از ترکیه خواستیم در ارائه پرونده خوشنویسی اسلامی تجدیدنظر کند/ جای یک لوور برای هنر کتابت در ایران خالی است

به گزارش خبرنگار ایلنا، نشست خبری «اولین نمایشگاه و همایش بین‌المللی خوشنویسی راه ابریشم»، امروز (یکشنبه ۲۱ دی‌ماه) از ساعت ۱۰ به‌شکل مجازی برگزار شد.

«حجت‌الله ایوبی» دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو - ایران در ابتدای این نشست درباره تاریخچه این رویداد گفت: سال گذشته ما در ایران میزبان ششمین همایش راه ابریشم بود که برای نخستین بار در تاریخ جمهوری اسلامی چنین اتفاقی رخ می‌داد که این رویداد به میزبانی شهر همدان برپا شد. در همایش بین‌المللی دوره گذشته، حرف ایران این بود که راه ابریشم راه تبادل فکر، فرهنگ و اندیشه و هنر هم هست و این ایده بسیار مورد توجه قرار گرفت و برای اولین بار بود که نمایشگاه هنر خوشنویسی در همایش راه ابریشم برگزار می‌شد که بسیار هم مورد توجه مهمانان حاضر در برنامه قرار گرفت.

بیش از هزار اثر از ۲۰۰ هنرمند خوشنویسی به دبیرخانه رسید

او یادآور شد: خوشنویسی یک هنر والا و آسمانی و شناسنامه بسیاری از هنرهای آبا و اجدادی ماست. خوشبختانه خوشنویسی جزو هنرهای منسوخ نیست و هنرمندان مدرن ما هم با نقاشیخط آن را به اوج خود رسانده‌اند.

ایوبی با بیان اینکه «یکی از شعارهای یونسکو و هدف از تاسیس آن، برقراری گفتگو بین فرهنگ‌ها و ملت‌ها با محوریت نخبگان و اهالی فرهنگ و هنر است.» گفت: کشورهای راه ابریشم با محوریت هنر دورهم جمع شوند سال گذشته، شهر مشهد میزبانی این دوره از رویداد بزرگ را پذیرفت. قرار بود از روز اول بهمن در مشهد میزبان دبیرکل‌های یونسکو باشیم اما به دلیل محدودیت‌های کرونایی این امکان وجود ندارد و برای اینکه رویداد دیده شود در حال آزمودن راه‌های مختلف هستیم تا از شکوه و جلال این نمایشگاه و این رویداد چیزی کاسته نشود.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران با بیان اینکه «گردهمایی بزرگی را در این دوره شاهد خواهیم بود که پیش از این کم‌سابقه بوده که این کشورها و تمدن‌ها کنارهم برای هنر خوشنویسی جمع شوند.» خاطرنشان کرد: بیش از هزار اثر از ۲۰۰ هنرمند در سراسر جهان به دبیرخانه جشنواره رسید که از میان آنها ۶۵۵ اثر را در یک هفته نمایش خواهیم داد که هر شب یک کشور، تعدادی از آثارش را رونمایی خواهد کرد.

ایوبی ادامه داد: هنرمندانی از کشورهای افغانستان، الجزایر، چین، مصر، هند، ژاپن، عراق، اردن، قزاقستان، کویت، لبنان، مغولستان، لهستان، مراکش، عمان، پاکستان، روسیه، سنگاپور، اسپانیا، سوریه، تاجیکستان، کره جنوبی، ترکیه، امارات، ازبکستان و تونس تاکنون آثار خود را برای حضور در نخستین نمایشگاه بین‌المللی خوشنویسی راه ابریشم با عنوان رقص قلم ارائه کرده‌اند. 

ایوبی یادآور شد: همچنین گزیده آثار این رویداد شامل ۶۴ اثر از هنرمندان خوشنویس ایران و تعدادی از آثار خوشنویسان خارجی از پنجم بهمن در فرهنگستان هنر تهران نمایش داده می‌شود.

تماشای آثار خوشنویسی بر فراز برج آزادی

او با اشاره به برپایی جشن نور برای این رویداد، گفت: بر فراز برج آزادی و در ایران مال بر پرده‌های آبی این آثار به نمایش درخواهد آمد و در هفت شهر دیگر هم از پنجم تا نهم بهمن اجرای ویدئومپینگ را خواهیم داشت. خوب است که در فضای خاکستری کووید ۱۹ مردم بیایند رنگ و نور و هنر زیبای خوشنویسی را بر در و دیوار شهر ببینند و کاری که شهرداران ما در این زمینه انجام می‌دهند، ارزشمند است.

