در نشستی در کلاب‌هاوسی فرآیند میان ساترا و ارشاد مطرح شد؛
داودی: هیچ وقت این اندازه بی‌تدبیری در تصمیمات سینمایی ندیده بودم/ کیایی: قدرت در نمایش خانگی به ارشاد برمی‌گردد/ گلستانه: دعوای ساترا و ارشاد تمام می‌شود ولی چوب لای چرخ گذاشتن برای هنرمندان تمامی ندارد
نشست بررسی علل و چرایی شکایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ساترا پیرامون توقیف‌های سریال‌ها فیلم‌ها و مسائل پیش آمده درباره سریال «زخم کاری» با حضور سینماگران و کارشناسان سینمایی در اتاق سینما با چشمان باز در کلاب هاوس برگزار شد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، در نشست مجازی بررسی علل و چرایی شکایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از ساترا که با اجرای محمدرضا مقدسیان انجام شد، مهدی کوهیان (تهیه‌کننده و حقوقدان) با اشاره به اختلافات پیش آمده بر سر صدور مجوز ساخت سریال در نمایش خانگی گفت: به نظرم با توجه به تجربیات تمامی دولت‌ها در عرصه فرهنگ، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در دولت تدبیر و امید در ضعیف‌ترین حالت خود حاضر شد و کار به جایی رسیده است که به خاطر سکوت و بی‌توجهی در بسیاری از امور ازجمله نمایش خانگی کم کم خلع ید شد و اقتدار و کارایی گذشته را ندارد. از سال گذشته که بحث صدور مجوزها و انتقال آن به ساترا مطرح شد رفته رفته این موضوع به میان آمد که به لحاظ حقوقی وزارت ارشاد و سازمان سینمایی حق واگذاری مسئولیت خود را ندارند. به لحاظ حقوقی وزارت ارشاد منبع اصلی صدور مجوز است. مجری سیاست‌های فرهنگی نظام این وزارتخانه است و هیچ نهاد دیگری مسئولیتی از این بابت ندارد. این به خاطر ضعف در مدیریت وزارت ارشاد است که ساترا به عنوان نهاد تصمیم گیر حضور پیدا کرده است اما ساترا ماهیت حقوقی ندارد و صلاحیت اجرایی در این زمینه را از منظر قانونگذاری ندارد. البته مجلس در قانون بودجه یکساله بخش‌هایی را به ساترا واگذار کرده است که همین اندازه نمی‌تواند نافی تکلیف وزارت ارشاد باشد.
این حقوقدان در ادامه گفت: در بحث حقوق یک موضوعی داریم به اسم اصل‌عدم صلاحیت. یعنی هیچ مرجعی حق تصمیم گیری ندارد مگر اینکه قانون این اجازه را به او بدهد؛ بدان معنا که اصل بر عدم صلاحیت آن نهاد است تا زمانی که مراحل قانونی طی شود. متاسفانه در ایران و در مسئله ساترا این موضوع کاملا بر عکس شکل گرفته است. یعنی نهادی تاسیس و اختیاراتی به آن واگذار شد و تازه قرار است در مجلس برایش قانون تصویب کنند.
کوهیان در پایان بخش اول صحبت‌هایش گفت: اساسا در سیستم مدیریت کلان کشور تولید محصول فرهنگی اعم از کتاب و موسیقی و فیلم را به عنوان یک محصول تولیدی که افراد بسیاری در تولید آن نقش دارند نگاه نمی‌کنند. مدیران محصول فرهنگی را مانند دیگر محصولات غذایی و صنعتی یک کار تولیدی نمی‌دانند و به عنوان کسب و کار حسابش نمی‌کنند. همین نگرش باعث می‌شود که هر طور که دوست داشته باشند با محصولات فرهنگی و هنری برخورد کنند.
