راز و رمزهای ادبیات اسپانیولی برای کودکان و نوجوانان ایرانی

به گزارش ایلنا، نهمین برنامه شب نویسنده در کتابفروشی هوپا قبا با حضور سعید متین، مترجم مجموعه کتاب «ته جدولی‌ها»، عصر روز یکشنبه 17 اسفند برگزار شد. این مجموعه مدتی است که با خرید حق کپی رایت از زبان اسپانیولی به فارسی ترجمه ودر نشر هوپا منتشر شده است.

متین در این گفتگو با اشاره به آغاز فعالیت خود در عرصه ترجمه از زمان دانشجویی و با تمرکز بر متون کلاسیک اسپانیا و آمریکای لاتین، عنوان کرد: فرآیند برقراریارتباط با مخاطب فرآیندی چالش برانگیز است. بر خلاف باور رایج، نوشتن برای کودکان ونوجوانان نه تنها امری ساده به شمار نمی‌رود بلکه در موارد متعدد دارای ریزه‌کاری‌های زیادی است. ترجمه در این میان سعی می‌کند که از گذر این تجربه در فرهنگ‌های تازه مخاطب را با لغات و زبان و بافت فرهنگی تازه‌ای روبرو کند. به همین خاطر در فراخو کار ترجمه متوجه شدم که لازم نیست برخی از عبارات در ترجمه عینا منتقل شود و می‌توانیم از مفاهیم و عبارت‌های مشابه برای رساندن مفهوم استفاده کنیم

این مترجم ادامه داد: خیلی اوقات از مترجم‌ها سوال می‌شود که شما چطور نیاز مخاطب را برای ترجمه یک متن می‌شناسید؟ پاسخ  من این است که مترجم به ویژه در حوزه کودک و نوجوان باید ابتدا به کودک و نوجوان درون خودش رجوع کند و پس از آن موضوع ارتباط با نسل‌های مختلف و واژه‌ها و اصطلاحات مورد توجه قرار می‌گیرد.خود من در این مسیر ابتدا به سمت آثار کلاسیک گرایش داشتم. دوستم نوید سید علی اکبر وقتی ترجمه‌ها را دید گفت که باید ساده و روان‌تر بشود. این مدل راهنمایی‌ها روی نثر من تاثیر گذاشت

متین در ادامه با اشاره به فعالیت خود در حیطه ترجمه از حوزه ادبیات اسپانیولی زبان برای مخاطبان کودک و نوجوان، گفت: گستره آئین‌ها وتمدن‌های موجود در بستر اسپانیولی زبان‌ها بسیار متنوع است. مردمان متکلمبا این زبان برای خودشان اساطیر و داستان‌های جذابی دارند و در مجموع یک ادبیات پرانرژی را رقم زده‌اند. در حوزه کودک و نوجوان هم ادبیات تولید شده در این زبان با تکیه بر تصویرهای ساخته شده برایش، بسیار جذاب است و برای ترجمه به زبان فارسی تقریبا دست نخورده است. با این همه ترجمه از این زبان هم برای فارسی زبانان توام با مشکلاتی است کهمن هم با آن دست به گریبان بودم.

وی در همین زمینه افزود: کشور ما با منطقه آمریکای لاتین پیوند دیرینه و عمیقی دارد و همین موضوع عامل مهمی در پرورش مترجمان از زبان اسپانیولی و پرتقالی است. با این همه در این زمینه هم راز خلق یک ترجمه خوب در وهله نخست آشنایی با ظرافت‌های ادبیات فارسی و دغدغه‌های مخاطب کودک و نوجوان است. البته این را هم بگویم که ممکن است داستان‌های این فهنگ برای ما از جهاتی دارای نقد باشد. این طبیعی است ولی کلیت کار ما را زیر سوال نمی‌برد.

متین در ادامه درباره مجموعه «ته جدولی‌ها» و ترجمه آن گفت: این مجموعه را به خاطر موضوعش که فوتبال بود انتخاب کردم. کتاب از همان جلد نخستینش در اسپانیا با استقبال روبرو شد و این موضوع تا الان هم ادامه داشته است. داستانش دارد که هم معمایی است و هم فوتبالی. از سوی دیگر پیش فر‌ض‌های جنسیتی در این کتاب کنار گذاشته شده است و به طور مثال در یک تیم فوتبال دخترها و پسرها در کنار هم بازی می‌کنند. کتاب در واقع قهرمان خودش را به یک جنس خاص محدود نمی‌کند وگاه حتی بر خلاف باور رایج بازی فوتبال دخترها در آن از پسرها بهتر است.

این مترجم با اشاره به انتشار این کتاب با کپی رایت، افزود: احترام به کپی‌رایت باعث می‌شود که تعداد مخاطبان بیشتری بتوانند به یک کتاب دست پیدا کنند. ما برای این کتاب هم با نویسنده و هم با بنگاه منتشر کننده کتاب مذاکره کردیم و در نهایت با کسب رضایت آنها این اثر برای کودکان فارسی زبان ترجمه و منتشر شد.

وی همچنین با اشاره به مجموعه «آگوس و هیولاها» نیز گفت: این مجموعه بر پایه داستان‌های آلن‌پو و شخصیت‌هایش که درگیر قتل می‌شوند شکل گرفته و ماجراهایی جنایی را برای نوجوانان نقل می‌کند.