صف‌کشی مخالفان و موافقان برگزاری جشنواره/ به فکر تولید در سینما باشیم یا معیشت؟
برگزاری جشنواره فیلم فجر موافقان و مخالفان سرسختی دارد. مخالفان می‌گویند سینمای ایران در حالت عزا است و برگزاری جشن در این شرایط منطقی نیست و موافقان از افزایش امید در بدنه سینما در پی برگزاری این دوره از جشنواره فجر سخن می‌گویند.
به گزارش خبرنگار ایلنا، سی‌ونهمین جشنواره فیلم فجر در حالی قرار است برگزار شود که سینمای ایران تحت تاثیر شیوع ویروس کرونا و شرایط حاد کشور اوضاع خوبی از لحاظ اکران و تولید نداشته و بسیاری از هنرمندان این عرصه نیز به دلیل کم شدن تولید فیلم درآمدی نداشته و سینماها به حالت نیمه تعطیل درآمده است، با این‌وجود میانه آذر ماه به یکباره فراخوان برگزاری جشنواره فیلم فجر به دبیری محمدمهدی طباطبایی‌نژاد منتشر شد و سپس دبیر جشنواره در یک نشست خبری با اعلام مواضع و برنامه‌های این دوره از جشنواره از پیش‌بینی سه مدل برگزاری آن خبر داد.
در این میان موافقان و مخالفان بسیاری در میان سینماگران حضور دارند که نسبت به برگزار شدن و نشدن جشنواره نظرات مختلفی ارائه می‌دهند. موافقان بر این باورند که برگزاری جشنواره به افزایش امید و نشاط و انگیزه در سینمای ایران کمک می‌کند و مخالفان برگزاری جشنواره معتقدند به تاخیر انداختن جشنواره و خرج کردن بودجه جشنواره برای بهتر شدن معیشت هنرمندان می‌توانست راه‌حل بهتری باشد.
کمک به روند تولید سینمای ایران
مرتضی شایسته (تهیه‌کننده سینما و سخنگوی شورای صنفی نمایش) ازجمله موافقان است که به ایلنا گفت: با برگزاری جشنواره موافقم چون جشنواره باعث زنده ماندن سینمای ایران می‌شود. اگر جشنواره برگزار نکنیم دیگر سینمایی نداریم. برگزاری جشنواره به رونق تولید در سینما کمک می‌کند و همچنین به جنب و جوش بیشتر سالن‌های سینما کمک خواهد کرد و این پیام را به سالن‌های سینما می‌دهد که باید با پویایی به ادامه حیات سینما کمک کنند.
این تهیه‌کننده سینما در ادامه افزود: کرونا یک موضوع جهانی است و سینماهای تمام دنیا دچار مشکلاتی هستند اما نباید وقتی یک مشکلی داریم مشکلات دیگری را اضافه کنیم بلکه باید با ادامه دادن باقی فعالیت‌ها به تداوم زندگی امیدوار باشیم. از این رو تصمیم مسئولان جشنواره برای برگزاری آن یک اقدام عاقلانه بود.
شایسته درباره بودجه جشنواره نیز گفت: بودجه امسال جشنواره به دلیل شکل متفاوت برگزاری به مراتب کمتر از دوره‌های قبل خواهد بود. هیچ کس منکر این نیست که باید نسبت به معیشت هنرمندان حساس بود اما یکی از شرایطی که می‌توان به هنرمندان توجه کرد ایجاد فضایی است که بتوان تولید فیلم را ادامه داد. در این شرایط طبیعی است که برگزاری جشنواره به رونق بیشتر تولید کمک می‌کند.
هیچ گوش شنوایی وجود ندارد
اما عبدالله علیخانی (تهیه‌کننده سینما) از جمله مخالفان است که به ایلنا گفت: در طول این مدت چه در رسانه‌ها و چه در جلساتی که با آقایان داشتیم هر چه توصیه و نکته بود گفتیم و متاسفانه به قول شاعر: «گوش اگر گوش تو و ناله اگر ناله من / آنچه آخر به جایی نرسد فریاد است». سینمایی که تعطیل است و بعد از ۹۰ سال یک همچین اتفاقی برای سینما افتاده و مدیران سینمایی نتوانستند یک قدم برای تهیه‌کننده و سینمادار بردارند، حالا این جشنواره فیلم فجر بدون تماشاچی و مخاطب چه معنی‌ای می‌دهد؟ جز این هست که پولی که می‌توانست در جای بهتری خرج شود در این مسیر از بین می‌رود؟ این چه تصمیمی است که برای برگزاری جشنواره گرفتند در این شرایط؟ این شیوه برگزاری به چه کسی کمک می‌کند؟
وی با اشاره به اینکه دولت راه را در مسیر سینما اشتباه می‌رود، گفت: الان باید تمام دغدغه مدیران این باشد که وقتی سینماها باز شد چطور بتوانند تولید در سینما را رونق دهند و چطور مخاطب را به سینما بیاورند و از این بحران خارج کنند. این رفتارها و تصمیمات می‌تواند به سینماگران انگیزه دهد وگرنه برگزاری یک جشنواره بدون تماشاگر به هیچ کس انگیزه نمی‌دهد. امروز اقتصاد حرف اول را می‌زند و باید پول برای کار کردن خرج کرد، تمامی بدنه سینما تعطیل است و هیچ کس نمی‌تواند فیلم تولید کند.
