پاسدار زبان فارسی باشیم

وقتی از زبان فارسی می‌گوییم تنها از یک زبان و مسائل زبان‌شناختی آن سخن نمی‌گوییم؛ بلکه از یک تمدن دیرپا و یک ملّت با ریشه‌های عمیق تاریخی، سخن در میان است. زبان فارسی که پیونددهنده مردمان ایران‌زمین در طول اعصار بوده، فراز و نشیب‌های بسیاری را از سرگذرانده است. 

در این میان شاعران ما سهمی مهم و دوران‌ساز در این تحولات بر عهده داشته‌اند. در واقع شاعران در ادوار مختلف پاسداران زبان فارسی بوده‌اند. یکی از پاسداران سخن فارسی، حکیم ابوالقاسم فردوسی است و اثر درخشان او شاهنامه اهمیتی سزاوار دارد.

 شاهنامه را از جنبه‌های مختلف اسطوره‌شناسی، تاریخی و ادبی بررسی کرده‌اند و در هریک از این پژوهش‌ها، ارزشی از ارزش‌های این کتاب گران‌مایه شناخته و شناسانده شده است. محققان ایرانی و مستشرقین هر یک به نحوی از انحاء ستایش‌گر این شاعر حماسه‌سرای ایران بوده‌اند. 

در میان این نظرها، سخن “تئودور نولدکه” میزان اهمیت این کتاب را بیشتر نمایان می‌کند. نولدکه معتقد است همانند شاهنامه در هیچ فرهنگ و ملتی یافت نمی‌شود. برخی دیگر از پژوهشگران نیز برای آن‌که میزان قدرت آفرینش‌گری فردوسی را نمایان کنند این کتاب را با ایلیاد و ادیسه هومر و آثار شکسپیر مقایسه کرده‌اند.

از این روی، سزاست که به عظمت شاهنامه و آفریدگار آن پی ببریم و در عین حال میزان سنگینی مسئولیت فردی و اجتماعی خود را در پاسداشت این میراث گران‌قدر درک کنیم. شاهنامه کتابی است سرشار از آموزه‌های اخلاقی، شرح دلاوری‌ها و جوانمردی‌ها، حس میهن‌دوستی، مدارا و رواداری. 

فردوسی با آن‌که در دوران پر التهاب سامانی و غزنوی زندگی می‌کرد اما هیچ‌گاه از باورهای انسانی و شفقت‌آمیز خود عدول نکرد و سربلند و آزاده زیست. در نظرگاه فردوسی، مفهوم «داد» و «نیکی» دو مفهوم پیوند خورده در بینش و آرمان‌خواهی ایرانیان است.

امروز بر ماست که با درک امکانات زبان فارسی در جهت مایه‌ور کردن آن گام برداریم. درست است که هم محققان دانشگاهی و هم خارج از آن پژوهش‌هایی درخور درباره شاهنامه و نیز زبان فارسی پدید آورده‌اند، اما از مطلوب خود هنوز فاصله داریم. باید تلاش کنیم جوانان ما شناختی درست از شاهنامه و پیام آن داشته باشند و با درک درست از میراث کهن خود زبان فارسی را در گفتار و نوشتار خود درست به‌کار ببرند. 

درست است که این مهم با برنامه‌ریزی دقیق و طولانی مدت محقق می‌شود ولی باید بیش از پیش دست به کار شد و وقت را مغتنم شمرد. در این اثنا وظیفه نخبگان هر چه بیشتر نمود پیدا می‌کند. 

امید است با چاره‌اندیشی و عمل به راه‌های سنجیده، زبان فارسی را که یکی از مظاهر تمدن این سرزمین و از شاهکارهای ادبی در جهان است، پاس بداریم و آن را به نسل‌های بعد منتقل سازیم."

پیش از این نیز دو یادداشت از ایوب دهقانکار به مناسبت  « بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی و  پاسداشت زبان فارسی» و «انتصاب مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیر شورای هماهنگی پاسداشت زبان فارسی» با عناوین «چرا باید زبان را پاس داشت؟» و «اهمیت استراتژیک زبان و تاثیر شگرف آن در پیشبرد اهداف سیاسی و فرهنگی» در رسانه ها منتشر شده است.