آثار منتشر شده‌ طرح اعتلای علوم انسانی به ۲۵ مورد رسید

به گزارش ایلنا، روز یکشنبه ۱۲ اردیبهشت ۱۴۰۰ مراسم رونمائی از بخش دیگری از آثار پژوهشی «طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور» درپژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی با حضور غلامی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و جمعی از استادان و محققان علوم انسانی به صورت حضوری-مجازی برگزار شد.

دراین مراسم؛ یحیی فوزی (جانشین رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) در طرح اعتلای علوم انسانی گزارشی را درخصوص این طرح و اهداف و آینده‌ی آن ارائه کرد و آن را اقدامی در راستای ارتقا اثربخشی علوم انسانی درعرصه‌های مختلف جامعه ایران و سرآغازی برای روند فعالیت‌های دانش‌بنیان در علوم انسانی دانست.

وی در سخنان خود ابتدا به روند شکل‌گیری این طرح اشاره کرد و گفت: برنامه‌ریزی اولیه برای پیشبرد و اجرای مجموعه پژوهش‌هایی با عنوان «طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور» از حدود ۴ سال قبل در پژوهشگاه آغاز شد و بعد از سه سال وارد فاز اجرایی و عملیاتی شد. در طی این سال‌ها ابتدا نقشه‌ی راه و محورهای مهم کار که مبتنی بر شناسائی چالش‌های مهم، نیازها و اولویت‌های علوم انسانی در کشور بود تهیه و طرح‌ها و پروژه‌هایی در راستای پاسخ به این اولویت‌ها تعریف شد و سپس فراخوان ملی به همه‌ی دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور داده شد و از محققان برجسته‌ی کشور به همکاری با این طرح دعوت به‌عمل آمد که طرح‌های ارسالی ابتدا در کارگروه‌های مختلف مطرح و بررسی و در یک رفت‌و برگشت بین مجری و کارگروه‌ها نهایی شد و در نهایت در کمیته‌ی علمی طرح مورد تأیید قرار گرفت.

فوزی افزود: این طرح‌ها درحین اجرا نیز توسط یک ناظر و بعد از اجرا تا مرحله‌ی انتشار توسط حداقل سه داور مورد ارزیابی، نکته‌سنجی و نقادی قرار گرفت و درنهایت تاکنون ۲۵ اثر کتاب از آثار پژوهشی این طرح منتشر شده است که گزارش مختصری از نتایج این روند به شرح زیر است:

فوزی در ادامه درخصوص اهداف این طرح افزود: هدف اصلی طرح اعتلاء ارتقای اثربخشی علوم انسانی در عرصه‌های مختلف جامعه‌ی ایران است لذا، دومحور کلان را می‌توان در آثار طرح اعتلاء مشاهده کرد؛ اولین محور مباحث نظری مرتبط با چگونگی ارتباط ابعاد نظری و عملی علوم انسانی است. همان‌طور که مستحضر هستید دیدگاه‌های مختلفی در این‌باره وجود دارد و درخصوص مباحثی مثل کاربردی‌سازی علوم انسانی، تجاری‌سازی علوم انسانی، شیوه‌ و چگونگی ارتباط علوم انسانی با مشکلات ملموس جامعه و نحوه‌ی تأثیرگذاری آن در حل مشکلات، گاهی دیدگاه‌های افراطی و تفریطی را شاهد هستیم لذا، ضروری بود که پژوهش‌هایی انجام گیرد تا بتواند زمینه‌ی ایجاد نوعی اجماع نظری را در این مورد فراهم سازد. به‌این منظور پروژه‌های مختلفی طراحی شد که تعدادی از آنها قبلاً منتشر شد و تعدادی نیز دراین مرحله رونمایی خواهد شد که عبارتند از: نظریه و عمل در علوم انسانی از حکمای باستان تا رئالیسم انتقادی، علوم انسانی به‌مثابه تکنولوژی، و فارابی به چه کار ما می‌آید؟، شناخت‌گرایی: رویکردی به بین‌رشته‌ای شدن علوم انسانی، انسان به منزله‌ی ابژه دانش و نقش مشاهده در تکوین علوم انسانی که در روز گرامی‌داشت مقام معلم و شهید مطهری از آن‌ها رونمایی به‌عمل آمد. گفتنی‌ست تمرکز همه‌ی ای آثار بر تقویت بنیان نظری برای چگونگی کارامد کردن علوم انسانی در عرصه‌ی عمل و کاربردی‌سازی آن است.

