نبود و کل پروژه ۸ ماه طول کشید. 

صادق جمالی، طراح، گرافیست و منتقد هنری در بخش دیگری از نشست برخط «نوسازی نشان، الزامات و اقتضائات» با نگاهی به تجربه بازطراحی هویت بصری خبرگزاری فارس گفت: در ابتدا امیدوارم چینش معناداری که در پوستر این جلسه دیده می‌شود، کمک کند که تحولی در زمینه نقد آثار گرافیکی و تجسمی ایجاد شود. نقد گرافیک با نقد سایر مقولات و آثار هنری تفاوت دارد و آن تعلق منتقد به شاخه هنری است. آثار منتقد ادبی چندان وابسته به سفارش‌ها نیست و این به صادقانه بودن نقد او می‌انجامد. این در صورتی است که ادبیات نقد در حوزه گرافیک به تمجید یا بدخواهی و بدگویی منجر می‌شود. من در اینجا امیدوارم که برگزاری جلسه ما به انتقاد درست از آثار گرافیکی بینجامد. 

وی افزود: من می‌خواهم بدانم فرآیند سفارش پروژه مذکور به درستی انجام شده است و آیا موضوع اجرای آن می‌توانست به یک مسابقه تبدیل شود یا به عنوان پروژه‌ای مشترک اجرا شود؟ 

محمد جواد حسنلو، طراح، گرافیست و منتقد هنری نیز گفت: ادبیات نقد دیزاین در کشور ما آموزش داده نمی‌شود و افراد انگشت‌شماری در این زمینه در نشریات تخصصی قلم می‌زنند. برخی از منتقدان آثار گرافیکی ناراحت هستند که چرا خودشان کار کیفی انجام نداده‌اند، آن‌ها سعی می‌کنند آثار گرافیکی را نقد نکنند. برخی دیگر که دانش نقد آثار گرافیکی را ندارند، سعی می‌کنند آثار گرافیکی را استهزا کنند. 

جمالی گفت: به نظر من طرح نشان جدید خبرگزاری فارس واقعاً طرحی معمولی است زیرا دیزاین انت‌ها ندارد ولی انصافا یک نقطه‌ای وجود دارد که با رسیدن به آن تصور می‌شود حق مطلب ادا شده است. شما داده‌ای از نشان قبلی خبرگزاری فارس را زمینه اولیه کارتان در نظر گرفته‌اید و روی آن کار کرده‌اید اما نشان اولیه فارس نمایی از یک شمع است. چه باعث شده است که ما برای آن یک دیزاین جدید داشته باشیم؟ 

حیاتی جواب داد: طرح ما معمولی است و چشم‌گیر نیست. من لوگوی فارس را در میان ۲۰ لوگوی برتر طراحی شده توسط اعضای گروه سه در چهار نمی‌گذارم، اما مطمئنم که در حل مسئله سفارش‌دهنده موفق بوده است. این لوگو شباهتی به لوگوی سایر مجموعه‌های انقلابی ندارد. 

پوریا اسراری از مجریان بازطراحی هویت بصری خبرگزاری فارس گفت: دیزاین، فرآیند است و فرآیند مسابقه‌پذیر نیست. دیزاین سعی می‌کند مسئله سفارش‌دهنده را حل کند. با توجه به تعریفی که از دیزاین ارائه دادم بهتر است ما در نقد یک لوگو به کل قطعات پازل نگاه کنیم و ببینیم آیا کار می‌توانست نسبت به آنچه که هست، تکمیل‌تر شود یا نه؟ 

حیاتی ادامه داد: ما در پروژه دیزاین در یک چهارچوب مشخص کار می‌کنیم پس در نقد نتیجه آن باید بدانیم که مؤلفه‌های محدودکننده چه بوده‌اند. 

اسراری در ادامه صحبت‌های حیاتی گفت: ما در مجموعه سه در چهار تلاش می‌کنیم که مسائل سفارش‌دهنده را با دیزاین حل کنیم، بنابراین در ابتدای راه ابهامات را روشن می‌کنیم. ما به مدیران خبرگزاری فارس گفتیم شما در روند تحول و بازتعریف مجموعه‌تان قرار گرفته‌اید بنابراین لباس مجموعه نیز باید تغییر کند. سپس به آن‌ها اعلام کردیم که حاضریم لباس جدیدی را برای خبرگزاری فارس طراحی کرده و بدوزیم. 