ایوبی با اشاره به کنفرانس‌های علمی با محوریت خط و خوشنویسی، گفت: پنج موضوع به کشورهای مختلف برای بخش مقاله اعلام کرده بودیم که در این حوزه‌ها متفکران و اندیشمندان آثار خود را ارسال کردند که ۲۶ مقاله از بین آثار رسیده انتخاب و در ۵ شب و ۵ پنل ارائه خواهند شد.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو ایران همچنین با اشاره به کتابی پژوهشی که در زمینه تاریخچه هنر خوشنویسی توسط آقای رضوی تدوین شده است، گفت: چاپ این کتاب زیبا یادگاری از این همایش خواهد بود؛ چون علاقه‌مندان می‌توانند خوشنویسی و رقص و قلم را از چین و ژاپن تا هند و پاکستان و... یکجا در یک کتاب ببینند و این یک میراث ارزشمند فرهنگی و هنری است.

ایوبی در پایان صحبت‌هایش با اشاره به اینکه «پرونده ثبت جهانی هنر خوشنویسی هم به یونسکو ارائه شده است.» گفت: خیلی تلاش کردیم در این رویداد در شان و جایگاه هنرمندان عزیز کشورمان ظاهر شویم اگرچه به دلیل کمبود امکانات در سطح هنر والای خوشنویسی ایران نمی‌توانیم باشیم ولی آثار هنرمندان ما، نقایص مدیریتی ما را جبران خواهد کرد.

برپایی نمایشگاه رقص قلم در موزه خراسان

«آیدا مهربان» معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهرداری مشهد هم در ادامه این نشست طی سخنانی یادآور شد: طی برنامه‌ریزی انجام شده نمایشگاه «رقص قلم» از یکم تا چهارم بهمن در موزه خراسان بزرگ برپا می‌شود؛ موزه‌ای که برای ارائه آثار خوشنویسان ایران و جهان تاسیس شده و این عنوان خودش نشانه است؛ چراکه خراسان یکی از اصلی‌ترین گذرهای فرهنگی برای تبادل داده‌های فرهنگی در کنار تجارت بوده است و این موزه روی کوه سنگی مشهد واقع شده که تاریخچه‌ای مهم دارد.

مهربان اظهار امیدواری کرد که در برگزاری این فستیوال خوشنویسی، بتوانند شهر مشهد را درگیر کنند و سطح وسیعی از بیلبوردهای شهری را به خوشنویسی اختصاص دهند تا این هنر در زندگی مردم شهر جاری شود.

نمایش ۶۰ اثر از بهترین‌های خوشنویسان درجه یک ایران

«علی‌اشرف صندوق‌آبادی» نائب رئیس انجمن خوشنویسان ایران هم در بخش دیگر این نشست گفت: برگزاری نخستین همایش و نمایشگاه بین‌المللی راه ابریشم یک رخداد عظیم فرهنگی در کشوری است که خوشنویسی به عنوان یکی از هنرهای اصیل و هنری برخاسته از فرهنگ و تاریخ و تمدن ایران زمین محسوب می‌شود و قدمتی طولانی و هزاران ساله دارد.

او ادامه داد: هرچند راه ابریشم، از قبل در خدمت مقاصد تجاری بوده اما اگر نگاهی به اقوام مختلف کنیم می‌بینیم که راهی برای تبادل فکر و اندیشه هم بوده است. از این رو، برگزاری این همایش، یک حرکت فرهنگی کارساز است، که وقتی در اقوام مختلف نگاه کنیم متوجه نگاه کشورهایی که در جاده ابریشم بوده‌اند به دانش و نوشتن و کتابت می‌شویم. از این‌رو حرکت دکتر ایوبی، نگاه عمیقی به حوزه فرهنگ و هنر خوشنویسی و توجهی به این هنر ایرانی است و این حرکت می‌تواند پایه‌ای برای معرفی هرچه بیشتر ایران عزیزمان به عنوان ریشه خوشنویسی در جهان باشد. و می‌تواند قدمی موثر در جهت ثبت جهانی هنر خوشنویسی به نام ایران باشد آن‌هم در شرایطی که ملت‌های مختلف به دنبال این جایگاه هستند.

صندوق‌آبادی با بیان اینکه انجمن خوشنویسان با تمام ظرفیت خود از این کار ارزشمند حمایت و تلاش می‌کند، گفت: این رویداد افزایش دانش را به دنبال خواهد داشت.

او در پایان یادآور شد: تعداد ۶۰ اثر از بهترین‌های خوشنویسان درجه یک ایران در این رویداد استفاده شده و همراهی اساتید شورای عالی را در این زمینه داشتیم و همه عزیزان این کار را با علاقه دنبال کردند که امیدواریم ارائه آثار بتواند نمودی از خوشنویسی بسیار با سابقه ایران باشد.