مصطفی کیایی (کارگردان سینما) که سابقه تولید سریال در نمایش خانگی هم دارد، در این نشست با اشاره به شکایت وزارت ارشاد از ساترا به خاطر محتوای «زخم کاری» گفت: گویا دوستان به یک لج و لجبازی دچار شدند که با هم رقابت دارند که اگر محصول دست من بود بیشتر سانسورش می‌کردم. ما در صنوف سینمایی سالهاست که بحث می‌کنیم که موضوع فرآیند صدور مجوز در اختیار صنف باشد ولی متاسفانه شاهد هستیم که همه نهادها دنبال تیغ سانسور هستند که به دست بگیرند. طبیعی است که در این شرایط سرمایه گذار از اینکه در این فضا حضور پیدا کند، می‌ترسد. یک سریال در نمایش خانگی به طور میانگین حدود ۳۰ تا ۴۰ میلیارد تومان هزینه دربردارد که بعضی پلتفرم‌ها تا حدود ۲۰۰ – ۳۰۰ میلیارد تومان در سال هزینه تولید چندین سریال می‌کنند که این میزان سرمایه با چنین تصمیم‌های عجولانه و بچه‌گانه‌ای در خطر است. متاسفانه همواره در طول سالیان شاهد بودیم هر زمان که سانسور در فضای سینما زیاد شده است سرمایه گذار فرار کرده است و هر وقت مدیریت فرهنگی در جهت اطمینان‌سازی و باز کردن فضا قدم برداشته است تولید فیلم و استقبال مخاطبان هم بیشتر شده است.
وی با اشاره به روی کار آمدن دولت ابراهیم رئیسی گفت: من مطمئن هستم که با حضور دولت جدید آقای رئیسی باز هم قدرت در حوزه نمایش خانگی به وزارت ارشاد باز خواهد گشت. نشانه‌هایش هم وجود دارد. همین قانون یکساله نشان می‌دهد که وقتی دولت جدید بر سر کار بیاید ساترا عملا کاری نمی‌کند. چون مسئولان وزارت ارشاد در دولت جدید دلشان نمی‌خواهد قدرتشان را در حوزه تصمیم گیری از دست بدهند. فقط در این مدت و با این کشمکش‌ها سرمایه گذارها را از تولید محصول دور کردیم. الان وضعیت طوری است که باید از هر دو نهاد مجوز بگیریم و اصلا مشخص نیست تکلیف فیلمساز و محصولش با این نگاه‌های سلیقه‌ای چه می‌شود. ساترا از ابتدا قرار نبود در حوزه مجوز ورود کند و نقش مشورتی داشت. الان ولی در تمامی مراحل نظارت می‌کند و ما باید مجوز آن‌ها را هم دریافت کنیم.
وی با اشاره به مشکلاتی که برای «زخم کاری» پیش آمده است، گفت: ما اگر در حوزه ممیزی با یکسری قوانین ثابت روبرو بودیم که سلیقه‌ای هم رفتار نمی‌شد، می‌توانستیم به یک رویه منطقی دست پیدا کنیم. وقتی برای ساخت فیلم رده‌بندی سنی در نظر می‌گیرند آنوقت دیگر مهم نیست بازیگر چقدر سیگار می‌کشد. ما که نمی‌توانیم مدام خودمان را محدود به یکسری المان کنیم. الان تعدد مراکز تصمیم گیری همه‌مان را گیج کرده است. به جای اینکه به کیفیت اثر فکر کنیم دنبال این هستیم که نظر آقایان در نهادهای مختلف را جلب کنیم. ما در بحث جابجایی صدور مجوزها از ارشاد به ساترا پشت مدیران ارشاد ایستادیم و گفتیم شما هم از حق سینماگران دفاع کنید و عقب‌نشینی نکنید. اما الان کار به جایی رسیده است که به خاطر ممیزی کمتر ارشاد از ساترا شکایت می‌کند. شکایت ارشاد از ساترا چیزی جز ضعف در مدیریت نیست و به نظرم الان در موضع تلافی کردن قرار گرفتند.
ابوالحسن داودی (کارگردان و تهیه کننده سینما) که سابقه مدیریت خانه سینما را نیز دارد، در این نشست با ابراز شگفتی از اتفاقات پیش آمده در مورد سریال «زخم کاری» گفت: وقتی این خبر را خواندم خیلی حیرت کردم. من سی و چندسال است در سینمای کشور حضور دارم و مدیران مختلفی را در ارشاد دیدم که هر کدام به نوعی منشا اثر بودند. متاسفانه باید بگویم هیچ وقت تا این اندازه بی‌تدبیری را در تصمیمات ندیده بودم. رفتارهایی از جنس اتفاقاتی که برای «زخم کاری» افتاده است فارغ از آنکه بر بدنه سینما و سینماگران و سیستم سرمایه‌گذاری تاثیرات منفی می‌گذارد اثرات منفی در جامعه می‌گذارد. واقعیت این است که شکایت ارشاد از ساترا بیشتر شبیه یک موقعیت ابزورد است و این یکجور بحران بی‌تدبیری است. تصورم این است که انگار تصمیمی به مدیران ارشاد حقنه شده است. متاسفانه در موقعیتی هستیم که شبیه دفاع فاسد از افسد است. الان وضعیت طوری است که سینماگرانی که به حضور ساترا و نقش نظارتی آن معترض بودند در این مسئله در کنار ساترا ایستادند. من با شناخت ۳۰ساله‌ای که از مدیریت در ارشاد دارم در این موضوع خاص احساس می‌کنم پوست خربزه به زیر پای مدیران ارشاد انداختند.
