موفقیت شیعه مرهون الگوگیری از اندیشه امامت است

به گزارش خبرنگار ایلنا، حجت الاسلام علیرضا بشیری، نویسنده کتاب «شاخصه‌های ارتباطات اجتماعی در جامعه اسلامی» از اساتید پژوهشکده باقرالعلوم (ع) درباره این عید گفت: اما عید غدیر از بزرگترین اعیاد امت اسلام است.

ما در اسلام چند واقعه مهم داریم. بعثت، غدیر، عاشورا و ظهور چهار روز مهم که هر کدام نقطه عطف تاریخی است. جایگاه غدیر در این روند تاریخی چیست و چه شأن و مقامی دارد؟ 

ابتدا اجازه بدهید در خصوص کلمه عید کمی توضیح بدهم. عید کلمه‌ای است با ریشه عربی که در معنای بازگشت و عود به کار می‌رود، اصولا زمانی که مشکلات بر طرف می‌شده و راحتی‌ها باز می‌گشته اعراب آن روز را عید می‌نامیدند. اعیاد اسلامی نیز هریک به نوبه خود نوعی بازگشت به یکی از اصول انسانیت و کمال بوده است و به همین دلیل به آن‌ها عید اطلاق می‌شود. عید فطر بازگشت از مهمانی خداوند متعال، جشن یک ماه بندگی و نقطه اوج و کمال این میهمانی است، عید قربان بازگشت از فریضه بزرگ حج و نقطه اوج و کمال پاکی و بازگشت به فطرت انسانی است. بزرگداشت این ایام حاکی از به کمال رسیدن مرحله‌ای از کمال انسانی است و حکایت از موفقیت در یک آزمون یا رسیدن به هدف است. 

اما عید غدیر از بزرگترین اعیاد امت اسلام است. در روایات ائمه معصومین علیهم السلام از تعابیری مانند بزرگترین عید الاهی، والاترین و شریف‌ترین عید و عید اهل بیت پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نام برده شده است. این تعابیر کاملا مشخص می‌کند که غدیر عیدی بس بزرگ است و واقعه‌ای که در آن رخ داده بسیار بسیار حائز اهمیت بوده است. 

نظریه امامت و غدیر در تشیع در طول تاریخ چه کارکردهایی را برای شیعیان داشته است؟ 

تقریبا می‌توان گفت هرکجا شیعه موفقیتی کسب کرده و یا تلاشی را به ثمر نشسته دیده است، مرهون الگو گیری از اندیشه امامت و مدل امام- امت بوده است. ببینید ما به طور کلی در طول تاریخ شیعه و خصوصا در ایران سه بازه تاریخی شکوهمند و موفق داشته‌ایم. اول در زمان خواجه نصیرالدین طوسی، دوم در زمان شیخ بهایی و سوم در زمان جمهوری اسلامی. این جای بحث علمی دارد اما می‌توان ادعا کرد که این سه دوره که شیعه در ایران از منظر علمی و عملی به درخشش‌های عظیم و موفقیت‌های چشم گیری رسیده است در نتیجه استفاده از الگوی امام- امت بوده که برگرفته از نظریه امامت بوده است. 

این موضوع در رویدادهای جهان معاصر هم حاکی و جاری است. شما می‌توانید با مداقه کوتاهی در موفقیتهای حزب الله در لبنان و انصارالله در یمن همین امر را کامل و واضح مشاهده کنید. به عکس در الگوی کشور عراق شیعیان هرچقدر از این الگو دورتر شوند به همان میزان از موفقیت و حرکت علمی و عملیاتی نیز دورتر می‌شوند. 

اثر باور به غدیر چه تاثیری بر فقه شیعه گذاشت و این مسئله در تفاوت با فقه اهل سنت چگونه قابل توضیح است؟ 

رویدادی که در برکه غدیرخم روی داد، هرچند بارها از زبان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله مطرح شده بود اما در آنجا به دستور خداوند متعال و به صورت رسمی برای نمایندگان مسلمانان در تمامی بلاد بود و چنین اتفاقی باعث شد تا حقیقت آشکار و نمایان شود و راه حق مشخص گردد و بر همین اساس امیرالمومنین علیه السلام و فرزندانی که در آن واقعه از آن‌ها نام برده شد، امام و شارع تلقی شوند و نمایندگان خداوند بر روی زمین؛ به طوری که روایاتی که از ایشان نقل شده است به عنوان بخشی از دین تلقی می‌شود و اخلاق، فقه، سیاست، اقتصاد و فرهنگ ما بر همین میزان تغییر و تبدل یافته است. 

در خصوص اهل سنت بالطبع از آن جهت که این بزرگواران علیهم السلام، فرزندان پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم هستند و سلاله پاک ایشان محسوب می‌شوند به تمامه دارای احترام و مورد تعظیم قرار می‌گیرند اما احکام فقهی اهل سنت بر مبنای تفقه چهار عالم اهل سنت که چهار مذهب ایشان را تشکیل می‌دهد، قرار گرفته است. 

جایگاه غدیر در اندیشه سیاسی تشیع چیست؟ بر اساس فلسفه تاریخ شیعی چه غایتی برای این جهان قابل تصور است و چه قرینه‌هایی در این مورد در قرآن وجود دارد؟ 

اندیشه سیاسی در اسلام دارای چهار رکن است، اهمیت زندگی اجتماعی و ضرورت وجود قانون به عنوان دو اصل اولی قبل از واقعه غدیر در اسلام پذیرفته شد اما دو اصل دیگر که نیاز به حضور دائمی واضع و همچنین مجری قانون در جامعه است، پس از واقعه غدیر مورد پذیرش قرار گرفت. به عبارتی ۲ اصل از ۴ اصل اولی اندیشه سیاسی در اسلام از منظر استمرار و بنیادین بودن مربوط به واقعه غدیر است. اساسا خداوند در قرآن و در آیاتی که درباب واقعه غدیر خم نازل شده است، خود همه چیز را گفته است چراکه اشاره می‌نماید که امروز دین کامل شده است. خوب حتما این رویداد چه در کل دین و چه در ابعاد زندگی دینی پیام و المان‌هایی نهفته دارد که با آمدن آن دین کامل شده و خداوند اعلان رضایت می‌نماید و از آن تاریخ به بعد می‌توان دین اسلام را دینی کامل ناید و در نظر گرفت.