هنرمندان ایرانی مدام مدام در حال تجربه و آفرینش گونه‌های تازه‌ای از خوشنویسی هستند

«محمد حیدری» مشاور هنری کمیسیون ملی یونسکو ایران هم در بخش دیگر این نشست با بیان اینکه هنر خوشنویسی جزو نخستین هنرهای رایج ایرانی است و سابقه دو هزار ساله در کشورمان دارد، گفت: رشته‌ها و شاخه‌های متفاوتی را هنرمندان در طول قرن‌ها تجربه کرده‌اند و به نظر می‌رسد الان در کشورمان تعدد شاخه‌های خوشنویسی از کشورهای دیگر بیشتر باشد. خوشنویسان ما با ذوق و نبوغ خاص خودشان مدام در حال تجربه و آفرینش گونه‌های تازه‌ای از خوشنویسی هستند که نمونه‌هایی از آن را در برنامه‌های مختلف هنری شاهد بودیم.

حیدری با اشاره به اینکه نمایشگاه و همایش بین‌المللی خوشنویسی راه ابریشم اتفاق بزرگی بود که به پیشنهاد و ابتکار کمیته ملی یونسکو ایران و به ویژه شخص آقای ایوبی ارائه شد و مورد استقبال قرار گرفت، گفت: از سال گذشته اقداماتی در این زمینه شروع شد و همچنان که دکتر ایوبی اشاره کرد، مسائل را پی گرفتیم تا الان که تقریبا یک هفته به آغاز این رویداد بزرگ و مهم فرهنگی مانده است. این اتفاق بزرگی است که در تاریخ خوشنویسی ما و جهان ثبت خواهد شد و آرزوی من این است که همه دستگاه‌ها و نهادهای فرهنگی از این حرکت الگو بگیرند و تلاش و همت‌شان را برای برگزاری و بزرگداشت این هنر ملی که در جهان مایه فخر ایرانیان است، خرج کنند.

او یادآور شد: به خاطر این اقدام زیبای فرهنگی و هنری به عنوان یک طلبه خوشنویسی از کمیسیون یونسکو و آقای ایوبی تشکر می‌کنم که همیشه حامی حرکت‌های فرهنگی بوده و ابتکار اینطور برنامه‌ها را از ایشان دیده‌یم. همچنین از انجمن محترم خوشنویسان ایران که با علاقه‌مندی ما را در انتخاب آثار ایران همراهی کردند، ممنونم.

حیدری در پایان تصریح کرد: افتتاحیه این همایش در مشهد خواهد بود؛ خراسان بزرگ چه در گذشته و چه اکنون از قطب‌های خوشنویسی کشور بوده و هست و برپایی این رویداد در مشهد اتفاق مبارکی است.

تداوم رویدادهای فرهنگی با تغییر مدیران،‌ یک آرزوست!

در پایان این نشست خبری، حجت‌الله ایوبی پاسخگوی سوالات خبرنگاران بود.

ایوبی در پاسخ به سوالی درباره تداوم این رویداد در دوره‌های بعدی و در صورت حضور مدیران دیگری در کمیسیون ملی یونسکو ایران گفت: تجربه نشان داده مدیران بعدی انقدر قوی و قدرتمند هستند که علی‌رغم تلاش مدیر قبلی، باز دستاوردها از بین می‌رود. با اینکه امیدواریم در یونسکو تداوم رویدادها وجود داشته باشد اما سرنوشت آن از دست ما خارج است. تداوم در رویدادهای فرهنگی بسیار اثرگذار است اما انقطاع رویدادهای فرهنگی با تغییر مدیران در ایران بیش از همه‌جاست. اما در ایران هم چون چهل سال از این آزمون و خطا گذشته و پخته شده‌ایم شاید بتوانیم به این سمت حرکت کنیم؛ آرزو بر جوانان عیب نیست!

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو - ایران همچنین در پاسخ به سوال دیگری درباره حضور هنرمندان خارجی در این رویداد گفت: با توجه به محدودیت‌های سفر، خیلی از هنرمندان خارجی نمی‌توانند در این همایش حاضر شوند؛ اما شهرداری مشهد ابتکار به خرج داده و امکانی را فراهم کرده که هنرمندان خارجی هر موقع که شرایط فراهم شود برای زیارت مشهد و ایران به مدت یک هفته مهمان ایران شوند.

امکان فروش آثار نمایشگاه رقص قلم فراهم است

ایوبی همچنین درباره نحوه ارائه مقالات به کنفرانس رقص قلم، گفت: فراخوان مدتی پیش داده و محورها ارائه شد و محققان خلاصه مقالات خود را ارسال کردند که از بین آنها مقالات مرتبط انتخاب شد. البته محدودیت زمانی هم وجود داشت که به همین منظور برگزاری بیش از پنج پنل امکان‌پذیر نبود که در آن ۲۶ مقاله ارائه خواهد شد.