حسنلو که در یادداشتی به انتزاعی شدن لوگوی جدید خبرگزاری فارس اشاره کرده بود و نوشته بود این کار باعث شده است که نشان مذکور به سایر لوگوها شباهت داشته باشد، گفت: ما چهره هر فرد را به عنوان نشانی از آن فرد به ذهن می‌سپاریم و مخاطب نیز در ابتدا دیزاین و لوگوی خبرگزاری‌ها را می‌بیند. شیوه ارائه نشان جدید خبرگزاری فارس از طرف خبرگزاری مذکور، شیوه خوبی نبود. 

نشانی که طراحی شده، نشانی معمولی است و به سمت انتزاعی‌سازی حرکت کرده است، بنابراین در عناصر اولیه خود به نتیجه مطلوب نرسیده است. پروژه مذکور باید لوگوی پیشین خبرگزاری فارس را بازتعریف می‌کرد و در عین حال هویت کاری خبرگزاری مذکور را یادآوری کند. 

جمالی گفت: لازم نیست که ما در بازتعریف یک هویت بصری به نشان قبلی پایبند باشیم. 

حیاتی جواب داد: مسئولان مجموعه سفارش‌دهنده در بازتعریف هویت بصری‌شان چهارچوب‌هایی را برای طراحان تعریف و مشخص می‌کنند. به نظر من در چنین شرایطی باید به نظر سفارش‌دهنده احترام گذاشت زیرا او مسائلی دارد که من نباید ادعا کنم آن مسائل را درک می‌کنم. 

حسنلو گفت: به نظرم آقای حیاتی جایگاه طراح گرافیک را به مجری تقلیل می‌دهد. این در صورتی است که طراح گرافیک باید در مقام مشاور برند ظاهر شود. 

حیاتی جواب داد: من از الزامات خبرگزاری‌ها و مجموعه‌های سفارش‌دهنده اطلاع ندارم و نمی‌توانم در زمینه چهارچوب‌ها نظری بدهم، اما می‌توانم درباره ظاهر بصری نشان مشورت‌هایی ارائه دهم. طراحان ما در آینده با این مسئله مواجه خواهند شد که آواتار لوگوی طراحی و اجرا شده در فضای مجازی چگونه خواهد بود. ما در لوگوی خبرگزاری فارس به این موضوع توجه کرده‌ایم و می‌دانیم که میزان موفقیت کارمان در زمینه برقراری ارتباط با مخاطب در آینده مشخص می‌شود. 

جمالی گفت: طراح باید پیش بینی از آینده کارش داشته باشد. 

حیاتی پرسید: لوگوی خوب از نظر منتقدان ما چیست؟ 

حسنلو گفت: ما در لوگوی جدید خبرگزاری فارس هیچ بازی فرمی نمی‌بینیم که به عنوان بازی فرمی مختص به خبرگزاری فارس شناخته شود، البته من توسعه و تعمیم‌پذیری این نشان را به عنوان یک اقدام مثبت می‌بینم. 

حیاتی پاسخ داد: من هم‌اکنون پاسخی برای حرف آقای حسنلو ندارم و به نظر برای پاسخگویی به آن باید کمی صبر کرد، اما به نظرم لزومی ندارد که یک لوگو گویای کارکرد مجموعه‌ای که برایش طراحی شده است، باشد. 

جمالی نحوه برخورد گروه سه در چهار با پروژه بازتعریف نشان خبرگزاری فارس را زیر سؤال برد و گفت: ما در طراحی لوگوی مجموعه‌های حکومتی دچار نوعی انحصار می‌شویم و رانتی در حال شکل‌گیری است. ما در مسیر طراحی برای مجموعه‌هایی که طراحی رکنشان است، با نوعی جهل مواجهیم. آیا ممکن نبود که چند طراح با چهارچوب‌های موجود خروجی‌های مختلفی داشته باشند؟ ما در حقیقت یک خانه طراحان انقلاب اسلامی می‌خواهیم. 

حیاتی با تأیید صحبت جمالی در خصوص لزوم وجود خانه طراحان انقلاب اسلامی، بیان کرد: ما صنف طراحان گرافیک هم نداریم زیرا اتحادی میانمان وجود ندارد.