مالک سینما عصر جدید در ادامه گفت: همانطور که در قانون آمده اگر نهادی بودجه خودش را تا روز ۲۹ اسفند خرج نکند باید آن را به خزانه بازگرداند، اگر مسئولان سینمایی صرفا بودجه را خرج می‌کنند که به خزانه باز نگردد که هیچ کمکی به سینما نمی‌کند ولی اگر می‌خواهند به بدنه سینما کمک کنند الان بسیاری از سینماگران و سینماداران نان شب ندارند بخورند و به حداقل‌ها هم راضی هستند. کسی که انگیزه قوی نداشته باشد، نمی‌تواند در سینما کار کند و این انگیزه هیچ ربطی به برگزاری یک جشنواره ندارد. سینما که آنقدرها هم سود مالی ندارد که بخواهیم بگوییم به خاطر ثروت وارد سینما شدیم. بیشتر سینماگران عاشق این حوزه هستند. مدیران ما هیچ وقت در طول تمام این سال‌ها پاسخگوی عملکرد خود نبودند. هر مدیری که آمده هر خطایی هم که کرده باشد به کسی پاسخگو نبوده و همین باعث شده هیچ کجا احساس مسئولیت نسبت به کاری که کردند نداشته باشند.
وی در ادامه گفت: سرمایه سینماها در یک سال گذشته از بین رفته است. بسیاری از سرمایه‌گذاران فیلم‌هایی که تولید کردند بدون هیچ بازگشت سرمایه‌ای منتظر اکران هستند و این باعث شده با بحران تولید فیلم در آینده روبرو شویم. بحرانی که تازه از سال آینده بیشتر خودش را نشان می‌دهد و بسیاری از تهیه‌کنندگان اصیل سینما به دلیل نبود سرمایه امکان فعالیت نخواهند داشت. برخلاف ظاهر قضیه که همه فکر می‌کنند سینما صنعت سودآور و پولداری است اینطور نیست و چرخش مالی محدودی دارد که با بحران‌هایی شبیه کرونا خیلی زود از هم گسسته می‌شود.
علیخانی با اشاره به پایان دوران کرونا گفت: همین که اسم واکسن کرونا بیاید بسیاری از مردم نسبت به آینده امیدوار می‌شوند، وقتی امید در جامعه زنده شود بسیاری از فعالیت‌ها به روال سابق خود برمی‌گردد، وقتی گشایش اقتصادی شکل بگیرد خود به خود چرخه طبیعی زندگی هم به روال قبل ایجاد می‌شود و سینما رفتن و تفریح به سبد خانواده‌ها باز می‌گردد. گشایش اقتصادی هم ربطی به کرونا ندارد و ما دو سه سال قبل از کرونا هم مشکلات زیادی در اقتصاد داشتیم و به تبع آن حال و روز سینما هم خوب نبود. کرونا وقتی آمد بهانه‌های زیادی را ایجاد کرد که وضع اقتصادی بدتر شود. اگر مشکل کرونا و اقتصاد در کشور حل شود اکران در سینماها با چینش مناسب فیلم‌ها و تبلیغات خوب خیلی سریع به حالت عادی باز می‌گردد.
مدیر سینمایی نیاز نداریم؛ مسئول سینمایی می‌خواهیم!
محسن محسنی‌نسب (تهیه‌کننده و کارگردان سینما) هم از مخالفان است: جشنواره یک کلمه درون خودش دارد که جشن است. یعنی وقتی می‌خواهیم جشنواره برگزار کنیم یعنی می‌خواهیم یک جشنی را برگزار کنیم، ولی وقتی سینمای ایران در حال عزا است چه جشنی؟ وقتی در بدنه سینما بسیاری از افراد زحمتکش سینما در وضعیت بسیار بدی از لحاظ معیشتی و اقتصادی قرار دارند نمی‌توان برای سینما جشن و پایکوبی برگزار کرد. وضعیت اقتصادی بسیاری از افراد حاضر در سینما اصلا مطلوب نیست. مردم نباید چند نفر چهره مطرح و وضعیت زندگی آن‌ها را با کل سینما مقایسه کنند. تیم خدمات و تولید و دستیاران کارگردان و بسیاری از شغل‌های داخل سینما امروز با مشکل بیکاری و معیشت روبرو هستند.