او در پاسخ به سوال دیگری درباره قیمت‌گذاری و فروش آثار این همایش هم گفت: برای آثاری که به صورت فیزیکی نمایش داده می‌شود در صورت علاقه هنرمندان، امکان فروش آنها وجود دارد اما اینکه ما در کمیسیون یونسکو بخواهیم آثار را قیمت‌گذاری کنیم، خیر، این کار را نخواهیم کرد.

از ترکیه خواسته‌ایم در نحوه ارائه پرونده خوشنویسی اسلامی تجدیدنظر کند

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو - ایران درباره اقدام ترکیه برای ثبت خوشنویسی اسلامی در فهرست آثار جهانی گفت: مرجع ثبت میراث ناملموس، وزارت میراث فرهنگی است و ما هم داریم با همکاری هم تلاش و کار می‌کنیم و اکنون پرونده ایران هم برای خوشنویسی در یونسکو ثبت شده و از کشور ترکیه هم خواسته شده در نحوه ارائه پرونده خوشنویسی اسلامی تجدیدنظر کند.

ایوبی در پاسخ به سوال دیگری درباره توسعه همکاری ایران و چین از قِبل این همایش گفت: در توسعه روابط فقط ایران و چین مدنظر نیست؛ کشورهایی که در جاده ابریشم هستند وقتی در چنین فضایی گردهم جمع می‌شوند و تبادل نظر کنند می‌تواند بر بهبود روابط فیمابین آنها تاثیرگذار باشد.

شالوده خوشنویسی صلح و گفتگوست

او همچنین درباره رویکرد این همایش در مساله صلح، گفت: اتفاقا اسمی که سال گذشته برای نمایشگاه انتخاب کردیم صلح‌نوشته‌های راه ابریشم بود. چراکه معتقدیم خوشنویسان یکی از کارهای بزرگی که انجام می‌دهند این است که از بین حکمت‌ها و شعر شاعران بهترین‌ها را گزینش می‌کنند که همه دعوت به صلح و گفتگو کرده‌اند و این را خوشنویسان در معرض دید ما قرار می‌دهند. بنابراین معتقدم شالوده و بنیان و ذات خوشنویسی، صلح و گفتگو است.

جای خالی یک لوور برای هنر کتابت در ایران

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو – ایران همچنین در پاسخ به سوالی درباره راه‌اندازی موزه خوشنویسی گفت: راه‌اندازی موزه‌ای از آثار خوشنویسی با نام جاده ابریشم یکی از آرزوهای شخصی من است و فکر می‌کنم جای یک موزه بسیار بزرگ، یک لوور واقعی در ایران به نام هنر کتابت واقعا خالی است و امیدوارم در ایران بتوانیم بزرگترین موزه‌ای را برای این کار از تذهیب و نگارگری و خط و... داشته باشیم. این یک آرزوست که امیدوارم در عالی‌ترین سطح کشور یک روز بدل به واقعیت شود.

ایوبی ادامه داد: البته این ایده را برای راه ابریشم مطرح کرده‌ایم. سال گذشته قرار بود یک موزه هنر راه ابریشم را در همدان افتتاح کنیم و امسال هم پیشنهاد ما به شهر مشهد به دلیل جایگاه ویژه‌اش در فرهنگ و خط خوشنویسی این است که چنین موزه‌ای در خراسان افتتاح شود. اما هنوز تصمیم زمان‌بندی شده‌ای گرفته نشده است. معتقدم بهترین راه این است که از راه ابریشم شروع کنیم و اگر مدیران موافق باشند می‌توانیم پای کار بیاییم.

تاثیرپذیری خوشنویسی جهان از هنرمندان ایرانی

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش با اشاره به اثرگذاری خوشنویسی ایرانی بر جهان، گفت: هنرمندان ایرانی سرآمد هستند و وقتی آثار کشورهای همسایه را می‌دیدم متوجه می‌شدم که چقدر متاثر از هنرمندان ما هستند و البته این جایگاه را هنرمندان منطقه‌ای هم برای ایران و اساتید خوشنویسی ایران قائل هستند. هنرمندان ایرانی باعث شدند هنر خوشنویسی در ایران پویا باقی بماند و این اتفاق بزرگی است. در بعضی کشورها با اینکه در خط‌نقاشی قوی هستند و اگرچه تفاوت‌هایی با هنرمندان کشور ما دارند اما تاثیرگذاری هنرمندان ایرانی را در این آثار هم می‌بینیم.

ایوبی در پایان یادآور شد: باعث خوش‌وقتی است که در این همایش علاوه بر کتاب نمایشگاه، یک کتاب علمی ارزشمند هم تهیه شده که چاپ خواهد شد و همه مقالات در یک مجموعه به زبان انگلیسی و فارسی منتشر می‌شود. بنابراین خوش‌وقتیم که در کنار نمایشگاه، یک ادبیات علمی هم تهیه و ارائه خواهد شد.