این کارگردان در ادامه گفت: من آدم معتدلی هستم و در این موضوع خاص جانب ساترا را می‌گیرم. متاسفانه یک نکته ناراحت کننده در این ماجرا وجود دارد که از بدترین و کشنده‌ترین تیغ که همان سانسور از برای حذف رقیب استفاده شده است که به نظرم کمال بی‌عدالتی است.
اصغر نعیمی (کارگردان سینما) نیز در این نشست گفت: در این موصوع خیلی جای نگرانی نیست. چون کارگردان اثر محمدحسین مهدویان است که می‌تواند به خوبی از اثرش صیانت کند. دعوایی که بین ارشاد و ساترا شکل گرفته است نتیجه رفتار دو کارمند بیکار در ارشاد است که برای پر کردن بیلان کاری بی‌تدبیری کردند و شکایتی را مطرح کردند که اصلا کار عاقلانه‌ای نیست. زمانی که قرار بود نظارت بر نمایش خانگی از ارشاد به ساترا برود همه نگران نوع ممیزی‌ها بودند. من همان موقع هم گفتم به خاطر شاکله اصلی ممیزی کشور که از یک تعداد محدودی آدم فراتر نمی‌رود هیچ فرقی نمی‌کند که ارشاد بر آثار نظارت کند یا ساترا. الان هم این موضوع اثبات شده است که نوع ممیزی‌ها هیچ فرقی نمی‌کند و همه آثار با یک رویه سانسور می‌شوند.
در این نشست مجازی هادی نائیجی (کارگردان سینما)، سجاد نوروزی (مدیر سینما آزادی) و مهدی گلستانه (کارگردان و تهیه‌کننده سینما) در مورد موضوع بحث به گفتگو پرداختند.
هادی نائیجی در سخنانی گفت: یکی از آفت‌های مدیریت فرهنگی مدیریت شناور است. یعنی نگاه‌های سلیقه‌ای و فردی از یک شخص به شخص دیگر تغییر می‌کند و همین موضوع باعث می‌شود یک سکانس برای یک کارگردان ممنوع و برای دیگری گرفتنش آزاد باشد.
سجاد نوروزی نیز با اشاره به اختلافات ارشاد و ساترا گفت: ضعف برخی نهادهای صنفی باعث شده سینما در شرایط تصمیم گیری هیچگونه حامی‌ای نداشته باشد. متاسفانه برخی نهادهای صنفی نتوانستند جامعیت لازم را از خودشان نشان بدهند که بتوانند از یک موضع برابر به مسائل ورود کنند و در این شرایط که دولت آقای روحانی از نردبان فرهنگ بالا رفت و فرهنگ را به گوشه‌ای انداخت شاهد اتفاقاتی هستیم که اصل فعالیت‌های فرهنگی و هنری را نشانه رفته است. متاسفانه دولت در حوزه فرهنگ و هنر دچار یک نوع رخوت و سکوتی شده که نگران‌کننده است.
مهدی گلستانه نیز گفت: هم ساترا هم ارشاد اشتراکات ویژه‌ای دارند. وقتی ارشاد به این نتیجه رسیده است که صدور پروانه نمایش و چک و چانه زدن با سینماگران سخت است آن را به ساترا سپرد. ولی الان که ساترا به سینماگران و محصولاتشان روی خوش نشان می‌دهد تصمیم گرفته است این اختیارات را به سمت خودش برگرداند. بالاخره روزی دعوای ساترا و ارشاد تمام می‌شود ولی شاید چوب لای چرخ گذاشتن برای هنرمندان تمامی ندارد.
