فیلم کوتاه را نباید فرصتی برای ساخت فیلم بلند دانست

به گزارش خبرنگار ایلنا، ارزش و اعتبار فیلم کوتاه در سینما جهان بر کسی پوشیده نیست و این سینما از دیرباز مورد توجه قرار گرفته است. این فیلم‌ها شرایط متفاوتی در سینمای ایران دارند و به نظر می‌رسد چندان مورد توجه نیستند. فیلم‌های کوتاه تنها در سینمای هنر و تجربه آن هم در سانس‌های محدود اکران می‌شوند. برخی از کشورها، پیش از اکران فیلم بلند یک کارگردان، فیلم کوتاه آن فیلمساز را نمایش می‌دهند تا مخاطبان علاوه بر آشنایی با این حوزه در جهت تولید آن هم گام بردارند. این موضوع نیز می‌تواند محرک فیلمسازان کوتاه باشد تا در جهت شکوفایی این مدیوم گام بردارند. 

فیلم کوتاه «جلد» به کارگردانی احسان معجونی توانسته وارد بخش رقابتی فیلم کوتاه سی و نهمین دوره جشنواره فیلم فجر شود. این فیلم، تلاش‌های یک بازیگر را روایت می‌کند. او می‌خواهد با استفاده از تکنیک «Motion capture» موجودی را خلق کند اما روند پیشرفت کار برخلاف میل اوست. 

برخی از فیلم‌های کوتاه در ادوار گذشته جشنواره مورد اقبال قرار گرفتند که این موضوع عامل محرکی برای فیلمساز کوتاه می‌شود و در ادوار بعدی جشنواره، اولین فیلم بلند خود را ارائه می‌دهد. آیا فیلمسازان کوتاه می‌توانند در این دوره از این امتیاز برخوردار باشند؟ 

این روزها، جامعه شرایط مناسبی ندارد و این موضوع به وضوح نمایان است. آنچه که مشخص است، مخاطبان محدودی به تماشای فیلم‌ها خواهند نشست و فیلم‌ها فرصت کمتری برای دیده شدن دارند. جشنواره فیلم فجر، فیلم کوتاه را به سبد خود اضافه می‌کند که این فرصت مغتنم است. من معتقدم، فیلم کوتاه مدیوم مختص به خود را دارد و مسیر آن نسبت به فیلم بلند داستانی متفاوت است. به همین دلیل، حضور فیلم کوتاه ولو به صورت محدود، عامل دلگرمی فیلمسازان کوتاه خواهد بود. هنگامی که یک فیلم کوتاه وارد جشنواره می‌شود، نیروی انگیزشی درون فیلمساز بیشتر می‌شود. فیلمساز کوتاه تصور می‌کند که در جهت درست گام برداشته است. من به عنوان فیلمساز باور دارم، سینما تحت تاثیر شرایط قرار می‌گیرد اما انتخاب یک کارگردان مهم‌تر است. 

منظور از انتخاب آدم‌ها چیست؟ 

منظور این است که فیلمساز نباید به محدودیت توجه کند بلکه تمام تمرکز خود را باید روی ساخت فیلم بگذارد. فیلمساز باید ابتدا درباره روایت تصویری خود تصمیم‌گیری کند. اگرچه اقبال و شانس در موفقیت فیلمساز تاثیر دارند اما انتخاب یک کارگردان مهم‌تر است. 

مخاطبان فیلم کوتاه با جریان اصلی سینمای ایران تفاوت دارند. با توجه به توضیحاتی که از فیلم خود ارائه دادید، به نظر می‌رسد موضوعی جدیدی را مطرح کرده‌اید. آیا فیلم شما می‌تواند مورد توجه مخاطبان قرار گیرد؟ 

تصور می‌کنم، موضوع فیلم برای مخاطبن سینمای ایران جدید باشد. این فیلم درباره یک تکنیک است که صنعت در آن دخیل است و نقشی مهم دارد. اینطور می‌توانم بگویم، شاید دو فیلم در سینمای ایران بر اساس این تکنیک ساخته شده باشد. جغرافیا و فضای فیلم من بر اساس این استودیو تعریف می‌شود. من نمی‌توانم موفقیت فیلم خود را پیش‌بینی کنم و بگویم تا چه میزانی مورد توجه مخاطب عام قرار می‌گیرد. پاسخ به پرسش شما نیاز به زمان و فرصت دارد، درباره این مساله نباید عجله کرد. «جلد» هر شرایطی را تجربه کند برای من قابل قبول است. به عنوان فیلمساز به این سوژه ورود کرده‌ام و دوست داشتم درباره یکی از دغغه‌های خودم یعنی ایده فیلم حرف بزنم. 

 بسیاری از فیلمسازان کوتاه بارها از سانسور فیلم‌های خود خبر داده‌اند و نسبت به این موضوع معترض هستند. نظر شما درباره سانسور فیلم کوتاه چیست؟ 

سانسور، همواره مشکلاتی به همراه خود داشته است. فیلمسازها، آثاری بکر ارائه می‌دهند که لحظه‌ها را برای اهالی سینما و مخاطبان به وجود می‌آورند. وقتی که تیغ سانسور، لحظه‌ای را حذف می‌کند به طور قطع و یقین خلائی در یک اثر نمایشی به وجود می‌آید. فیلمساز نمی‌تواند از سانسور جلوگیری کند اما توانایی ایستادگی و پشتیبانی از اثر تولیدی خود را دارد. دفاع از یک اثر هنری، فیلم کوتاه و بلند نمی‌شناسد. فیلمسازان باید تلاش کنند تا اثر خود را از سانسور مصون بدارند. این عمل، نیاز به حرف و کلام ندارد و باید راهکاری به معنای واقعی ارائه شود. من بر این باور هستم، فیلمسازان هنوز نتوانسته‌اند راهکاری مناسب برای جلوگیری از سانسور تعریف کنند. ممیزی، آزادی فیلمسازان را محدود می‌کند این در شرایطی است که فیلمساز به آزادی گفتار و عمل نیاز دارد. سانسور نه تنها باعث لکنت در کلام کارگردان می‌شود بلکه سینما را با چالش‌های متعددی روبرو می‌کند. 

آیا جلد از سانسور مصون مانده است؟ 

خوشبختانه فیلم من سانسور نشده است. من پلان آخر فیلم خود را اصلاح کرده‌ام. این اصلاح به دلایل شخصی است و ارتباطی با سانسور ندارد. به هر روی امیدوارم، مخاطبان به فیلم کوتاه و این مدیوم بیشتر توجه کنند. فیلم کوتاه دارای پتانسیل زیادی است و تانها به توجه بیشتر مخاطبان نیاز دارد. اگر سینمای فیلم کوتاه مورد اقبال بیشتری قرار گیرد، نه تنها انگیزه فیلمسازان بیشتر می‌شود و اثار ارزشمند بیشتری تولید می‌کنند. بازهم می‌گویم، جشنواره فیلم فجر فرصت مغتنمی در اختیار فیلمسازان کوتاه قرار می‌دهد. ما فیلمسازان کوتاه امیدوار هستیم که پهنای این ظرفیت بیشتر شود و مدیران فرهنگی توجه بیشتری به فیلم کوتاه کنند. تصور می‌شود، فیلم کوتاه تمرینی برای ساخت فیلم بلند است اما حقیقت ماجرا موضوعی دیگر دارد. سینمای کوتاه مدیومی مختص به خود را دارد. این امید وجود دارد که شرایط به گونه‌ای پیش رود تا انگیزه فیلمسازان برای کار بیشتر فراهم شود.