آیا ته ستون کشف شده از روستای حصارک به شهر پارسه تعلق دارد؟
بر اساس اظهارات مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید ته ستونی که در روستای حصار دشتک طی روزهای اخیر کشف شده مربوط به بقایای شهر پارسه است، این درحالی است که یکی از متخصصان دوران هخامنشی نظر دیگری دارد و ابهاماتی را درخصوص این ادعا مطرح می‌کند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، چندی پیش خبری مبنی بر کشف یک قطعه ته ستون تاریخی دو طبقه که پایه ستون و ساقه آن متصل به هم هستند در ابعاد تقریبی ۵۰×۵۰ به ارتفاع ۴۰ سانتی‌متر درون باغ شخصی در روستای حصار، منتشر شد که مالک باغ آن را به این یگان حفاظت میراث فرهنگی تحویل و این ته ستون تاریخی به مجموعه جهانی تخت جمشید انتقال داده شد.
افشین یزدانی (دکترای باستان‌شناسی و متخصص دوران هخامنشی) با اشاره به آنکه ادعای مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در مورد تعلق ته ستونی که بتازگی از خانه یکی از روستاییان حصارک شهرک (در منطقه درودزن شهرستان مرودشت) کشف شده، به بقایای شهر پارسه فاقد پشتوانه علمی کافی و نادرست است، گفت: ته ستون کشف شده نه به آثار شهر پارسه که به احتمال قوی به یک ساختمان ستوندار هخامنشی در شمال دشت مرودشت و در حوالی روستای خوش آب و هوای حصارک تعلق دارد که بعدتر نیز مورد استفاده در یک خانه اعیانی و اربابی قرار گرفته است.
به گفته یزدانی، مدیر پایگاه تخت جمشید در حالی ادعا کرده است که این ته ستون به بقایای شهر پارسه تعلق دارد و بر اثر فعالیت کشاورزی و شخم زنی از زیر زمین بیرون آمده است که محل کشف ته ستون بدست آمده یعنی روستای حصارک در انتهای شمالی دشت مرودشت بیش از ۶۰ کیلومتر با تخت جمشید و محل شهرپارسه فاصله دارد. از سوی دیگر مشخصات ظاهری اثر تفاوت سبک‌شناسی آشکاری با ته ستون‌های شاخص هخامنشی که از تخت جمشید، پاسارگاد و دیگر محوطه‌های شاخص منطقه بدست آمده است، نشان می‌دهد که این انتساب را با مشکل مواجه می‌کند. در حالی که ته ستون‌های چهارگوش هخامنشی به صورت دو پله‌ای مانند نمونه‌های پاسارگاد و ایوان‌ها و تالارهای کاخ‌های داریوش و خشیارشا یا به صورت یک بخش چهارگوش و یک قطعه مدور زیرستون بر روی آن مانند نمونه‌های خزانه تخت جمشید هستند اما در نمونه حصارک شاهد یک بخش چهارگوش و یک بخش کوتاه گرد متعلق به ساقه ستون هستیم. همچنین به جهت کیفیت ابزار تراش و پرداخت، تفاوت آشکاری با نمونه‌های هخامنشی دیده می‌شود.
ته ستون‌های تالار کاخ کوروش در پاسارگاد
بازسازی ایوان کاخ داریوش در نمای آرامگاه‌های شاهان هخامنشی. به شکل ته ستون دو پله‌ای چهارگوش، شالی ستون مدور و ساقه ستون توجه کنید.
طرح ته ستون مکعبی، شالی ستون مدور و ساقه ستون چوبی رنگامیزی شده از خزانه تخت جمشید
این متخصص دوران هخامنشی معتقد است: نکته قابل توجه آن که بررسی‌های همکاران باستان‌شناس از اثر یادشده نشان می‌دهد که ته ستون مورد بحث به احتمال زیاد در اصل دارای دو پله به سبک ته ستون‌های هخامنشی بوده است اما بعدها پله بالایی و سطح کلی اثر به شکلی تراش داده شده تا بخش بالایی از حالت چهارگوش به شکل گرد و دایره‌ای درآید. اگر این ادعا درست باشد به آن معناست که به احتمال قوی با یک اثر هخامنشی مواجه هستیم که بعدها و پس از تخریب، با تراش مجدد در یک بنای دیگر و به عنوان ته ستون در یک ایوان یا تالار با ستون‌های چوبی مورد استفاده قرار گرفته است. از این‌رو ته ستون حاضر نه به آثار شهر پارسه که هیچ شواهد و مدارک توجیه‌کننده‌ای از تعلقش به آن جا وجود ندارد که به یک ساختمان ستوندار هخامنشی در شمال دشت مرودشت و در حوالی روستای خوش آب و هوای حصارک تعلق دارد که بعدتر نیز مورد استفاده در یک خانه اعیانی و اربابی قرار گرفته است. بررسی‌های باستان‌شناسان به خوبی توجه شاهان هخامنشی مانند داریوش بزرگ در حدود ۵۰۰ سال پیش از میلاد مسیح را به ایجاد طرح‌های مدیریت آب و سازه‌های شاهانه در بخش‌های شمالی دشت مرودشت نشان داده است که از آن جمله در نزدیکی روستای حصارک می‌توان به «بند هخامنشی درودزن» و سازه کنترل آب «بند بریده» اشاره کرد.
او ادامه داد: متأسفانه در موضوع حاضر تنها به انتقال اثر کشف شده از خانه فرد روستایی به محل تخت جمشید اکتفا شده و بررسی و بازدید باستان‌شناختی جهت شناسایی احتمالی محل کشف اثر پیش از انتقال به منزل فرد روستایی که می‌تواند محل یک کاخ هخامنشی و یا محل سازه‌ای که اثر در آن مورد استفاده و تراش مجدد قرار گرفته باشد توجهی نشده است. این نکته مهم نیز لازم است تذکر داده شود که برخلاف ادعای مدیر پایگاه تخت جمشید که انتقال و تجمع آثار را موجب افزایش ارزش مطالعاتی آن‌ها دانسته است، جمع آوری آثار منقول باستانی دشت مرودشت در محل پایگاه تخت جمشید اگرچه می‌تواند از جنبه جلوگیری از سرقت و دستبرد به آن‌ها مفید باشد اما از سوی دیگر موجب می‌شود تا همانند نمونه مورد بحث توجه و تلاش برای کشف و شناخت محل دقیق کشف اولیه اثر که می‌تواند کلید کشف یک محوطه شاخص باستانی باشد مورد توجه چندانی قرار نگیرد و از این‌رو باعث کاهش ارزش مطالعاتی آثار شود.
البته یزدانی به این نکته هم اشاره کرد که مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید در اظهارات خود بیان کرده بود که این‌ها بقایای شهر پارسه هستند که در اثر عملیات کشاورزی و شخم زنی از زیر خاک به دست می‌آیند.