وی افزود: محور دوم آثار منتشر شده طرح اعتلا، بر چالش‌ها و مسائل مهم علوم انسانی کشور تمرکز دارد که یکی از آن‌ها موضوع آسیب‌شناسی نسبت مهارت و اشتغال دانش‌آموختگان رشته‌های علوم انسانی با آموزش‌های این رشته‌ها و ارائه‌ی راهبرد برای برون‌رفت از این چالش‌ها و کمک به کاهش آسیب‌ها و مشکلات است که در ادامه‌ی انتشار برخی آثار در این خصوص در ماه‌های گذشته، دراین جلسه نیز تعدادی از آثار پژوهشی جدید رونمایی می‌شود که عمدتاً با تمرکز بر رشته‌های باستان‌شناسی، تاریخ، فلسفه و ادبیات فارسی و ... است.

محور دیگر چگونگی رابطه‌ی علوم انسانی با الگوهای توسعه در کشور است اصولاً چگونگی تأثیرگذاری و نقش علوم انسانی در شکل‌دهی به الگوی توسعه‌ی مطلوب معطوف به شرایط محیطی و زیست‌بوم و فرهنگ دینی ایران یکی از بحث‌های مهم کشور است که دراین‌باره نیز پژوهش‌های مختلفی درطرح اعتلاء شروع شده که تعدادی از آن‌ها به مرحله‌ی انتشار رسیده و دراین جلسه آثاری با تمرکز بر توسعه‌ی فراستمند و نسبت‌سنجی نظرات  واندیشه‌های علوم انسانی با الگوی اسلامی_ایرانی پیشرفت و الگوی توسعه‌ی پایدار رونمایی شد. دراین آثار محققان به واکاوی و امکان‌سنجی الگوهای مطلوب توسعه در ایران معطوف به ظرفیت‌های علوم انسانی پرداخته‌اند.

فوزی گفت: همچنین آثاری با محوریت رابطه‌ی علوم انسانی، جامعه و فرهنگ اثری با عنوان رویکرد میان‌فرهنگی در علوم انسانی با ورود به مباحث مهم و جدید تلاش کرده است تا نقش و ارتباط علوم انسانی و فرهنگ را مورد واکاوی قرار دهد و تقویت کند. هم‌چنین دراین ارتباط اثر پژوهشی با عنوان نقش انجمن‌های علمی در گسترش علوم انسانی ایران رونمایی شد که به واکاوی آسیب‌شناسانه‌ی انجمن‌های علمی در ارتقاء اثربخشی علوم انسانی پرداخته و راهکارهایی را برای کارآمدی این رابطه پیشنهاد داده است. هم‌چنین یکی دیگر از موضوعات مهم تأثیر نظام بین‌المللی قدرت بر علوم انسانی در ایران است که یکی از آثاری که با رویکردی نقادانه به نقش مارکسیسم در بنیان‌های علوم انسانی ایران پرداخته دراین جلسه رونمایی شد.

 وی تصریح کرد: موضوع سوم و نهائی این است که طرح اعتلاء در راستای افزایش اثربخشی پژوهش‌های علوم انسانی، تلاش می‌کند که محصول پژوهش‌های انجام‌گرفته در قالب محصولات متنوع و معطوف به نیاز ذی‌نفعان و بهره‌برداران مختلف هم‌چون محققان، دانشجویان، سیاست‌گذاران کشور، و عموم مردم قرارگیرد و به عبارت دیگر زمینه را برای تولیدات و محصولات دانش‌بنیان در علوم انسانی فراهم آورد لذا، بعد از انجام پژوهش‌ها محصولات دیگر هم‌چون انتشار کتاب، انتشار مقالات مختلف را برای محققان کشور و همچنین تهیه‌ی گزارش‌های راهبردی و توصیه‌های سیاستی برای سیاست‌گذاران و مسئولان اجرائی و همچنین تأمین منابع کمک‌درسی و حتی جزوات ترویجی و عمومی برای اقشار مختلف اجتماعی را مستخرج از یافته‌های پژوهشی پژوهش‌های مذکور را در برنامه دارد که دراین ارتباط بخشی از آ‌نها نیز انجام شده است، ازجمله؛ ده‌ها مقاله و گزارش راهبردی و چند نشریه‌ی ترویجی از سوی دبیرخانه طرح منشر شده که امید است این حرکت مبارک توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به‌عنوان یکی از بزرگترین مراکز علوم انسانی در ایران طی سال‌های آینده با قوت بیشتر ادامه یافته تا بتواند جایگاه و نقش علوم انسانی در پیشرفت کشور را، تقویت کند.