این کارگردان سینما به ایلنا گفت: در وضعیت فعلی برگزاری جشنواره به رونق سینمای ایران کمک نمی‌کند. وقتی قرار است تعدادی فیلم را برای چهار نفر داور پخش کنند و هیچ کسی آن فیلم‌ها را نبیند و کسی از محتوای آثار مطلع نشود چه کمکی به رونق سینما خواهد کرد؟ وقتی قرار نیست هیچ نوع تبلیغاتی برای پخش فیلم‌ها در جشنواره صورت بگیرد این نوع برگزاری هیچ کمکی به شادابی سینما نمی‌کند. بهترین راه‌حل این بود که تصمیمی اتخاذ می‌شد تا بودجه جشنواره در یک صندوقی برای ارائه وام به سینماگران استفاده شود تا بسیاری از اهالی سینما که در این وضعیت قرار دارند بتوانند کمی از سختی این دوران کم کنند.
وی با اشاره به ترافیک فیلم‌ها پشت پرده اکران و وضعیت آن‌ها در آینده گفت: فیلم‌های بسیاری در گذشته ساخته شدند که به خاطر شیوع ویروس کرونا هنوز امکان نمایش پیدا نکردند. ضمن اینکه امسال هم حدود ۵۰ فیلم جدید ساخته و یا در حال تولید هستند که این میزان تولید بیشتر از ظرفیت اکران سینماها است و باید راه‌حلی برای این موضوع پیدا کرد. قطعا برگزاری جشنواره نمی‌تواند راه‌حلی برای چینش اکران باشد چون هیچ ارزیابی‌ای از آثار توسط مردم و رسانه‌ها صورت نمی‌گیرد.
وی در ادامه گفت: متاسفانه در بین مدیران ما فرد مسئول پیدا نمی‌شود. کسی که نسبت به حوزه کاری خود احساس مسئولیت کند و از روی دلسوزی و همراهی تصمیم بگیرد و تنها به فکر میز کاری خودش نباشد. امیدوارم در ماه‌های پایانی دولت مدیران سینمایی طوری تصمیم بگیرند که بتوانند نسبت به عملکرد خود سربلند باشند. گاهی اوقات باید از بسیاری از خواسته‌های جناحی و صنفی گذر کرد و منافع عموم را در نظر گرفت. به نظرم کانون کارگردانان باید یک صندوقی ایجاد کند و تمامی اعضا پولی را داخل صندوق بریزند تا از طریق آن بتوان مبالغی را به دستیاران کارگردان اهدا کرد تا این شرایط سخت تمام شود. تهیه‌کنندگان هم باید این کار را برای تیم تولید فیلم‌ها انجام دهند تا فشار اقتصادی در جامعه سینمایی کمتر احساس شود. این رفتار لایق جامعه فرهیخته ایرانی است و در آینده از آن به نیکی یاد خواهد شد.
محسنی‌نسب با ابراز امیدواری نسبت به آینده سینما در پایان گفت: من فکر می‌کنم هر روزی که کرونا ریشه‌کن شود سینماها نیز به سرعت رونق خواهد گرفت چراکه مردم دلشان برای تفریح و سینما رفتن تنگ شده است. فکر می‌کنم خیلی زود چرخه اقتصادی سینما به حالت عادی برمی‌گردد و باید تلاش کنیم در این مدت تا زمانی که شرایط به حالت عادی بازمی‌گردد نسبت به وضعیت معیشتی دیگران حساس باشیم و برای آن‌ها هم فکری کنیم. الان از ۶ هزار نفر اعضای خانه سینما ۴ هزار نفر تنها در شغل خودشان کار می‌کنند و شاید ۲ هزار نفر شغل‌های دیگر و درآمدهای دیگری داشته باشند. برای همین بسیاری از افرادی که زندگی‌شان به کار کردن وابسته بود و اگر کار نکنند مشکلات زیادی برایشان ایجاد می‌شود؛ چند ماهی است که سر هیچ کاری نرفتند. این شرایط مطلوب و شایسته سینمای ایران نیست و باید به سمتی حرکت کنیم که هیچ کس از فشار بی‌پولی عزادار نباشد و آنوقت می‌توانیم دلخوش به برگزاری جشنواره باشیم.
